Vendet në mbarë botën janë gjithnjë e më shumë në kërkim të burimeve të besueshme të energjisë. Rusia ka ndërprerë ose ka ndryshuar rrugën e naftës dhe gazit. Dhe qymyri tradicional është aq i ndotur sa shumë vende po fokusohen te burimet e rinovueshme për të përmbushur nevojat e tyre. Për të bërë tranzicionin po provohen gjëra të ndryshme si hidrogjeni i gjelbër.
Egjipti ka shumë nga përbërësit e nevojshëm për t’u bërë një central elektrik i energjisë së rinovueshme. Një treg i madh i brendshëm, më shumë diell dhe erë në Gjirin e Suezit. Ajo që ka munguar është mbështetja e qeverisë, por edhe kjo është shfaqur gjatë muajve të fundit.
“Ecja përpara me fondin e pasurisë sovrane [egjiptiane], prioritizimi i shkripëzimit për të marrë ujin për hidrogjenin e gjelbër dhe promovimi i zonave të veçanta ekonomike kanë qenë të gjitha hapa të rëndësishëm”, tha për DW Heike Harmgart, drejtoreshë menaxhuese për rajonin e Mesdheut jugor dhe lindor në Evropën.
Ekspertët presin që të paktën disa prej dhjetëra memorandumeve të mirëkuptimit të nënshkruara tashmë me kompanitë ndërkombëtare të ecin përpara me marrëveshjet gjatë COP27, konferenca e ardhshme e klimës që do të zhvillohet më 6-18 nëntor në rajonin turistik egjiptian të Sharm el-Sheikh.
Kjo është gjithashtu kur qeveria egjiptiane do të nis strategjinë e saj të hidrogjenit të gjelbër, tha Harmgart.
Rritja e interesit të huaj
Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, një bankë me bazë në Londër, e cila ofron mbështetje rregullatore dhe financiare për projekte të tilla. Investitorët nga India e kanë konfirmuar këtë.
“Ne po punojmë me autoritetet egjiptiane për të rënë dakord për një marrëveshje kornizë me synimin për të ekzekutuar marrëveshjen gjatë COP27”, tha Sumant Sinha, kryetar dhe CEO i ReNew Power, një nga kompanitë më të mëdha të rinovueshme të Indisë.
Sinha tha se duke marrë parasysh përfshirjen e disa palëve të interesuara, ReNew Power pret që studimet e detajuara për projektin të përfundojnë gjatë tre deri në gjashtë muajt e ardhshëm. Kompania pret vendime në lidhje me investimet deri në mesin e vitit 2023, konfirmoi ai. Firma thuhet se planifikon të investojë më shumë se 7 miliardë dollarë (7.11 miliardë euro) në projektet e hidrogjenit në Egjipt.
Ali Habib, një konsulent energjie me bazë në Kajro, nënvizon planet e qeverisë për energjinë e gjelbër.
“Ne kemi ndarë toka të mëdha përgjatë Nilit, më të mëdha se Singapori, për erë dhe PV [fotovoltaikë]. Do të ketë linja energjetike të dedikuara për të transferuar këtë energji elektrike të gjelbër në projektin e hidrogjenit në portin Ain Sokhna”, tha Habib për DW.
Scatec është një tjetër kompani që përflitet se është gati të nënshkruajë marrëveshje në nëntor. Firma norvegjeze e energjisë së rinovueshme po zhvillon aktualisht një projekt hidrogjeni të gjelbër 100 megavat në bashkëpunim me Fertiglobe, një prodhues i plehrave azotike me bazë në Emiratet e Bashkuara Arabe, së bashku me kompaninë egjiptiane të ndërtimit Orascom dhe Fondin Sovran të Egjiptit.
“Së bashku me partnerët, jemi në fazën e hershme të zhvillimit të një impianti të amoniakut të gjelbër në Egjipt me një kapacitet prodhimi prej 1 milion ton në vit dhe me një potencial për zgjerim në 3 milion ton”, tha për DW një përfaqësues i Scatec.
Fitimi i partnerëve të rinj
E rëndësishmja, vendi i Afrikës veriore synon të mbajë lidhje të mira me vendet e BE-së dhe Japoninë, si dhe Kinën e Rusinë, ndërsa shpreson për marrëveshje me kompani që nuk janë ende të pranishme në vend. Ky raund investimesh mund të shohë kompani nga India, Australia, Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe.
Kjo qasje e diversifikimit është pjesë e një përpjekjeje më të gjerë. Egjipti kërkon të luajë një rol më të spikatur gjeopolitik duke ofruar një model zhvillimi për pjesën tjetër të kontinentit afrikan, ndërkohë që ndërton lidhje të reja për të ulur varësinë nga Evropa.
Megjithatë, BE-ja mbetet tregu më logjik i eksportit të Egjiptit për hidrogjenin e eksportuar si amoniak.
“Amoniaku i gjelbër nga Egjipti ka më shumë gjasa të shkojë te konsumatorët në Evropë dhe Lindjen e Largët”, tha për DW Rajat Seksaria, themelues i Grupit ACME të Indisë.
Ekspertët dhe kompanitë pajtohen se tregjet evropiane janë më fitimprurësit, edhe sepse janë shumë afër.
“Pengesa kryesore për hidrogjenin nuk është prodhimi, por ruajtja dhe transporti”, tha Habib, i cili bashkëautor i një punimi mbi perspektivat e hidrogjenit të Egjiptit të botuar nga Instituti i Oksfordit për Studimet e Energjisë.
Pengesat mbeten
Sipas ekspertëve, projektet e gjelbra të Egjiptit do të favorizojnë zhvillimin e energjisë së erës në afat të mesëm. Megjithatë, disa prodhues të turbinave me erë kanë hasur në probleme kohët e fundit.
Fortescue Future Industries nga Australia, një nga kompanitë që nënshkroi një marrëveshje hidrogjeni me Egjiptin, po përpiqet të bëjë investime të drejtpërdrejta në prodhimin e komponentëve kyç që mundësojnë instalime të rinovueshme.
“Ne do të kërkojmë të prodhojmë atë që mundemi atje ku ia vlen ta bëjmë këtë, veçanërisht në vende si Shtetet e Bashkuara pas miratimit të Aktit për Reduktimin e Inflacionit. Ne tashmë po e bëjmë këtë në Australi”, tha presidenti i Fortescue Future Industries për Lindja e Mesme dhe Afrikën e Veriut, Moataz Kandil.
Sipas Harmgart, Egjipti ka një nxitje për të shitur gazin e tij në tregjet ndërkombëtare në vend që ta përdorë atë në termocentrale joefikase lokale. Nga ana tjetër, hidrogjeni i gjelbër nuk është një zgjedhje automatike për kompanitë lokale.
“[Çmimi] i gazit në Egjipt është shumë më i ulët se në Evropë. Për industrinë vendase, nuk ka asnjë motiv për të kaluar në hidrogjen të gjelbër”, tha Habib, duke paralajmëruar se gjërat mund të ndryshojnë kur BE të zbatojë planet për të taksuar importet me një karbon të madh.
Hapja e mundësive për hidrogjen
Në të njëjtën kohë, Egjipti po negocion aktualisht një marrëveshje hidrogjeni me BE-në. Komisioni Evropian pret zhvillime për këtë gjatë vjeshtës.
Sipas Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, Egjipti mund të luajë gjithashtu një rol në strategjinë e ardhshme kritike të BE-së për lëndët e para.
“Egjipti ndoshta do të bëhet më tërheqës me kalimin e kohës për një gamë të gjerë investitorësh, veçanërisht me krijimin e zonave të veçanta ekonomike”, tha Harmgart.
Këto zona lehtësojnë investimet, shkurtojnë burokracinë dhe e bëjnë më të lehtë krijimin e stimujve të përshtatur për investitorët e huaj. Prodhimi lokal i çelikut të gjelbër mund të pasojë.
“Disa nga fabrikat më të mëdha të çelikut ndodhen pranë Kanalit të Suezit, gjë që e bën më të lehtë prodhimin dhe transferimin e hidrogjenit të gjelbër në ato impiante. Transporti i hidrogjenit është një pengesë për vendet që nuk mund ta prodhojnë atë në vend, gjë që nuk është rasti për Egjiptin”, përfundoi Soroush Basirat, analist në Institutin për Ekonominë e Energjisë dhe Analizën Financiare.
/Motilokal.com
