6.3 C
Pristina
Tuesday, January 7, 2025

Ekonomia Kapitaliste vs. Ekonomia Islame

Më të lexuarat

Islami nuk i mohon forcat e tregut dhe ekonominë e tregut. Madje, motivi i fitimit është i pranueshëm deri në një masë të arsyeshme. Prona private gjithashtu nuk mohohet plotësisht. Megjithatë, dallimi themelor midis ekonomisë kapitaliste dhe asaj islame qëndron në faktin se, në kapitalizmin sekular, motivi i fitimit ose prona private kanë një pushtet të pakufizuar për të marrë vendime ekonomike. Liria e tyre nuk kontrollohet nga ndonjë urdhër hyjnor. Nëse ekzistojnë disa kufizime, ato vendosen nga njerëzit dhe gjithmonë janë të ndryshueshme përmes legjislacionit demokratik, i cili nuk pranon autoritetin e asnjë fuqie mbinjerëzore. Kjo qasje ka lejuar një sërë praktikash që shkaktojnë çekuilibra në shoqëri. Interesi, bixhozi, transaksionet spekulative priren të përqendrojnë pasurinë në duart e disa individëve. Instinktet e pashëndetshme njerëzore shfrytëzohen për të fituar para përmes produkteve imorale dhe të dëmshme. Përpjekjet e pakufizuara për fitim krijojnë monopole që paralizojnë forcat e tregut ose të paktën pengojnë funksionimin e tyre të natyrshëm. Në këtë mënyrë, ekonomia kapitaliste, e cila pretendon të bazohet në forcat e tregut, praktikisht ndalon procesin natyror të ofertës dhe kërkesës, pasi këto forca mund të funksionojnë si duhet vetëm në një atmosferë konkurruese të lirë, dhe jo në monopole. Në disa raste, në një ekonomi kapitaliste sekulare mund të kuptohet se një veprimtari ekonomike e caktuar nuk është në interes të shoqërisë, por ajo lejohet të vazhdojë sepse bie ndesh me interesat e disa rretheve të fuqishme që dominojnë legjislativin në bazë të shumicës së tyre. Duke qenë se çdo autoritet përtej rregullave demokratike mohohet plotësisht dhe ‘besimi në Zot’ (i cili shënohet në çdo dollar amerikan) praktikisht është përjashtuar nga sfera socio-ekonomike, nuk njihet asnjë udhëzim hyjnor për të kontrolluar veprimtaritë ekonomike.

Të këqijat që burojnë nga kjo qasje nuk mund të shmangen përveçse kur njerëzimi i nënshtrohet autoritetit hyjnor dhe u bindet urdhrave të Tij duke i pranuar ato si të vërteta absolute dhe urdhra mbinjerëzorë që duhet të ndiqen në çdo rast dhe me çdo çmim. Pikërisht këtë bën Islami. Pasi njeh pronën private, motivin e fitimit dhe forcat e tregut, Islami ka vendosur disa kufizime hyjnore mbi veprimtaritë ekonomike. Këto kufizime, duke qenë të vendosura nga Allahu i Plotfuqishëm, Dituria e të Cilit nuk ka kufij, nuk mund të hiqen nga asnjë autoritet njerëzor. Ndalesa e riba-së (kamatës ose interesit), bixhozit, grumbullimit të pasurisë, tregtisë me mallra ose shërbime të ndaluara, shitjeve të shkurtra dhe transaksioneve spekulative janë disa shembuj të këtyre kufizimeve hyjnore. Të gjitha këto ndalesa, së bashku, kanë një efekt të përbashkët për të ruajtur balancën, drejtësinë shpërndarëse dhe barazinë e mundësive.

- Advertisement -spot_img

Më tepër

Të fundit