Pyetja:
Ju lutemi mund t’i shpjegoni këto ajete kuranore? Në fakt një jomusliman më kërkoi të shpjegoj këto ajete:
“Allahu për ju e ka bërë Tokën shtrojë të gjerë..” (Nuh: 19) “A nuk jua kemi bërë Tokën si shtrat” (Nebe: 6) “Dhe Tokën e kemi shtrirë e nëpër të kemi shpërndarë male të patundura. Ne kemi bërë që në tokë të rritet çdo gjë në përpjesëtim.” (Hixhr: 19)
A do të thotë se Toka është e sheshtë? Tefsir Xhelalejn thotë se Toka është e sheshtë, por është kundër shkencës së vendosur.
***
Përgjigjja:
Falënderimi i takon Allahut.
Toka është e rrumbullakët apo e sheshtë?
Dijetarët njëzëri ranë dakord se toka është e rrumbullakët, por për sytë e njeriut ajo duket e sheshtë, sepse është shumë e madhe dhe rrumbullakësia ose lakimi i saj nuk mund të shihen në distanca të afërta. Pra, ai që qëndron dhe shikon e sheh atë të sheshtë, por kur shikohet në tërësi, në realitet është e rrumbullakët.
Ibn Hazmi (Allahu e mëshiroftë) ka thënë:
“Provat e Kuranit dhe Sunetit tregojnë se toka është e rrumbullakët.”
Forma e tokës në Kuran
Ajeti: “Allahu për ju e ka bërë Tokën shtrojë të gjerë..” (Nuh: 19) tregon se ajo është e shtrirë dhe e formësuar në mënyrë që njerëzit të ndihen të vendosur në të dhe të jenë në gjendje të jetojnë dhe të përparojnë në të.
Ibn Kethiri ka thënë:
“Dmth, Ai e shtriu, e përgatiti, e bëri të qëndrueshme dhe e bëri të fortë me anë të maleve.” [1]
Dhe ajeti: “Dhe Tokën e kemi shtrirë e nëpër të kemi shpërndarë male të patundura. Ne kemi bërë që në tokë të rritet çdo gjë në përpjesëtim.” (Hixhr: 1) do të thotë Ne e shtrimë atë dhe vendosëm male të forta në të. Kjo është si ajeti në të cilin Allahu thotë: “Është Ai që e ka shtrirë tokën, duke krijuar në të male dhe lumenj” (Rad: 3)
Nuk ka kontradiktë midis të thuash se toka është e rrumbullakët dhe të thuash se ajo ishte e shtrirë, sepse në fakt në tërësinë e saj është e rrumbullakët, por atij që qëndron mbi të dhe e shikon, ajo duket e sheshtë, ashtu siç duket tek të gjithë.
Er-Razi (Allahu e mëshiroftë) ka thënë:
“Nëse thuhet: A tregojnë fjalët “Dhe Tokën e kemi shtrirë” se ajo është e sheshtë?
Ne do të përgjigjenim: Po, sepse toka, edhe pse është e rrumbullakët, është një sferë e madhe dhe çdo pjesë e vogël e kësaj sfere të madhe, kur shikohet, duket të jetë e sheshtë. Meqë është kështu, kjo do të largojë atë që përmendën për konfuzionin. Argument për këtë është ajeti në të cilin Allahu i Lartësuar thotë: “e malet si shtylla?!” (Nebe: 7). Ai i quajti ato shtylla edhe pse këto male mund të kenë sipërfaqe të mëdha të sheshta. Dhe e njëjta gjë është e vërtetë në këtë rast.” [2]
Shejh Shenkiti (Allahu e mëshiroftë) ka thënë:
“Nëse dijetarët e Islamit pohojnë se toka është e rrumbullakët, atëherë çfarë do të thonë ata për ajetin në të cilin Allahu i Lartësuar thotë: “Vallë, a nuk i shohin devetë, se si janë krijuar?! Po qiellin, se si është ngritur?! Po malet, se si janë vënë të patundur? Po Tokën, se si është shtrirë?!” (Gashije: 17-20)
Përgjigja e tyre do të jetë e njëjtë me përgjigjen e tyre në lidhje me ajetin në të cilin Allahu i Lartësuar thotë (interpretim i kuptimit): “Kur arriti në vendin e perëndimit të diellit, pa se ai po ulej në një burim të zi balte” (Kehf: 86) domethënë, siç duket në syrin e shikuesit, sepse dielli perëndon në një vend, por qëndron lart në qiell për një tjetër, derisa ajo ngrihet nga lindja të nesërmen në mëngjes. Pra, toka duket e sheshtë në çdo rajon apo pjesë të saj, për shkak të madhësisë së saj të madhe.
Kjo nuk bie ndesh me formën e tij reale, sepse ne mund të shohim një mal shumë të lartë, por nëse e ngjitemi dhe arrijmë majën e tij, mund të gjejmë një sipërfaqe të sheshtë atje dhe të gjejmë një komb të tërë që jeton atje, dhe disa nga njerëzit atje mund të mos di ndonjë gjë për pjesën tjetër të botës, e kështu me radhë.” [3]
Shejh Rafi’ed-Din ibn Velijullah ed-Dahlaviu (Allahu e mëshiroftë) ka thënë në librin e tij “Et-Tekmil”:
“Disa mund të kuptojnë fjalë të tilla si “A nuk jua kemi bërë Tokën si shtrat” (Nebe: 6) , “Pastaj e shtriu rrafsh Tokën,” (Naziat: 30) dhe “Po Tokën, se si është shtrirë?!” (Gashije: 20) me kuptimin se është e sheshtë, ndërsa dijetarët pohojnë se është e rrumbullakët në bazë të dëshmive të shëndosha, kështu që mendohet se ka një konflikt. Kjo mund të kundërshtohet nga fakti se pjesa e dukshme e tij (për një person që qëndron mbi të) duket e sheshtë, sepse sa më i madh të jetë një rreth, aq më i shtrirë është, kështu që mund të themi se është i sheshtë në bazë të ajo pjesë e saj që është e dukshme për ne dhe është e rrumbullakët në tërësinë e saj, në bazë të të menduarit racional.” [4]
Dhe Allahu e di më së miri.
islamqa.info
—————-
[1] Tefsir er-Razi (19/131)
[2] Tefsir Ibn Kethiri (8/307)
[3] Adua el-Bajan (8/428)
[4] Cituar prej tij nga Siddik Hasan Khan në tefsirin e tij, Fet’hul Bejan (15/208)
