Historia e një grupi vizionarësh që thyen Wall Street
Historia jonë fillon në vitet që çuan në kolapsin financiar botëror të 2007-08, e cila është quajtur “recesioni i madh”. Një grup vizionarësh, të quajtur nga disa si “të çmendur”, kanë guximin të sfidojnë narrativën globale dhe vendosin të vënë bast kundër të gjithë sistemit financiar.
Big Short është historia e ngjarjeve, të përjetuara nga ky grup vizionarësh, të cilët arritën t’u qëndronin besnikë instinkteve të tyre, me guxim, përkushtim dhe këmbëngulje, derisa arritën të arrinin sukses. Ndërsa anija e financave ndërkombëtare po fundosej, ata që kishin mësuar të bënin sërf, fituan miliona.
Shumë këshilla të dobishme për:
- Të kuptoni më mirë dinamikën që çoi në plasjen e flluskës së financave spekulative të Amerikës në vitin 2008.
- Vlerëso që bota e financave është bërë qëllimisht e pakuptueshme për njerëzit e zakonshëm.
- Kuptoni se lakmia e Wall Street-it ka pasur fuqinë t’i verbojë tregtarët ndaj një fatkeqësie të paralajmëruar.
Autori i librit:
Michael Monroe Lewis ka lindur në New Orleans të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe ka studiuar në Universitetin Princeton, ku u diplomua për Histori Arti. Pasi ndoqi Shkollën Ekonomike të Londrës, ai filloi karrierën e tij në Wall Street në vitet 1980 si shitës i obligacioneve në Salomon Brothers. Në të tridhjetat e tij, ai u bë një nga autorët dhe gazetarët financiarë më të njohur të Amerikës. Ai gjithashtu ka shkruar për Vanity Fair që nga viti 2009, i specializuar në biznes, financa dhe ekonomi. Ai është veçanërisht i njohur për punën e tij jo-fiction dhe raportimin mbi krizat financiare dhe financat e sjelljes.
Tregu i obligacioneve hipotekore në Shtetet e Bashkuara: lakmia dhe hipotekat që u jepen të gjithëve
Tregu i obligacioneve hipotekore lindi në Shtetet e Bashkuara në fund të viteve 1980. Wall Street filloi të angazhohej në një sektor të ri, atë të borxheve të qytetarëve të thjeshtë amerikanë.
Fillimisht, këto obligacione hipotekore janë mjaft të sigurta. Më pas, tregu i hipotekave zgjerohet dhe gjithashtu merr në konsideratë qytetarët më pak të kualifikuar; kështu që obligacionet fillojnë të përbëhen nga “hipotekat subprime”, dmth: hipotekat e dhëna personave me rrezik të lartë falimentimi.
Një obligacion hipotekor përbëhet nga mijëra hipoteka private rezidenciale, të grupuara në një portofol të vetëm. Obligacioni i hipotekës përdoret për dhënien e kredive që nuk kanë kërkesat e nevojshme për t’u garantuar nga shteti, të gjitha me synimin për të dhënë kredi për gjithnjë e më shumë njerëz dhe për të mundësuar zgjerimin e tregut të produkteve financiare derivative.
Steve Eisman punon për Oppenheimer dhe së shpejti vendoset si një nga analistët e paktë që mund të trazojë tregjet me mënyrën e tij origjinale të shikimit të gjërave. Ai nuk është një personazh shumë i bukur; ai e përkufizon veten si një person “vërtetë i vrazhdë” dhe është një individ mjaft ekstravagant, i cili hyn në botën po aq të çuditshme të Wall Street. Ai hyn në tregun e obligacioneve dhe menjëherë ndjen se diçka nuk shkon. Me ndihmën e asistentit të tij, që merret me kontabilitetin, ai merr përsipër të kryejë analiza me synimin për të kthyer përmbys të gjithë sektorin e hipotekave.
Ai studion nga afër të dhënat për hipotekat subprime dhe zbulon se këto hipoteka bëhen letra me vlerë që mund të tregtohen në tregje, ose obligacione të garantuara me hipotekë; kompanitë që i menaxhojnë ato, deklarojnë fitime gjithnjë e më të larta, por shmangin deklarimin e shkallës së lartë të falimentimit në rrjedhën e sipërme. Kur Eisman kërkon të dhëna për këtë, ato nuk jepen, sikur të ishin të parëndësishme.
Ajo që zbulon përfundimisht është alarmante: kompanitë e specializuara në hipotekat subprime po rriten me shpejtësi, duke aplikuar rregulla të pakuptimta të kontabilitetit, të cilat jo vetëm mbulojnë faktin se nuk kanë fitime, por tregojnë fitime fiktive, të realizuara me mjeshtëri me anë të kontabilitetit “kreativ”.
Ai shkroi një raport që e botoi në 1997, në të cilin shkatërroi kompanitë e hipotekave subprime, duke shkaktuar kërdi në mes të asaj që duket të jetë bumi i madh ekonomik i SHBA-së. Dikush do të priste që tregu të kuptonte mësimin dhe për këtë arsye të ndalonte dhënien e kredive hipotekore për ata që nuk janë në gjendje t’i shlyejnë ato, por pjesa tjetër e historisë tregon se mësimit nuk iu kushtua aspak vëmendje.
Ata vendosin të bastojnë kundër të gjithë sistemit që i mbështet
Në vitin 2002 ka vetëm një gjigant krediti, Korporata e financave shtëpiake, e cila ende jep hipoteka me një normë më të shpejtë se kurrë, duke ofruar kredi 15-vjeçare me normë fikse, të maskuara si hipoteka. Mashtrimi është të bësh huamarrësin të besojë se do të paguajë një normë prej 7%, ndërsa në fakt do ta gjejë veten duke paguar 12.5%. Eisman e kupton se ky është një rast i mashtrimit të plotë dhe që nga ky moment, ai vendos të nisë një kryqëzatë kundër Korporatës Financiare të Shtëpisë dhe në të njëjtën kohë fillon fondin e tij mbrojtës, FrontPoint, duke gjetur mbështetje në Morgan Stanley.
Nuk i ofrohet kapital për të ngritur veten, duhet ta ngrejë vetë; kështu ai fillon me një kompani sigurimesh që i jep 50 milionë dollarë dhe gradualisht gjen një numër njerëzish që ndajnë vizionin e tij për botën.
Me kalimin e viteve, makina e hipotekës subprime kthehet në punë me kapacitet të plotë, ndjenja është se shumica e njerëzve që punojnë në Wall Street nuk e kuptojnë se çfarë po ndodh në të vërtetë.
Kjo është procedura: hipotekat i jepen kujtdo; ato nuk kontabilizohen dhe më pas i rishiten ndonjë banke të madhe investimi që merret me produkte me të ardhura fikse. Banka nga ana e saj i paketon ato dhe i kthen në obligacione që do t’u shiten investitorëve.
Eisman dhe një rreth i vogël njerëzish e kuptojnë se herët a vonë i gjithë ky sistem do të shembet dhe se ata mund të bëjnë një pasuri duke shitur short. Shitja e shortit nënkupton shitjen e obligacioneve, të cilat nuk janë ende në pronësi, duke i marrë ato hua, në këmbim të një interesi të vendosur. Në këtë mënyrë supozohet pozicioni “short”, kështu që fitohet në rast se vlera e aksionit pëson rënie. Nëse kjo ndodh, në fakt, ju do të mund ta blini letrën me vlerë më të ulët se sa është shitur. sepse, kthejuni atyre që e huazuan, paguani interesin me diferencën dhe bëni një fitim.
E kundërta e asaj që bëjnë normalisht ata që blejnë një aksion, që është të shpresojnë se vlera e tij do të rritet. Plani i Eisman, dhe një grusht vizionarësh si ai, duhej të vinte bast gjithçka për faktin se këta tituj do të shemben herët a vonë.
Dy qëndrime të rëndësishme mendore në botën e financave: dëshira për të kuptuar se çfarë po ndodh realisht dhe refuzimi i opinioneve të përhapura
Në vitin 2004, ekziston një tjetër investitor i interesuar të kuptojë se si funksionojnë në të vërtetë obligacionet e garantuara nga hipotekat subprime, dhe emri i tij është Michael Burry. Ai është një person i vetmuar, me një aftësi të jashtëzakonshme për t’u përqendruar dhe me një obsesion për ndershmëri dhe drejtësi.
Ai është i fiksuar pas bursës dhe mëson nga Warren Buffet idenë se asnjë shkollë nuk mund të të mësojë të jesh një investitor i madh, secili duhet të përshtatë stilin e tij me personalitetin e tij.
Ai studion mjekësi dhe gjen kohë për t’iu përkushtuar financave, ai e përkufizon veten si një investitor me vlerë, ose një person në kërkim të kompanive të nënvlerësuara. Ai hap një blog në të cilin publikon operacionet e tij të tregtimit të aksioneve dhe shpjegon arsyet pas vendimeve të tij. Operacionet e tij po shkojnë aq mirë, sa që shumë shpejt ai fillon të ketë ndjekës të mirë, jo vetëm midis investitorëve privatë, por edhe midis bankave dhe fondeve të përbashkëta.
Ai vendos të bëhet menaxher financiar, lë studimet e tij mjekësore dhe themelon Scion Capital. Në fund të vitit 2004 ai po menaxhonte asete prej 600 milionë S, dhe në mesin e vitit 2005, ndërkohë që indeksi i aksioneve bie me 6,84%, fondi i tij kërcen përpara me 242%.
Burry beson se kuptimi i investimit me vlerë qëndron kryesisht në aftësinë për të refuzuar opinionet e përhapura dhe për këtë arsye vendos të vë bast kundër tregut të obligacioneve të mbështetura nga hipoteka subprime. Ashtu si Eisman, ai nuk dëshiron të fitojë para duke i blerë ato, ai pyet veten se si mund të shiten shkurt ose si të hapë pozicione të shkurtra.
Çdo obligacion shoqërohet me një prospekt prej 130 faqesh; Michael Burry studion qindra prej tyre dhe vëren se standardet e cilësisë së këtyre titujve po bëhen gjithnjë e më të ulëta, ata po godasin fundin.
Bankat po japin kredi duke krijuar produkte të reja financiare: pasi kaq shumë njerëz nukmund të përballojnë më të paguajnë pagesat e tyre të hipotekave, bankierët thjesht po shpikin mjete të reja për të justifikuar dhënien e kredive shtesë. Huadhënësit kanë humbur sensin e masës dhe cilësisë, dhe të kapërcyer nga lakmia, mendojnë vetëm për rritjen e vëllimeve të kredisë, të cilat më pas ua shesin kompanive të tjera, duke paketuar produkte financiare të ndërtuara mbi hipotekat subprime.
Errësira dhe kompleksiteti i tregut të obligacioneve janë të qëllimshme: mungesa e mirëkuptimit të njerëzve mund të ndihmojë në rritjen e injorancës dhe frikës.
Tregu i aksioneve ka miliona investitorë dhe kjo mund të jetë arsyeja pse ajo drejtohet nga një sërë ligjesh dhe rregulloresh që synojnë ta bëjnë atë të duket disi e drejtë. Bota e obligacioneve përbëhet kryesisht nga institucione të mëdha dhe për këtë arsye nuk vuan të njëjtat presione politike si bursa.
Tregu i obligacioneve arrin të shmangë çdo rregullim. Shitësit e bonove mund të bëjnë ose thonë çdo gjë pa frikën se do të paditen, tregtarët mund të përdorin informacionin që marrin nga personat e brendshëm. Opaciteti dhe kompleksiteti i tregut të obligacioneve është një ndihmë e madhe për kompanitë e mëdha të Wall Street; të cilët kanë mundësinë të shfrytëzojnë frikën dhe injorancën e klientëve të tyre.
Swap-et e mospagimit të kredisë kryejnë funksionin e një polise sigurimi dhe përfaqësojnë derivativin më të përdorur të kredisë. Në thelb, është një marrëveshje midis blerësit dhe shitësit, sipas së cilës blerësi i paguan shitësit një prim periodik, kundrejt garancisë së marrjes së një shume të caktuar në rast se duhet të ndodhë një ngjarje negative në lidhje me kredinë në fjalë. Është një politikë sigurimi kundër dështimit të mundshëm të një kontrate borxhi.
Michael Burry vjen me një ide: të krijojë këmbime të mospagimit të kredisë për obligacionet e garantuara nga hipotekat subprime. Ai është i sigurt se hipotekat subprime do të përfundojnë keq, nuk e di se kur do të ndodhë, por e di që është vetëm çështje kohe. Ky lloj produkti financiar nuk ekziston ende, ndaj Burry ua propozon këtë ide institucioneve të ndryshme krediti, por interesohen vetëm Goldman Sachs dhe Deutsche Bank.
Greg Lippmann punon për Deutsche Bank dhe përkufizohet nga disa nga eprorët e tij si një “i çmendur”, një person i drejtuar vetëm nga interesat e tij personale, i cili shfrytëzon çdo mundësi për të promovuar veten. Lippmann gjithashtu doli me idenë e bastit kundër tregut për bono të garantuara nga hipotekat subprime dhe shkroi një tezë prej 42 faqesh që shoqëronte propozimin e tij për investime.
Ka miliona qytetarë amerikanë që nuk janë më në gjendje të paguajnë hipotekat e tyre. Nëse çmimet e banesave rriten, siç ka ndodhur prej vitesh, këta pronarë kanë akses në më shumë kredi, në një spirale që duket se nuk ka fund. Në rast se çmimet e banesave, përkundrazi, fillojnë të bien, gjë që, sipas Lippmann, duhet të ndodhë herët a vonë, e gjithë kështjella e rërës do të shembet. Lippmann i sugjeron Eisman që ata duhet të marrin të gjithë Wall Street.
