Historia rrëqethëse e Qerime Bomes, e burgosur nga regjimi komunist ditën që lindi vajzën. Me gjak e gjinjtë që i kullonin qumësht e mbajtën në qeli për ta dënuar me 15 vjet heqje lirie, vetëm pse ishte e bija e Ramo Bomes, aktivist i Ballit kombëtar, i arratisur në SHBA me Mit’hat Frashërin.
Të gjithë kemi historitë tona të vogla që nënat na i kanë treguar për ditën e lindjes, por Çiljeta Bome, mund ta quajë pa frikë ditën e saj të lindjes si ditën më ogurzezë për nënën e saj, Qerime Bome. Ishte viti 1972 në Shqipërinë komuniste. Pikërisht atë ditë kur duhej të gëzohej për sjelljen në jetë të vajzës së saj, Qerimja u mor përdhunshëm nga shtrati i spitalit nga Sigurimi i Shtetit dhe u dërgua në qeli duke mos i dhënë mundësinë të ushqente me gji foshnjën e saj. Edhe pse lehonë, regjimi komunist nuk e kurseu, por e torturoi në mënyrën më çnjerëzore dhe e dënoi pa bërë asnjë krim. Çiljeta nuk e ndjeu dashurinë e nënës në vitet e para të jetës së saj, por e ka ndjerë dhimbjen e saj deri në palcë. Ajo do që ta ndajë këtë histori me të tjerët si një kujtesë për vuajtjet e nënës së saj e nënave e vajzave të tjera në atë regjim të egër.
Dëshminë e saj, duke iu referuar tregimeve të nënës ajo e publikoi për kujto.al, arkivën online të krimeve të komunizmit, dhe vjen i plotë më poshtë;
“Historia e nënës sime është nga më tragjiket e kohës së regjimit diktatorial. Të gjithë të persekutuarit meritojnë respekt për vuajtjet e tyre, por kjo e nënës sime është më tepër se e dhimbshme.
Nëna ime, Qerime Bome rrjedh nga një familje e ndershme, atdhetare kolonjare! Babai i Qerimes (Ramo Bome) ishte një tregtar kolonjar, atdhetar, nacionalist, por regjimi komunist pas 1944 i bën gjyqin në mungesë dhe e dënon me vdekje si armik, tradhtar. Gjyshi shkon në Amerikë dhe aty ka qenë gjithmonë i aktivizuar te Vatra, sepse ishte mik dhe shok besnik i Mit’hat Frashërit.
Këto m’i ka treguar gjyshja ime Selvi Bome që më ka rritur. Aty fillon kalvari i vuajtjeve të familjes Bome. Gjyshja me shtatë vajzat që mbetën pas u internuan dhe iu konfiskua e gjithë pasuria. Familja kryen dënimin në internim me tela në 1945-1950 dhe kur mbaron internimin me ndihmën e disa kolonjarëve të njohur, familja vendoset në një lagje në Tiranë, me qira, vajzat martohen dhe mami im, si më e vogla qëndron me gjyshen. Mami im njihet me babin tim, i cili kishte ardhur nga Gostivari, ishte student muzike. Mami ka mbaruar degën për pikturë dhe arti i ka bashkuar të dy. Këtu fillon lufta akoma më e ashpër. Mami martohet me babanë, Daut Mustafai, por pa celebrim sepse babai ishte nënshtetas i huaj.
Pas martese i japin një hyrje në Lushnjë, sepse u hap një artistike atje dhe mamin tim e vendosën të bëhej shefe e prodhimit, të mësonte punëtoret. Në 1972 erdhi koha që do lindja unë, mamaja ishte në muajin e nëntë të shtatzënisë dhe kishte ardhur te gjyshja në Tiranë që të lindte. Kur po priste që të vinte babai ta merrte e ta çonte në maternitet, mëson se atë e kishte arrestuar sigurimi disa ditë më parë në tren duke ardhur për Tiranë. Kishin arrestuar Dautin si dhe pjesëtarët e tjerë të familjes, nipin Robert Burimi, tezen Aferdita Hajrullai ( Bome), ca kushërinj e farefis që nuk dua t’i lëndoj duke i përmendur.
Në fund kur Qerimeja (mamaja) paraqitet në maternitet të lindë, vjen sigurimi i shtetit dhe i thotë; Kemi një pyetje për ty dhe e marrin mamin në hetuesi! Aty asaj i fillojnë krizat e lindjes, pak presion, frika, dhe pas shumë ore krize vendosin ta çojnë në maternitet për të lindur. Por sigurimi e priste jashtë dyerve të spitalit. Pas një lindjeje të vështirë mamin e marrin ashtu me gjak nëpër këmbë dhe me gjinj të fryrë nga qumështi dhe e fusin përsëri në qeli, në hetuesi. Siç më tregonte ajo, vetëm në një qeli 1 metër katrorë të errët, ku kishte vetëm një dritare të vogël shumë lart.
Aty, në qeli vinte doktori dhe i lidhte gjoksin mamit për t’i hequr qumështin nga gjiri. Mamaja më ka thënë që muret e qelisë ishin lyer me qumështin e saj…një tmerr i paimagjinuar për një grua lehone. Aty vinte hetuesja Dolorez Velaj dhe hetuesi Helam Gjika dhe e akuzonin; Ti je armike, ke dashur të përmbysësh pushtetin popullor, kemi fakte për këto. Kjo Dolorezi ia ka tërhequr flokët nënës nëpër qeli duke i thënë fjalë fyese. Helami, hetuesi, e provokonte duke i thënë kemi burrin tuaj këtu, nipin, motrën dhe ata pohojnë se ti je shkaktare e burgut të tyre. Çfarë nuk i kanë ngarkuar përsipër në hetuesi. Në ballafaqim me Dautin (babin) i cili qe mbuluar në gjak, ai i pëshpërit mamit në vesh: “Më fal Qerime në kam thënë diçka, shpirti ma di siç më shikon çfarë kam hequr”. I nxjerrin, nipin Robertin asokohe fëmijë që mezi rrinte në këmbë, pastaj i nxjerrin dhe motrën Afërditën.
Mami u shkatërrua psikologjikisht kur i pa njerëzit e vet e bërtiti; “Lironi Afërditën se është me diabet, ma kaloni mua dënimin e saj”. Aty Qerimeja mori veten dhe tha; “Ju jeni kriminela, nuk kam bërë politikë deri tani, po tani po më mbushet mendja që ju jeni kafshë, vrasës, kriminelë. Poshtë ju të gjithë dhe do e firmos aktakuzën se ju urrej deri në vdekje”. I japin një laps e letër të firmosë dhe ajo thyen majën e lapsit me forcë (ata e kuptuan mesazhin e thyerjes se lapsit). E pyeten se si do e quante foshnjën e saj të sapolindur dhe ajo tha: Ju më mbyllët jetën në moshë të re, ndaj unë do e quaj fëminë tim Çil Jetë – Çiljeta.
Qerimeja u dënua me 15 vjet si kryetare e grupit armiqësor me gjyq ushtarak, tezja, nipi, e babi kryen nga 5 vjet burg secili. Unë qëndrova në maternitet nja dy muaj dhe erdhi gjyshja firmosi dhe më mori. Një doktor aty e lajmëroi gjyshen; hajdeni merrni foshnjën se është bërë një plan për ta zhdukur dhe s’keni për ta gjetur më. Qerimeja u dërgua në burgun e Qytetit Stalin si fillim, pastaj në Kosovë Elbasan në repartin 318. Aty ishte dhe tezja Afërdita. Babi im Dauti ka qenë në burgun e Burrelit, nipi po ashtu.
Mami im doli në vitin 1983 me dekret të veçantë, se amnistia nuk e zuri pasi unë dhe gjyshja nuk lamë letra pa bërë. Unë dhe gjyshja që më rriti mbetëm dyerve të burgjeve sa në Kosovë, Elbasan dhe në Burrel. Qerimeja ka patur një sjellje të shkëlqyer në burg, shoqërohej me gratë ruse të dënuar pasi ajo më ka thënë “kishe ç’mësoje prej tyre”. Mami ka qenë shumë shoqe (motër) me Nadjeshda Sidorovën në burg.
Mami im ka vdekur ne 1992 nga një sëmundje e rëndë, ishin pasojat e burgut. Babi po ashtu ka vdekur pak vite më vonë në 1997. Të dy shumë të rinj. Unë u rrita, si u rrita, ku me bukë e ku pa bukë se gjyshja s’kishte pension. Ishim të terrorizuar, gjithmonë kontrolloheshim nga ata të frontit dhe të degës. Mua gjithmonë më thërrisnin reaksionare, kjo fjalë më është ngulitur në kokë. Ne fëmijët e të persekutuarve kërkojmë drejtësi morale që shpirti i atyre që ikën nga kjo jetë me kaq dhimbje të qetësohet, të prehet në paqe. E kemi për detyrë t’iu tregojmë më të rinjve se çfarë i bëri terrori diktatorial, çfarë i bëri inteligjencës shqiptare diktatura terroriste bolshevike”. /kujto.al
