E djeshmja e rëndë koloniale e Portugalisë, jo thjesht kërkimfaje
Presidenti portugez Marcelo Rebelo de Souza tha se Portugalia ishte përgjegjëse për krimet e kryera gjatë tregtisë transatlantike të skllevërve dhe epokës koloniale dhe shtoi se duheshin reparacione.
Gjatë më shumë se katër shekujve, të paktën 12.5 milionë afrikanë u rrëmbyen, u transportuan me forcë në distanca të gjata nga anijet dhe tregtarët kryesisht evropianë dhe u shitën si skllevër.
Ata që i mbijetuan udhëtimit përfunduan duke punuar në plantacione në Amerikë, kryesisht në Brazil dhe Karaibe, ndërsa të tjerët përfituan nga mundi i tyre.
Tregtia e skllevërve të Portugalisë përfshinte gati gjashtë milionë afrikanë, më shumë se tregtia e skllevërve të çdo vendi tjetër evropian, megjithatë ajo deri më tani nuk është marrë me të kaluarën e saj dhe pak mësohet në shkolla për rolin e saj në tregtinë transatlantike të skllevërve.
Në të kundërt, epoka koloniale portugeze, gjatë së cilës vendet duke përfshirë Angolën, Mozambikun, Brazilin, Kepin dhe Timorin Lindor, si dhe pjesë të Indisë, ishin nën sundimin portugez, shpesh konsiderohet një burim krenarie.
Duke folur në një ngjarje me korrespondentët e huaj të martën vonë në mbrëmje, Rebelo de Souza tha se Portugalia “merr përgjegjësinë e plotë” për padrejtësitë e kaluara dhe se ato krime, përfshirë masakrat gjatë periudhës koloniale, kishin kosto. “Ne duhet të paguajmë koston”, tha ai. “A ka veprime që nuk janë dënuar dhe nuk janë arrestuar përgjegjësit e tyre? A ka mallra që janë grabitur dhe nuk janë kthyer? Le të shohim se si mund ta rregullojmë këtë.”
Ideja e pagesës së reparacioneve ose dëmshpërblimeve të tjera për tregtinë transatlantike të skllevërve po promovohet në mbarë botën, duke përfshirë përpjekjet për të krijuar një gjykatë speciale për këtë çështje.
Aktivistët kanë thënë se dëmshpërblimet dhe politikat publike për të luftuar pabarazitë e shkaktuara nga e kaluara e Portugalisë, përfshirë racizmin sistematik, janë thelbësore.
Rebelo de Souza tha vitin e kaluar se Portugalia duhet të kërkojë falje për tregtinë e skllevërve dhe kolonializmin transatlantik, por nuk kërkoi falje të plotë. Ai tha dje se të pranosh të kaluarën dhe të marrësh përgjegjësinë për të është më e rëndësishme se të kërkosh falje.
“Të kërkosh falje është pjesa e lehtë”, tha ai. /tesheshi.com/
