Kur kryeprokurori i Gjykatës Ndërkombëtare Penale në Hagë (ICC) njoftoi se po kërkonte urdhër-arreste kundër liderëve të Izraelit dhe Hamasit, ai lëshoi një paralajmërim të fshehtë se “këmbëngul që të gjitha përpjekjet për të penguar, frikësuar ose ndikuar në mënyrë të pahijshme në zyrtarët e kësaj gjykate duhet të pushojnë menjëherë”.
Tani, një hetim nga The Guardian dhe revistat izraelite +972 dhe Local Call zbulon se si Izraeli zhvilloi një “luftë” të fshehtë gati dhjetëvjeçare kundër ICC-së.
Vendi angazhoi agjencitë e inteligjencës për të monitoruar, hakuar, kërcënuar, shpifur kundër stafit të ICC-së – përpjekje për të ndërprerë hetimet e gjykatës.
Inteligjenca izraelite monitoroi komunikimet e zyrtarëve të shumtë të ICC, duke përfshirë Amir Khan dhe paraardhësen e tij si kryeprokurore, Fatou Bensouda, duke i përgjuar telefonatat, mesazhet, email dhe dokumentet.
Obsesioni i Netanyahut
Kjo i lejoi kryeministrit izraelit, Benjamin Netanyahu të dinte paraprakisht qëllimet e gjykatës. Komunikimet e përgjuara së fundmi sugjeruan se Khan donte të lëshonte urdhër-arreste për izraelitët, por ishte nën “presion të jashtëzakonshëm nga Shtetet e Bashkuara”, tha një burim i njohur me çështjen.
Bensouda, i cili si kryeprokuror hapi hetimin e GJNP-së në vitin 2021, duke i hapur rrugën njoftimit të javës së kaluar, gjithashtu është spiunuar dhe dyshohet se është kërcënuar.
Netanyahu ka treguar një interes të madh për operacionet e inteligjencës kundër Gjykatës Ndërkombëtare Penale dhe një burim i inteligjencës e përshkroi atë si “të fiksuar” me informacionin e përgjuar mbi rastin.
Nën mbikëqyrjen e këshilltarëve të sigurisë kombëtare, operacionet përfshinin agjencinë vendase të spiunazhit Shin Bet, si dhe Drejtorinë e Inteligjencës Ushtarake të Amanit dhe degën e inteligjencës kibernetike, Njësia 8200.
Operacioni sekret kundër Bensoudës u drejtua personalisht nga aleati i ngushtë i Netanyahut, Yossi Cohen, i cili në atë kohë ishte drejtor i agjencisë së inteligjencës së jashtme të Izraelit, Mossad.
Precedenti i ICC
Vendimi i Karim Khan për të kërkuar urdhra arresti për Netanyahun dhe ministrin e Mbrojtjes, Yoav Galant, së bashku me liderët e Hamasit të përfshirë në sulmin e 7 tetorit, shënon herën e parë që një prokuror i ICC-së kërkon urdhër arresti për një lider që është aleat i ngushtë i Perëndimit.
Akuzat për krimet e luftës dhe krimet kundër njerëzimit të bëra nga Khan kundër Netanyahut dhe Galantit kanë të bëjnë me luftën tetë-mujore të Izraelit në Gaza, në të cilën janë vrarë më shumë se 35 mijë njerëz.
Një ish-zyrtar i inteligjencës izraelite tha se qëllimi i prokurorisë në Hagë bëri që “i gjithë struktura ushtarake dhe politike e Izraelit” ta shikonte ofensivën kundër GJNP-së si “një luftë që duhet bërë dhe një luftë që Izraeli po e mbron”.
Fillimi i “luftës”
Ajo “luftë” filloi në janar të vitit 2015, kur u konfirmua se Palestina do t’i bashkohej gjykatës pasi Asambleja e Përgjithshme e OKB-së ta njohë atë si shtet. Zyrtarët izraelitë e dënuan pranimin e saj si një formë “terrorizmi diplomatik”.
Një ish-zyrtar i mbrojtjes i njohur me përpjekjet e Izraelit për të luftuar GJPN-në tha se bashkimi me gjykatën “perceptohej si kalim i vijës së kuqe” dhe “ndoshta masa më agresive” diplomatike nga Autoriteti Palestinez, i cili qeveris Bregun Perëndimor.
Në vitin 2015, disa javë pas pranimit të Palestinës, prokurori Bensoude hapi një shqyrtim paraprak të asaj që gjuha juridike e gjykatës e quan “situata në Palestinë”. Pas disa muajve, dy burra u shfaqën në shtëpinë e saj private në Hagë.
Burime të njohura me incidentin thanë se burrat refuzuan të prezantoheshin kur mbërritën, por thanë se donin t’i dorëzonin asaj një letër në emër të një gruaje gjermane të paidentifikuar që donte ta falënderonte. Zarfi përmbante qindra dollarë para të gatshme dhe një shënim me një numër telefoni izraelit.
Zyrtarët në zyrën e DA besonin se gjykata ishte e ndjeshme ndaj spiunazhit dhe vendosën masa kundër mbikëqyrëse për të mbrojtur hetimet e tyre konfidenciale.
Në Izrael, Këshilli i Sigurisë Kombëtare i Kryeministrit (NSC) përgatiti një përgjigje, duke përfshirë agjencitë e inteligjencës. Netanyahu dhe disa nga gjeneralët dhe shefat e spiunazhit që miratuan operacionin kishin një interes të veçantë.
Ndryshe nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë, organi i OKB-së që merret me përgjegjësinë ligjore të shteteve kombëtare, ICC është një gjykatë penale që ndjek penalisht individët, duke synuar ata që konsiderohen më përgjegjës për krimet.
Dy zyrtarë të inteligjencës të përfshirë në mbledhjen e përgjimeve të ICC thanë se zyra e kryeministrit kishte një interes të madh për punën e tyre. Njëri e përshkroi Netanyahun si “të fiksuar” pas përgjimeve që hedhin dritë mbi aktivitetet e ICC.
Hakimi dhe përgjimi
Burime të njohura me aktivitetet e inteligjencës izraelite thanë se Izraeli spiunonte në mënyrë rutinore telefonatat e Bensoudës dhe stafit të saj me palestinezët.
Sipas një burimi izraelit, një tabelë e madhe e bardhë në departamentin e inteligjencës izraelite përmbante emrat e rreth 60 personave nën vëzhgim – gjysma palestinezë dhe gjysma nga vende të tjera, duke përfshirë zyrtarë të OKB-së dhe stafin e ICC-së.
Në Hagë, Bensouda dhe stafi i saj i lartë u informuan nga këshilltarët e sigurisë përmes kanaleve diplomatike se Izraeli po monitoronte punën e tyre.
Legjitime apo jo, ndjekja e GJNP-së dhe palestinezëve që ndoqën penalisht izraelitët i dha qeverisë izraelite një avantazh në kanalin sekret që hapi me prokurorinë.
Takimet e Izraelit me Gjykatën Penale Ndërkombëtare ishin shumë të ndjeshme – nëse bëheshin publike, ato kishin potencialin të minonin qëndrimin zyrtar të qeverisë se ajo nuk njeh autoritetin e gjykatës.
Sipas gjashtë burimeve të njohura me takimet, ato përfshinin një delegacion avokatësh dhe diplomatësh të lartë të qeverisë që udhëtuan për në Hagë. Dy burime thanë se takimet u miratuan nga Netanyahu.
Për izraelitët, takimet, megjithëse të ndjeshme, përfaqësonin një mundësi unike për të paraqitur drejtpërdrejt argumentet ligjore që sfidonin juridiksionin e prokurorit mbi territoret palestineze.
Takimet e Izraelit me Gjykatën Penale Ndërkombëtare përfunduan në dhjetor të vitit 2019, kur Bensouda, duke njoftuar përfundimin e hetimit të saj paraprak, tha se besonte se kishte një “bazë të arsyeshme” për të arritur në përfundimin se si Izraeli ashtu edhe grupet e armatosura palestineze kishin kryer krime lufte.
Bensouda njoftoi se do t’i kërkonte një paneli gjyqtarësh të ICC-së që të vendosin mbi çështjen e diskutueshme të juridiksionit të gjykatës mbi territoret palestineze, për shkak të “çështjeve unike dhe shumë të kontestuara të ligjit dhe faktit”.
Megjithatë, Bensouda e ka bërë të qartë se synon të hapë një hetim të plotë nëse gjyqtarët i japin dritën jeshile. Në këtë kontekst, Izraeli e rriti fushatën kundër Gjykatës Ndërkombëtare Penale dhe iu drejtua shefit të saj të lartë të spiunazhit, Yossi Cohen, për të rritur personalisht presionin ndaj Bensouda.
Kërkohet urdhër-arresti
Kur Karim Khan mori drejtimin e zyrës së prokurorit të ICC në qershor të vitit 2021, ai trashëgoi hetimin e Bensoudas.
Një ish-zyrtar i lartë izraelit tha se kishte “shumë respekt nga Tel Aviv” për Khan, ndryshe nga paraardhësi i tij.
Në fund të javës së tretë të bombardimeve të Gazës nga Izraeli, Khan ishte në terren në pikën kufitare Rafah. Më pas ai vizitoi Bregun Perëndimor dhe Izraelin jugor, ku u ftua të takohej me të mbijetuarit e sulmit të Hamasit të 7 tetorit dhe të afërmit e të vrarëve.
Në shkurt të vitit 2024, Khan lëshoi një deklaratë të formuluar fort që këshilltarët ligjorë të Netanyahu e interpretuan si një shenjë ogurzezë. Ai në fakt e paralajmëroi Izraelin që të mos nisë një sulm në Rafah, qyteti më jugor i Gazës, ku më shumë se një milion refugjatë po strehoheshin në atë kohë.
Shqetësimet në Izrael për qëllimet e Khanit u përshkallëzuan muajin e kaluar kur qeveria u tha mediave se besonte se prokurori po shqyrtonte urdhër-arrestet për Netanyahun dhe zyrtarë të tjerë të lartë si Yoav Galant.
Inteligjenca izraelite përgjoi emailet, bashkëngjitjet dhe mesazhet të Khanit dhe zyrtarë të tjerë në zyrën e tij.
Izraeli vendosi përmes komunikimeve të përgjuara që Khani në një fazë konsideronte të hynte në Gaza përmes Egjiptit.
Një vlerësim tjetër i inteligjencës izraelite, i cili u përhap gjerësisht në komunitetin e inteligjencës, bazohej në vëzhgimin e bisedave midis dy politikanëve palestinezë. Njëri prej tyre tha se Khan kishte lënë të kuptohet se një kërkesë për urdhër-arreste për udhëheqësit izraelitë mund të ishte e pashmangshme, por paralajmëroi se ai ishte “nën presion të jashtëzakonshëm nga Shtetet e Bashkuara”.
Pikërisht në këtë kontekst Netanyahu bëri një sërë deklaratash publike duke paralajmëruar se një kërkesë për një urdhër arresti mund të ishte e pashmangshme. Ai u bëri thirrje “liderëve të botës së lirë të qëndrojnë me vendosmëri kundër Gjykatës Ndërkombëtare Penale” dhe “të përdorin të gjitha mjetet në dispozicion për të ndaluar këtë lëvizje të rrezikshme”.
Një zëdhënës i ICC tha se zyra e Khan i ishte nënshtruar “disa formave të kërcënimeve dhe komunikimeve që mund të shiheshin si përpjekje për të ndikuar në mënyrë të padrejtë aktivitetet e saj”.
Khan zbuloi kohët e fundit në një intervistë për CNN se disa liderë ishin “shumë të pakëndshëm” me të ndërsa ai përgatitej të kërkonte urdhër-arrest.
“Kjo gjykatë është ndërtuar për Afrikën dhe për banditë si Putini, më tha një udhëheqës i lartë”, zbuloi Khan.
Pavarësisht presionit, Khan njoftoi se po kërkonte urdhër-arreste për Netanyahun dhe Galantin së bashku me tre udhëheqës të Hamasit për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit.
Ai tha se ka arsye për të dyshuar se kryeministri izraelit dhe ministri i Mbrojtjes janë penalisht përgjegjës për shfarosjen, urinë, mohimin e furnizimeve me ndihmë humanitare dhe shënjestrimin e qëllimshëm të civilëve. /Telegrafi/
