Dominimi i hapësirës publike – Justinian Topulli

Pjesë e hapësirës publike janë edhe mediat, madje ato në realitetin e sotëm, zënë shpeshherë vend më të madh sesa sheshet e qyteteve dhe kanë ndikim më të fortë dhe më të gjerë sesa çdo hapësirë tjetër. Prezenca jonë si besimtarë në to është bërë e domosdoshme, edhe pse ato në shumicën e rasteve, për të mos thënë gati në të gjitha, dominohen nga zëra jofetarë e madje laicistë e ateistë, që e urrejnë fenë, ose së paku nuk e pëlqejnë atë.

Ky mbizotërim iu jep atyre përshtypjen e gabuar vetëmashtruese, se zëri i tyre shekullarist është ai dominanti, ai normativi, ai që parapëlqejnë shumica e njerëzve. Dhe kjo ndodh natyrshëm, sepse duam apo nuk duam, shoqëritë njerëzore sado barazimtare që të jenë, janë elitat apo paria ato që ndikojnë më së shumti në formësimin e mendësisë publike dhe masive të njerëzve, dhe shoqëria funksionon vetvetiu përmes një hierarkie sociale, qoftë edhe të padukshme. Këtë ligj të jetës shoqërore, Kurani e vë në pah mjaft herë dhe mjaft qartë, pikërisht në rastet kur ai përmend ngjarjet e përballjes së të gjithë profetëve me paritë e vendeve të tyre, që në gjuhën arabe të Kuranit emërtohen si el-meleu.

Kur Profeti (alejhi salatu ue selam) gjendej akoma në Mekë, ajo që kërkonte me këmbëngulje ndër të tjera, ishte pikërisht mundësia që atij t’i jepej hapësira dhe mbrojtja e duhur për të komunikuar me njerëzit dhe kjo hapësirë ishte ajo publike. Ai u shkonte kurejshëve dhe fiseve të tjera, që vinin në Mekë për haxh apo tregti, në kuvendet dhe hapësirat e tyre publike, ku ata ndodheshin dhe zhvillonin jetën e tyre sociale publike. Paria e kurejshëve nuk donin ta linin, ndaj dhe patën ushtruar edhe dhunë ndaj tij në xhaminë e Qabesë, edhe në ndonjë rast kur ai vinte në atë vend vetëm për t’iu falur Zotit, sepse ata e konsideronin atë vend, hapësirën e tyre publike që duhet të zotërohej vetëm prej tyre dhe besimit të tyre idhujtar, i cili nuk mund të sfidohej publikisht. Dhe paria e kurejshëve nuk u ndal së penguari Profetit edhe hapësirën publike të fiseve të tjera që vinin përkohësisht në Mekë, duke i paralajmëruar këto fise për rrezikun që i kanosej fesë së tyre, nëse e lejonin Muhamedin (alejhi salatu ue selam) t’iu kumtonte mesazhin e tij.

Beteja pra për dominimin e hapësirës publike është beteja për zotërimin e shpirtrave të njerëzve, është beteja për pushtetin shpirtëror, social, politik dhe ekonomik të një populli, kush e fiton atë, ka fituar praktikisht të drejtën të udhëheqë njerëzit dhe të jetë modeli i tyre frymëzues. Të Dërguarin e Allahut pikërisht për këtë arsye e luftuan në Mekë më së shumti, duke i rrezikuar edhe jetën dhe prandaj qe i detyruar të emigronte në Medinë, ku ai siguroi këtë mundësi dhe u bë sundimtari real shpirtëror, social dhe politik i atij vendi, në një kohë shumë më të shkurtër dhe në përmasa shumë më të mëdha. Kështu që zhvendosja nga një hapësirë intolerante dhe idhujtare siç qe Meka në atë kohë, drejt një hapësire idhujtare, por tolerante që i garantonte lirinë e kumtimit të mesazhit islam, siç qe Medina në atë kohë, qe një nga arsyet dhe urtësitë e mëdha të hixhretit.

Të njëjtën zhvendosje duhet të bëjnë edhe besimtarët sot, por në këtë rast nga izolimi dhe margjinalizimi publik, që jo vetëm laicistët dhe ateistët ia kanë imponuar, por edhe ata vetë vetes së tyre, përmes kompleksit të inferioritetit dhe paaftësisë së përballjes së përshtatshme publike gjithashtu.

Hapësira publike e sotme e dominuar nga ligjërimi dhe kultura laiciste kërkon gjuhën, njohjen dhe mjetet e saj të domosdoshme për të përçuar kuptueshëm mesazhin dhe të vërtetën e Zotit. Kjo nuk është opsion zgjedhjeje për ne, por detyrim fetar, për të cilin do të merremi në llogari nëse nuk e bëjmë dhe madje nuk jemi përpjekur për ta kuptuar atë.

Rasti i Mustafa Nanos, sigurisht që mund të klasifikohet edhe si islamofob, laicist dhe ateist dhe këto janë të këqija të mëdha, por ai ka edhe dy të mira të vogla: të jep mundësinë dhe hapësirën ta kundërshtosh edhe në konakun e tij publik dhe është i drejtpërdrejtë në të këqijat e tij, në dallim me ata hipokritë që të luftojnë në njërën anë dhe të bëjnë qejfin në anën tjetër. E siç e dimë edhe nga Kurani, hipokriti është shumë më i keq sesa çdo qafir tjetër.

Ne nuk kemi nevojë që monologëve të tij provokues dhe kontraversë, siç i quan edhe ai vetë, t’iu reagojmë me të shara dhe ofendime dhe pa përgjigje për tezat e tij, por ajo, për të cilën ne kemi nevojë, është pikërisht hedhja poshtë me gjuhën e fesë dhe arsyes, e tezave të tij në mënyrë publike. Sepse Mustafai nuk është një individ, të cilin duke e sharë dhe ofenduar personalisht, do t’i imponohemi të heshtë, ai përfaqëson një elitë njerëzish që mendojnë si ai, të cilët kërkojnë përgjigjen e duhur fetare dhe logjike, njëlloj siç Kurani i përgjigjet kundërshtimit të idhujtarëve, në polemikat e shumta që ai bën me ta, në brendësi të tij.

Për të drejtën për t’u falur në sheshet publike të qyteteve e bëmë një shkrim para disa ditësh, ndaj nuk po i përsërisim këtu të njëjtat argumente.

Sa i përket grave me shami duke falur Bajramin në Elbasan, nuk është aspak diçka e re dhe as e veçantë, as për kohën dhe as për vendin. Në të gjitha Bajramet dhe sheshet ku ai është falur në këtë vend, do të shohësh gra të mbuluara duke u falur. Madje është fakt, se ato gra ndoshta shumica e tyre nuk e mbajnë shaminë apo mbulesën, vetëm se në rast faljeje dhe jo edhe në jetën e tyre të përditshme. Atëherë për çfarë detyrimi nga ana e burrit që ato të mbajnë shami, mund të flasim?!

Ka mjaft gra dhe vajza të mbuluara që nuk kanë as burra, as baballarë e as meshkuj të afërm, që t’i detyrojnë ato të mbajnë shami, madje ka mjaft raste, kur ato janë të detyruara të mos e mbajnë atë, pikërisht sepse janë këta familjarë që i ndalojnë, madje dhunshëm për këtë gjë, dhe raste konkrete me emra dimë plot. Çudi si nuk paska dëgjuar Mustafai për to?!

Pastaj pse u dashka të thuhet se shamia u vendoska me detyrim dhe nuk është e kundërta në fakt, që zbulimi është bërë normë dhe normalitet përmes detyrimit, duke nisur që nga i ashtuquajturi emancipim, madje edhe i dhunshëm i femrës, që i bëri regjimi komunist, e deri tek paragjykimi dhe pakënaqësia sociale që shfaq në mjaft raste shoqëria jonë e sotme ndaj këtij obligimi hyjnor, duke i imponuar vajzave dhe grave kulturën e të mos mbajturit shami?!

Mbulesa dhe shamia nuk janë për muslimanen kërkesë e burrit apo e meshkujve që gjenden në jetën e saj, ajo është kërkesë hyjnore e Zotit dhe nëse do të pranojmë ta quajmë këtë mbulesë një akt nënshtrimi, ai është një akt nënshtrimi, përulësie dhe bindjeje jo ndaj burrit, por ndaj Krijuesit. Kjo përulësi është thelbi i adhurimit të Zotit nga burrat dhe gratë, kështu që feja dhe normat e saj nuk mund të gjykohen dhe shihen me mendësinë ateiste si produkt njerëzor, ndërkohë që besimtarët e shohin atë si shpallje qiellore hyjnore.

Mendësia dhe kultura ateiste dhe laiciste, me të cilën Mustafai është brumosur dhe jeton, nuk mund të jetë kurrsesi referencë gjykimi universale dhe normative, me të cilën duhen gjykuar gjërat. Kam përshtypjen se këtë ai e ka të vështirë ta kuptojë apo pranojë dhe sigurisht që nuk është i vetmi. Por një gjë ndoshta ai dhe laicistët e tjerë nuk e kanë kuptuar, se modernizimi dhe shekullarizimi i shoqërisë njerëzore ka qenë kryekëput një projekt elitar i një pakice të pafe, i pabazuar në historinë dhe natyrën njerëzore dhe i pambështetur në dëshirën e shumicës së njerëzve, ndaj dhe kjo është një nga arsyet e “rebelimit” të një pjese të kësaj shumice, përmes kthimit tek vlerat dhe praktikat fetare, kundra atyre elitare shekullare, por sigurisht, edhe sepse feja është një element i natyrshëm i shoqërisë njerëzore dhe privimi prej saj është privim nga e natyrshmja, ndaj dhe rikthimi është i vetëkuptueshëm.