Nga: Sabaudin Jashari
Zhveshje…
Transmetohet se Shemsudin Dimeshkiu e pyeti Xhelaludin Rumiun: “Cili është synimi i dijes?” Xhelaludin Rumiu përgjigjet:”Njohja e së vërtetës.” Shemsudin Dimeshkiu pa iu qasur përgjigjes së Rumiut i thotë: Nëse dija nuk e zhvesh të zotin e saj nga uni i tij, sherri i saj është më i madh se hajri i saj” Mjaftoi kjo thënie për ta bërë Rumiun ti nënshtrohet terbijetit të shehut të tij shumë të shtrenjtë Shemsudin Dimeshkiut.
Çdo njohës, sado pak, i halifes së katërt, Aliut (r.a), do të ndalej për një farë kohe e të pyeste veten rreth arsyes së lartë e shumë fisnike që e bëri Profetin Muhamed (a.s) të thotë për të, natën e betejës së hajberit: “Nesër do ia jap flamurin një burri që e do Allahun dhe Profetin e Tij, por dhe Allahu dhe Profeti i Tij e duan atë”
Ngutshëm mund të themi se arsyeja është e përmendur brenda vetë hadithit: “Ai e do Allahun dhe Profetin i Tij, por dhe Allahu e Profeti i Tij e duan atë”
Prapë pyetja mbetet e hapur: po cili qe shkaku për të cilin atë e do Allahu dhe i dërguari i Tij? Përsëri mund të përgjigjemi se shkaku ka të bëjë me dashurinë që kishte Aliu (r.a) për Allahun dhe Profetin e Tij.
Pas gjithë kësaj, përsëri çështja mbetet e varur: cila qe arsyeja që Allahu i Lartmadhëruar ia pranoi Aliut (r.a) dashurinë që kishte për Allahun dhe Profetin e Tij (a.s)? Pyetja e fundit shtrohet sepse shumë kush mund të pretendojë se e do Allahun dhe Profetin e Tij (a.s), por gjithçka është të të dojë Allahu dhe Profeti i Tij, e kjo e fundit duhet të ketë të bëjë me një arsye tjetër… .
Transmetohet se në një nga betejat me politeistët, Aliu (r.a) ngre shpatën e tij për të goditur një politeist të cilin e kishte rrëzuar përdhe. Shpata e Aliut supozohej të godiste edhe më fortë politeistin pasi ky i fundit e pështyu në fytyrë. Por faktikisht ndodhi e kundërta. Aliu e uli shpatën dhe e la të lirë politeistin. Kur u pyet Aliu (r.a): si është e mundur që e le të lirë politeistin, ai përgjigjet: Pata frikë se goditja nuk do të ishte për hatër të Allahut të Madh.
Zhveshje…
Ajo që i karakterizon të dashurit e Allahut është se vlerat e tyre i kanë vërtetuar situatat, ngjarjet por edhe momentet.
Ngjarjet përbëhen nga elementë kronologjik, shtrihen në kohë dhe zënë sipërfaqe në të. Ndërsa momentet, për ta shprehur thjeshtë, janë një pikë në kohë apo thënë ndryshe janë një çast. Sakaq ngjarjet të lënë kohë të mendohesh, të studiosh reagimin, madje edhe ta korrigjosh atë nëse reagon jo ashtu siç duhet. Ndërsa reagimet në momente, janë të thjeshta, pra vetëm me një element, i drejtë apo i gabuar qoftë. Kështu që ngjarjet i mundësojnë ndërgjegjes të proçesojë për largimin e mjegullnajave dhe reve të egos, të cilat pengojnë dritën e hatrit të Zotit të mbushë zemrën. Ndërsa momenti, që lejon një identifikim të vetëm, kërkon kthjelltësinë e momentit. Por kjo e fundit, pikërisht kjo e fundit, s’ka të bëjë aspak me spontanitetin apo koiçidencën. Ajo ka të bëjë me stërvitjen e vazhdueshme të shpirtit për të rezistuar ashtu i zhveshur, ndaj acareve e ngricave por edhe ndaj zhegut, vapës e zagushisë që sjellin fama, prestigji, pozita, pasuria, epshet e orekset e lloj llojta të kësaj dynjaje.
Reagimi i Aliut (r.a) është një çast në një kontekst të ngarkuar me elementë që thuajse e bëjnë të pamundur dallimin e çastit nga çasti, apo elementit nga elementi. Tek e fundit ajo goditje, sipërfaqësisht, do të kishte qenë një prej shumë goditjeve të tjera të justifikuara nga vet ngjarja, beteja me politeistët zullumqarë e armiqësor. Por Aliu (r.a) na mëson ndryshe dhe na hap një perspektivë të re.
“O dynja, mashtro tjetërkënd veç meje. A mua më ke zënë rrugën?! A për mua je përmalluar?! Kurrën e kurrës. Të kam shkurorëzuar treshe të pakthyeshme. Jeta jote është e shkurtër. Gabimi yt është i neveritshëm… . Oh sa udhëtim i gjatë, sa rrugë e egër e sa pajime të pakta!” Kështu e shpreh Aliu (r.a) zhveshjen e tij ndaj çdo joshje që mjegullon rrugën e tij drejt hatrit të Zotit.
Angazhimi i vazhdueshëm çon në vigjilencë të vazhdueshme
Pozicionimi i momentit ka përbërë gjithmonë për njerëzit e mirë atë që quhet fitne (sprovë). E kanë quajtur kështu sepse ai të grish rrëmbimthi e befas të mbash qëndrim. Mirë po ky fakt bëhet i frikshëm kur mendon problemin e gafletit (të pavëmendjes) nga i cili karakterizohet mishërueshëm njeriu. Kjo karakteristikë mund të jetë pre, kurdoherë, e shfrytëzimit befasues të nefsit dhe sëmundjeve të saj, dynjasë dhe joshjeve të saj, sfidave të jashtme dhe të papriturave të tyre. “Udhëzohuni me ata që kanë kaluar tek Allahu i Madhërishëm sepse fundi i të gjallëve nuk dihet” thonin Abdullah Ibnu Mesudi dhe Abdullah ibnu Umeri duke u nisur nga ky realitet.
Pikërisht ky realitet i ka bërë njerëzit e mirë të jenë vazhdimisht të angazhuar në stërvitjen e nefsit për betejën permanente me grishjet e dynjasë, që ka si trofe zhveshjen apo atë që ndryshe Aliu (r.a) e quante shkurorëzim të pakthyeshëm për hatër të Zotit të gjithësisë.
Angazhim i vazhdueshëm për zhveshje të vazhdueshme
Veçoritë e qenies krijuese të njeriut, Allahu i Madhëruar, objektivi i ekzistencës së vet njeriut, natyra e kësaj bote në të cilën angazhohet për të realizuar qëllimin e ekzistencës së tij, karakteri i botës tjetër, të gjithë këto realitete absolute i bëjnë apel njeriut për angazhim të gjithanshëm, të qëndrueshëm e të vazhdueshëm për zhveshje nga çdo gjë që mund të asimilojë qoftë edhe një çast të jetës për hir të së pa qenës, të asaj që zhduket, të papërjetshmes, të pavlerës. E kështu njeriu prezantohet me thelbin e tij të vërtetë: të jetuarit e çdo çasti e momenti, të çdo elementi të ngjarjes së jetës së tij, vetëm për të vërtetën absolute, për hir të asaj të vërtete pa të cilën çdo reagim e pozicionim është i pavërtetë.
“Thuaj: namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime janë vetëm për Allahun, Zotin e të gjithë botëve. Për këtë jam urdhëruar, dhe unë jam i pari i myslimanëve” Enam 163.
Në këtë verset kuranor, kemi një bashkim të veçantë të elementëve të vetë versetit. Kemi përmendjen e të veçantës bashkë me të përgjithshmen, kemi përmendjen e adhurimeve specifike të namazit e kurbanit, bashkë me vetë jetën dhe vdekjen. Por të gjithë këta elementë të këtij verseti i ka bërë të jenë bashkë dhe të qënësishëm në të njëjtin kontekst hatri i Allahut, Zotit të gjithë botëve. Ky bashkim na inspiron një koncept shumë jetik në lidhje me zhveshjen: Namazi dhe Kurbani, si adhurime të veçanta mund të jenë për hatër të Zotit të botëve vetëm nëse njeriu është mësuar dhe praktikuar të jetojë për hatër të Allahut dhe vazhdon të stërvitet pa ndërprerë për të vdekur për hatrin e Tij. E veçanta s’ka se si të mos jetë pjesë e të tërës. Njëkohësisht, asimilimi qoftë edhe i një elementi të vetëm për të paqenësishmen, të pavlerën dhe të zhdukshmen mund të cenojë rëndë vazhdimësinë e të jetuarit dhe të vdekurit për hatrin e Zotit të gjithësisë.“Do të vdisni ashtu siç jetoni, do të ringjalleni ashtu siç vdisni dhe do të bashkoheni për llogari ashtu siç ringjalleni” Hadith. Ibnul-Kajimi i konsideron momentet e jozhveshjes pika vdekjeprurëse (mekatil), ku nëse njeriu goditet rrezikon të vdesë.
Transmetohet se në një prej betejave dikush prej sahabeve i tha Profetit (a.s): filani po lufton me shumë zell dhe trimëri. Profeti (a.s) tha: ai është prej banorëve të zjarrit. Pasi mbaroi beteja sahabet filluan të kontrollojnë të rënit në fushëbetejë. Luftëtarin trim e të guximshëm e gjetën të plagosur. Por ndodhi e padëshiruara. Luftëtari vrau veten për arsye se nuk mund të duronte faktin se nuk kishte rënë dëshmor, në fushëbetejë… !
Përjetësimi i zhveshjes
Ato që përbëjnë piketat orientuese për udhëzimin me jetën model të profetëve (a.s), janë pikërisht ato ngjarje, të përjetësuara në Kuran, ku profetët kanë shfaqur dhe shprehur zhveshjen absolute nga uni i tyre. Janë ato ngjarje dhe momente ku kanë reaguar dhe janë pozicionuar vetëm për Allahun.
Historia e Ibrahimit (a.s) dhe birit të tij Ismailit (a.s) spikat pikërisht me ngjarjen dhe momentin e nënshtrimit të të dyve ndaj aktit të kurbanit për hatër të Zotit.
Historia e Jusufit (a.s) spikat me triumfin ndaj joshjes femërore që i kushtoi burgimin për shumë vite radhazi. Spikat me faljen e vëllezërve të tij të cilët kishin komplotuar për ta vrarë. Spikat me falënderimin për Allahun, pasi Jusufi (a.s) u bë mbret, falënderim ky që shprehet i mishëruar me thjeshtësinë e tij të plotë para Allahut Fuqiplotë. Në këtë falënderim shumë të bukur e të plotë, ai i atribuon Allahut të Madhërishëm të gjitha mirësitë madhore që po përjetonte ai dhe familja e tij.
Zhveshje nga dobësia, zhveshje nga frika, zhveshje nga dyshimi, zhveshje nga pasiguria, zhveshje nga orekset e ulëta e momentale, zhveshje nga urrejtja, zhveshje nga babëzia dhe grykësia, zhveshje nga deliri i madhështisë, zhveshje nga mendjemadhësia e vetëpëlqimi, të gjitha këto përbëjnë zhveshje nga vetja vetëm për hatër të të Madhit Allah.
Aishja (r.a) na njofton se Profeti (a.s) nuk është zemëruar për veten e tij asnjëherë. Kur u kthye nga Taifi, i fyer i dërmuar, iu drejtua Allahut: “O Allah nëse nuk je i zemëruar me mua nuk më intereson asnjë gjë tjetër”
Në betejën e Uhudit, ashtu i plagosur e i sakatuar nga populli i tij politeist iu lut Allahut: “O Allah fale popullin tim se ata nuk dinë”, në kundërshtim me kërkesën e shtruar prej disa sahabe për mallkim të politeistëve agresor e gjakderdhës.
Profeti (a.s) i përgjigjet Usame bin Zejdit, kur ky i fundit ndërmjetësoi për pezullimin e masës ndëshkimore ndaj një vjedhëseje: “Nëse Fatimja e bija e Muhamedit (a.s) do të kishte vjedhur, edhe atë do ta kisha ndëshkuar”
Tullat e përjetshme
Rilindja e popujve gjithmonë ka filluar duke u frymëzuar dhe udhëzuar, pikërisht nga ato ngjarje ku është kristalizuar të zhveshurit nga vetja, për Zotin e gjithësisë. Këto ngjarje përbëjnë përherë atë që dikush i quan tulla të përjetshme ku popujt vënë dhe mbështesin këmbët e tyre për tu ringritur pas çdo rënie.
Sipas analizave historike, umeti mysliman me në krye Umer Ibnu Hatabin (r.a) do ta kishte shumë të vështirë të realizonte ato arritje të mëdha nëse nuk do të ishte qëndrimi i Ebu Bekrit ndaj valës së organizuar blasfemike të shumë fiseve arabe.
Umeti mysliman nuk dihet se ku mund të kishte përfunduar po të mos ishte pozicionimi i duhur i Othmanit (r.a) ndaj havarixhëve.
Katrahurë dhe përçarje e pandreqshme do t’i kishte ndodhur umetit nëse nuk do të kishte toleruar Hasani (r.a), nipi i Profeti (a.s) ndaj Muavije bin Sufjanit (r.a). “Ky biri im është zotëri. Me të Allahu ka për të bashkuar dy grupe shumë të mëdha të myslimanëve” tha Profeti (a.s) pikërisht për nipin e tij Hasanin (r.a).
Modeli i kalifatit të drejtë dhe mundësia e rikthimit të këtij modeli në çdo kohë do qe harruar nëse nuk do qe propozimi i kthjellët e i sinqertë që i bëri Tabiu i nderuar, Rexha bin Hajve, Hisham bin Abdulmelikut, për emërimin e Umer bin Abdulazizit si kalif.
Mbreti historik, Salahudin Ejubi, nuk do kishte bërë të mundur bashkimin e umetit, të Egjiptit e të Shamit, për të çliruar Kudsin nëse nuk do qe edukimi i sinqertë e i suksesshëm i mbretit të drejtë Nurudin Zenkiut.
Por edhe umeti nuk do qe mobilizuar për rikthimin e Kudsit nëse nuk do qe mundi dhe puna e vazhdueshme edukuese e Imam Gazaliut dhe llojit të tij.
Sultan Abdulhamidi vazhdon të jetë akoma, edhe në ditët tona, burim frymëzimi, shprese dhe këmbëngulje për qëndrime shumë të guximshme, fisnike e të madhërishme ndaj çështjes së Palestinës, Kudsit dhe Xhamisë Aksa.
Zhveshje… .
“Oh sa udhëtim i gjatë, sa rrugë e egër e sa pajime të pakta!” Këto e karakterizojnë këtë botë. Pikërisht për këtë nevojitet pambarimisht : “Zhveshje”
…
