Kur presidenti rus, Vladimir Putin pushtoi Ukrainën më 24 shkurt, shumë prisnin një fitore të shpejtë.
Gjashtë muaj më vonë, konflikti më i madh ushtarak në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore është shndërruar në një luftë rrënuese.
Ofensiva ruse ka ngecur kryesisht pasi forcat ukrainase synojnë gjithnjë e më shumë objektet kyçe shumë prapa vijave të frontit, duke përfshirë Krimenë e pushtuar nga Rusia.
Një sulm i dështuar
Kur Putin shpalli fillimin e “operacionit special ushtarak”, ai i kërkoi ushtrisë ukrainase që të kthehej kundër qeverisë në Kiev, duke reflektuar besimin e Kremlinit se popullsia do të mirëpriste gjerësisht pushtuesit.
Disa nga trupat ruse që vinin nga aleati i Moskës, Bjellorusia, vetëm 200 kilometra në veri të kryeqytetit, thuhet se sollën uniformat e tyre të paradës me vete në përgatitje për një triumf të shpejtë, raporton euronews.
Këto shpresa u shkatërruan shpejt nga rezistenca e ashpër ukrainase e mbështetur nga sistemet e armëve perëndimore për qeverinë e presidentit, Volodymyr Zelensky, transmeton Telegrafi.
Trupat ajrore të dërguara për të kapur fushat ajrore rreth Kievit pësuan humbje të mëdha dhe autokolona të blinduara që shtriheshin përgjatë autostradës kryesore që dërgon në kryeqytet u goditën nga artileria ukrainase.
Pavarësisht sulmeve të shumta në bazat ajrore të Ukrainës dhe mjetet e mbrojtjes ajrore, forcat ajrore ruse nuk kanë arritur të fitojnë kontrollin e plotë të qiejve dhe kanë pësuar humbje të mëdha, duke kufizuar aftësinë e saj për të mbështetur forcat tokësore.
Një muaj pas luftës, Moska tërhoqi trupat e saj nga zonat afër Kievit, Kharkiv, Chernihiv dhe qyteteve të tjera të mëdha në një pranim të heshtur të dështimit të Blitz.
Zhvendosja e fushave të betejës
Kremlini më pas e zhvendosi fokusin në Donbas, qendra industriale lindore e Ukrainës, ku separatistët e mbështetur nga Moska kishin luftuar kundër trupave qeveritare që nga viti 2014 pas aneksimit të Gadishullit të Krimesë nga Rusia.
Duke u mbështetur në avantazhin e tyre masiv në artileri, forcat ruse u futën përpara në beteja të egra që shkatërruan rajonin. Porti strategjik i Mariupolit në Detin Azov, që u bë simbol i rezistencës ukrainase, ra në muajin maj pas një rrethimi gati tre-mujor që e shndërroi qytetin në gërmadha.
Më shumë se 2,400 mbrojtës të Mariupolit që u strehuan në fabrikën gjigante të çelikut Azovstal më vonë u dorëzuan dhe u kapën rob. Të paktën 53 prej tyre vdiqën muajin e kaluar në një shpërthim në një burg në Ukrainën lindore për të cilin Moska dhe Kievi fajësuan njëri-tjetrin.
Rusët kanë marrë nën kontroll të gjithë rajonin e Luhanskut, një nga dy provincat që përbëjnë Donbasin, dhe gjithashtu kanë kapur pak më shumë se gjysmën e të dytës, Donetsk.
Rusia aktualisht ka arritur të pushtojë rreth 20 për qind të territorit të Ukrainës.
“Putini do të përpiqet të kafshojë një pjesë të territorit ukrainas pas tjetrës për të forcuar qëndrimin e tij negociues”, tha Mykola Sunhurovskyi, një analist ushtarak me qendër në Kiev, Razumkov Center. “Mesazhi i tij për Ukrainën është: Nëse nuk uleni për bisedime tani, gjërat do të përkeqësohen dhe ne do të marrim edhe më shumë nga territori juaj dhe do të vrasim edhe më shumë nga njerëzit tuaj. Ai po përpiqet të ngrejë jo vetëm presionin e jashtëm, por edhe të brendshëm ndaj qeverisë ukrainase”.
Ofensiva e Donbasit është ngadalësuar pasi Moska u detyrua të zhvendoste disa nga trupat e saj në zonat e pushtuara nga Rusia në jug për të shmangur një kundërofensivë të mundshme ukrainase.
Trupat ruse kapën rajonin Kherson, në veri të Krimesë, dhe një pjesë të rajonit fqinj Zaporizhzhia në fillim të konfliktit. Ajo ka instaluar atje administrata pro-Moskës, ka prezantuar monedhën e saj, ka shpërndarë pasaportat ruse dhe ka nisur përgatitjet për referendume për t’i hapur rrugën aneksimit të tyre.
Por forcat ukrainase kohët e fundit rimorën disa tokë, duke goditur ura dhe duke synuar depot e municioneve. Ndërkohë, të dyja palët kanë shkëmbyer akuza për bombardimin e termocentralit bërthamor të Zaporizhzhisë të pushtuar nga Rusia, më i madhi në Evropë, duke rritur frikën për një katastrofë atomike.
“Ukraina e ka detyruar Rusinë të kryejë një rishpërndarje masive të forcave dhe t’i përhapë ato në të gjithë vijën e frontit, nga Kharkiv në Kherson”, tha eksperti ushtarak ukrainas Oleh Zhdanov. “Është shumë e vështirë t’i shtrish ato në një distancë kaq të madhe”, shtoi ai.
Edhe pse Kievi nuk ka armë të mjaftueshme për të nisur një kundërofensivë të madhe, “koha luan në favor të Ukrainës”, tha ai. “Sa më gjatë të zgjasë pauza, aq më shumë armë do të marrë Ukraina nga aleatët e saj”.
Sukseset e Ukrainës
Armët perëndimore, përfshirë raketat e shumta HIMARS të SHBA-së, kanë rritur aftësinë e ushtrisë së Ukrainës, duke e lejuar atë të shënjestrojë depot e municioneve ruse, urat dhe objektet e tjera kyçe me saktësi dhe mosndëshkim.
Në një fitore të madhe simbolike në muajin prill, anija kryesore e flotës ruse të Detit të Zi, kryqëzori raketor Moskva, shpërtheu dhe u mbyt ndërsa ishte në patrullë pasi thuhet se u godit nga një raketë ukrainase. Kjo i dha një goditje të rëndë krenarisë së Rusisë dhe e detyroi atë të kufizonte operacionet detare, transmeton Telegrafi.
Një tjetër fitore e madhe për Ukrainën erdhi kur trupat ruse u tërhoqën nga ishulli strategjik Izyum, i vendosur në korsitë e anijeve pranë Odesës, pas sulmeve të pamëshirshme ukrainase.
Tërheqja zvogëloi kërcënimin e një sulmi rus në det në Odesa, duke ndihmuar në hapjen e rrugës për një marrëveshje për të rifilluar eksportet e grurit ukrainas.
Rusia pësoi një goditje të re këtë muaj kur një seri shpërthimesh në një bazë ajrore dhe depo municionesh në Krime. Ndërsa Kievi nuk pranoi të merrte meritat për shpërthimet, nuk kishte asnjë dyshim për përfshirjen e Ukrainës. Rusët pranuan se pas një shpërthimi qëndronte sabotimi dhe gjoja trajtimi i pasigurt i municioneve shkaktoi një tjetër – një shpjegim i tallur nga Ukraina.
Shpërthimet, të cilat u pasuan nga sulme me dronë, nënvizuan cenueshmërinë e Krimesë, e cila ka vlerë simbolike për Rusinë dhe është çelësi për të mbështetur operacionet e saja në jug. Ata demonstruan se forcat ukrainase janë të afta të godasin shumë prapa vijës së frontit dhe zyrtarët ukrainas paralajmërojnë se ura e Krimesë prej 19 kilometrash, më e gjata në Evropë, mund të jetë objektivi tjetër.
Jetët e humbura
Si Rusia ashtu edhe Ukraina fokusohen kryesisht në viktimat që i shkaktojnë njëra-tjetrës, duke shmangur përmendjen e humbjeve të tyre.
Por shefi ushtarak i Ukrainës, gjenerali Valerii Zaluzhnyi, tha të hënën se rreth 9 mijë ushtarë ukrainas janë vrarë në aksion.
Ministria ruse e Mbrojtjes raportoi për herë të fundit viktimat e saj më 25 mars, një muaj pas luftës, kur tha se 1,351 ushtarë ishin vrarë dhe 3,825 ishin plagosur.
Pentagoni tha javën e kaluar se midis 70 mijë dhe 80 mijë trupa ruse janë vrarë ose plagosur në aksion – humbje që kanë gërryer aftësinë e Moskës për të kryer ofensiva të mëdha.
Komisioneri i Lartë i OKB-së për të Drejtat e Njeriut ka regjistruar mbi 5,500 vdekje civile në luftë, por vuri në dukje se shifrat aktuale mund të jenë dukshëm më të larta.
Pushtimi ka krijuar krizën më të madhe të refugjatëve të pasluftës në Evropë. Agjencia e OKB-së për refugjatët thotë se një e treta e ukrainasve janë larguar nga shtëpitë e tyre, me më shumë se 6.6 milionë të zhvendosur brenda vendit dhe mbi 6.6 milionë të tjerë në të gjithë kontinentin.
Ç’pritet më tej?
Rezultati i luftës do të varet nga aftësia e Rusisë dhe Ukrainës për të mbledhur burime shtesë.
Ndërsa Ukraina ka kryer një mobilizim dhe ka deklaruar një qëllim për të formuar një ushtri prej 1 milion anëtarësh, Rusia ka vazhduar të mbështetet në një kontigjent të kufizuar vullnetarësh, një qasje që pasqyron frikën e Kremlinit se një mobilizim masiv mund të nxisë pakënaqësinë dhe të destabilizojë vendin.
Moska ka zgjedhur hapa të përkohshëm, duke u përpjekur të inkurajojë njerëzit të nënshkruajnë kontrata me ushtrinë, duke angazhuar gjithnjë e më shumë kontraktorë privatë si Grupi Wagner, dhe madje duke grumbulluar disa të burgosur për shërbim – gjysmë masa të paaftë për të përmbushur nevojat për ndonjë ofensivë të madhe.
“Nëse Rusia nuk mobilizon popullsinë dhe industrinë e saj, ajo nuk mund të përballojë peshën e njerëzve dhe industrisë në mënyrë që të krijojë një forcë shumë më të madhe dhe më efektive, dhe për këtë arsye, ajo do të duhet të mendojë se si varet nga ajo që ka. marrë tashmë”, tha gjenerali britanik në pension Richard Barrons.
Ukraina gjithashtu i mungojnë burimet për çdo rikuperim të shpejtë të territorit të saj, me Barrons që vlerëson se mund të duhet deri në vitin e ardhshëm për të grumbulluar një forcë të aftë për të dëbuar rusët.
“Ai mund ta bëjë këtë vetëm nëse Perëndimi ofron vullnet politik, para rreth 5 deri në 6 miliardë dollarë në muaj, armë si artileria me rreze të gjatë, municioni që e mbështet atë artileri dhe më pas mundëson mbështetjen logjistike dhe mjekësore që i lejon Ukrainës të ndërtojë një ushtri milionash”, tha Barrons, bashkëkryetar i grupit konsulent Universal Defense&Security Solutions.
Ai tha se Perëndimi duhet të jetë i përgatitur të vazhdojë të mbështesë Ukrainën për një kohë të gjatë, pavarësisht rritjes së çmimeve të energjisë dhe sfidave të tjera ekonomike që rrjedhin nga sanksionet e vendosura ndaj Rusisë.
Braktisja e Ukrainës, tha ai, do t’i dërgonte një mesazh “Rusisë dhe Kinës dhe të gjithë të tjerëve se Perëndimi nuk ka stomakun për të mbrojtur miqtë e tij apo edhe interesat e veta”. /Telegrafi/
