Nga: Dr Selman Aude
Lehtësimi i shpëtimit
Ndër gjërat që më kanë mbetur në mendje dhe në zemër, është pyetja e Aishes, që i drejtoi profetit Muhamed a.s, duke i thënë:”O i dërguar i Zotit! Ibnu Xhed’an, ka jetuar në periudhën para islamit. Ai njihej për lidhjet e forta me farefisin dhe bujarinë me të vobektët. A thua do i bëjë dobi diçka e tillë?” Profeti a.s iu përgjigj:”Jo, nuk i bën dobi. Ai kurrë nuk ka thënë, qoftë dhe një herë:”Zot mi fal të metat Ditën e Gjyqit të Madh!” (Muslim)
Sikur Ibnu Xhed’an, të kishte thënë ndonjë ditë: O Zot mi fal të metat, ditën e Gjyqit të Madh, kontributi i tij do të merrej parasysh dhe do i bënte dobi.
Këtë, ma përforcoi dhe hadithi, ku një beduin shkon tek profeti Muhamed a.s dhe i thotë:”O i dërguar i Zotit! Cilat janë detyrimet e mia karshi Zotit?” Profeti a.s i tregoi shtyllat e islamit dhe beduini i tha:”Pasha Zotin që të ka nderuar me këtë gradë të lartë, nuk do të bëj asnjë vepër tjetër vullnetarisht përveç obligimeve, ashtu siç nuk do ti cenoj fare obligimet karshi Zotit.” Profeti a.s u tha të pranishmëve:”Ka shpëtuar nëse i përmbahet kësaj” ose “Ka fituar xhenetin nëse është i sinqertë në atë që thotë”.
I dërguari i Zotit a.s, e ruante nderin dhe dinjitetin e disa myslimanëve, duke thënë:”A nuk dëshmojnë se nuk ka zot tjetër përveç Allahut?” Siç ndodhi në historinë e Utban ibnu Malik, kur disa burra e akuzuan për mynafik, madje i kërkuan Profetit a.s që ta mallkojë dhe ta dënojë Zoti. Profeti a.s u tha:”A nuk dëshmon se nuk ka zot tjetër përveç Allahut dhe se unë jam i dërguari i Tij?”
Ata u përgjigjën:”Po, por këtë e thotë thjesht me gjuhë, jo me zemër.”
Profeti a.s u tha:”Kushdo që dëshmon se nuk ka zot tjetër përveç Allahut dhe se unë jam i dërguari i Tij, nuk mund të dënohet me zjarr.”
Shpreh keqardhje kur dëgjoj dhe shoh disa ftues të cilët e fortifikojnë me mure të lartë mundësinë e shpëtimit dhe xhenetin e Zotit. Ata ua mbyllin njerëzve të gjitha portat e shpëtimit në ditën e Gjyqit të Madh, teksa i shohin njerëzit të zhytur në qejfe dhe larg Zotit.
Jam i ndërgjegjshëm që shekujt e lavdishëm – shoqëruar nga pjekuria sublime në disa shoqëri, shkollat sjellore, trashëgimia e pasur dhe afërsia kohore me kohën profetike – i ka bërë disa ithtarë të saj të jenë të rreptë me veten e tyre dhe disiplinues për ithtarët e vet, por mos harrojmë se ftesa është një çështje humane dhe njerëzore. Ajo e merr njeriun e përgjegjshëm aty ku është, për ta ngjitur në mënyrë të përshkallëzuar në udhën e përsosmërisë.
Ftesa dhe parimet e saj, marrin parasysh edhe ambientin dhe nivelin e njerëzve të një kohe dhe vendi. Profeti a.s, kur dërgoi Muadh ibnu Xhebel për në Jemen, i tha:”Ti po shkon tek një popull ithtarë të Librit. Prandaj, gjëja e parë për të cilën do u flasësh le të jetë njohja e Zotit. Nëse e njohin Zotin, tregoju se Zoti i ka obliguar me pesë namaze në ditë. Nëse e pranojnë dhe falen, tregoju se Zoti i ka obliguar që të nxjerrin zekatin e pasurive të tyre, i cili do u jepet fukarenjve. Nëse binden, merrua zekatin por jo pasuritë më të mira.” (Buhari dhe Muslim)
Këtu, gjejmë thellimin e konceptit për të marrë në konsideratë natyrën e njerëzve të cilëve u drejtohesh, kushtet e tyre fetare, por edhe ekonomike ku bëhet fjalë për zekatin. Ashtu siç vihet re qartësisht koncepti i përshkallëzimit, edhe kur bëhet fjalë për shtyllat e islamit.
Me zgjerimin e rrethit të ithtarëve të islamit, diversitetit të bindjeve, pamundësisë për ti përfshirë të gjithë në projekte sjellore dhe edukative të dendura, shtoji hapjen dhe ndikimin e mediave dhe kulturave të ndryshme, shfaqet ngutshëm nevoja për ftues të cilët u qëndrojnë njerëzve pranë, stimulojnë iniciativat e mira të tyre sado të vogla qofshin, u hapin portat e të mirës dhe marrin parasysh vullnetin e lëkundur dhe joshjet e shumta.
Nga Omer ibnu Abdul Azizi, transmetohet të ketë thënë:”Sipas ligësive të reja që shpikin njerëzit, sanksionohen kode penale.”
Këtë rregull, juristët myslimanë dhe usulistët e pranuan dhe e vunë në zbatim, duke e konsideruar si një kryevepër në çështjet juridike.
Por, kur erdhi imami muxhtehid, Ebu Seid ibnu Lub Gurnatij, shejhu i imam Shatibiut, e modifikoi këtë si thënie dhe na e ofroi në një formë tjetër, më optimiste:”Sipas vaktësisë së njerëzve, sanksionohen stimuj që i motivojnë për punë të mira.”
Personi me vendosmëri të dobët, kur sheh që para tij qëndron një mal i thepisur, i lartë, me plot rreziqe, ku mund të rrëshqasin këmbët dhe të thyesh qafën, ku mund të humbasë rrugën edhe më profesionisti, ai hutohet dhe e humbet toruan, duke shpallur se është i paaftë ti niset një aventure të tillë të rrezikshme dhe heq dorë nga gara.
Por, nëse po ky njeri ka fatin që ti gjendet pranë një njeri i zgjuar dhe i mençur, i cili ia forcon pikat e forta, e josh të hedhë hapin e parë, e siguron se pjesa tjetër e ngjitjes do të jetë më e lehtë, se shumë njerëz të tjerë i janë ngjitur atij mali me sukses edhe pse mendonin e besonin se ishin të paaftë, se mirësitë e Zotit i jepen atyre që guxojnë prandaj s’ka asnjë arsye përse të hezitohet… të gjitha gjasat janë që ai të përvishet dhe ti ngjitet malit.
E pasi të jetë nisur, ai do të përballet me vështirësitë në mënyrë të përshkallëzuar, pasi ato nuk vijnë të gjitha njëherazi. Pas çdo vështirësie ka një lehtësim, pas çdo problemi ka një zgjidhje. Në një hadith, Profeti a.s thotë:”Mbështetja hyjnore zbret sipas nevojës.” (Hakim)
Njeriu vazhdon ngjitjen, derisa ta shohë veten se ka përshkruar goxha distancë, ka përfituar përvojë të këndshme, herë pas here ndjen puhiza flladi, ka ndërtuar miqësi dhe shoqëri të reja, është thelluar në rrugën e mirësisë e cila e frenon nga shthurja dhe e fton drejt lartësimit. Ndoshta, ka qenë pikërisht kjo ajo që synonte Profeti a.s me fjalët:”Në zemrën e çdo besimtari gjendet një këshillues.”
Uroj që ftuesit tanë të ndjekin këtë linjë, t’ua lehtësojnë njerëzve ndjekjen e udhës së drejtë, të stimulojnë vendosmërinë e tyre për t’iu përveshur asaj, jo ti largojnë duke u treguar gjembat që gjenden në këtë rrugë, pengesat, vështirësitë dhe sfidat, sikur u thonë:”Kush nuk ka vullnet të çeliktë dhe vendosmëri të palëkundur, s’ka përse e vë këmbën në këtë rrugë.”
Të parët tanë, mes tyre dhe imam Shafiu, thoshin:”Shkoni drejt Zotit qoftë dhe duke çaluar, apo me këmbë të thyera. Pritja e shëndetit të plotë është kotësi.”
Vetë Zoti pohon se:” Vërtet, Ne e kemi bërë Kuranin të lehtë për t’u kuptuar dhe kujtuar, prandaj, a ka ndonjë që të marrë këshillë?!” (Kamer, 17)
Sakaq, porosia profetike për dy ftuesit, Muadh ibnu Xhebel dhe Ebu Musa Esh’arij, të cilët do të shkonin në Jemen, ishte:”Lehtësoni dhe mos vështirësoni, përgëzoni dhe mos frikësoni, bashkëpunoni dhe mos u konfliktoni!” (Buhari dhe Muslim)
Në këtë porosi, shohim që Profeti a.s i urdhëronte që t’ua lehtësojnë fenë dhe shpëtimin njerëzve, duke i ndaluar nga vështirësimi; i urdhëronte ti përgëzojnë njerëzit dhe jo tu kallin datën.
Veçse duhet pasur parasysh lloji i personave që përfitojnë nga ligjërimi fetar, pasi disa prej tyre mund të kenë përshkruar një distancë të gjatë në këtë fushë, janë stabilizuar dhe tashmë u lipset një horizont i ri për të ecur me vullnet dhe dëshirë.
Ndërkohë që masat dhe publiku i gjerë, të cilëve u flitet nëpërmjet mediave globale si kanalet satelitore dhe interneti, ka nevojë për kujdes, maturi dhe hapësira tolerance të cilat njerëzit i mirëpresin.
Asnjë ftuesi finok nuk do i mungojë ligjërimi i nivelit të lartë dhe gjithë risi, me të cilët u drejtohet shtresave të ndryshme, pa krijuar dualizëm dhe prishje ekuilibrash.
Prej ftuesit pritet që t’ia hapë portat publikut, ti motivojë për punë të mira sado të pakta qofshin, ti nxisë të largohen nga dyert e ligësisë, tu kultivojë njerëzve besnikërinë ndaj fesë dhe besimit të tyre dhe ti nxisë për të forcuar lidhjet me Zotin, me gjithë neglizhencën e manifestuar prej tyre. Çdo kohë ka mënyrat dhe metodat e saj, të frymëzuazra nga gjithëpërfshirja e sheriatit islam, të cilat përkojnë me ndryshimet dhe zhvillimet e kohës.
Aspekti i mëshirës, dhembshurisë, dashurisë, zemërbutësisë dhe shpërblimit, duhet të dominojë mbi çdo aspekt tjetër, pasi kjo është një nga bazat e sheriatit islam, me konsensusin e të gjithë ulemave. Dashuria është para urrejtjes dhe shpresa para zhgënjimit. Kjo, në kohë krizash dhe indiferentizmi ndaj fesë, është më e kërkuar se në çdo kohë tjetër.
Ftesa nuk është pronë e askujt dhe askush nuk ka përse ti privojë të tjerët nga kjo mirësi, me pretekstin që të mos bëhet një kullotë për të gjithë. Po, ftesa është kullotë për të gjithë robërit e Zotit, është rizk shpirtëror dhe shkencor prej Zotit, mëshira e të cilit përfshin gjithçka. Atëherë, përse u dashka ti mbyll portat e saj, të hetoj imtësisht identitetin e frekuentuesve të saj dhe të tregohem i rreptë me këdo që dëshiron të hyjë? A nuk është mëshira e Zotit gjithëpërfshirëse?
A është e logjikshme që disa të rinj, ta kategorizojnë veten tek grupi i shpëtuar, ndërkohë që gjithë të tjerët janë të humbur?
Do të ishte më mirë për ta që të kenë mendim të mirë për të tjerët, ndërkohë që veten e tyre ta shohin me sy kritik. O Zot na fal neve dhe ata dhe na drejto në rrugën e mbarë!
Përktheu: Elmaz Fida
…
