Në një studio ku kanë qenë të pranishëm presidentë në detyrë, në pension, të sapozgjedhur apo të tjerë të mbetur në kandidatë, Bamir Topi ishte i pari që u shndërrua në presidentin që largohet për të shpallur rikthimin e tij në politikë.
Ishte pikërisht kjo ajo që bëri tashmë ish-presidenti Topi, që në studion e Sokol Ballës, në “Top Story”, shpalli ripërfshirjen e tij aktive në politikë, deklaroi ndarjen perfundimtare nga rradhet e PD-së, avancoi nje takim te javes se ardhshem me FRD-ne, komentoi pesë vitet e kaluara në krye të shtetit, momentin aktual të politikës shqiptare, të ardhmen e tij personale dhe shumë çështje të tjera me interes publik.
Sokol Balla – Gjendeni tashmë përballë opinionit publik, i zhveshur nga funksionet publike dhe pyetja e parë është e natyrshme. Çfarë do të bëni me lirinë tuaj?
Ish-presidenti Topi – E vërteta është se e kam ndjerë veten gjithmonë të lirë, pavarësisht impenjimeve. Në një kontekst tjetër, i lirë nga detyrimet institucionale njeriu fiton një dimension të ri. Përveç privilegjit dhe nderit që kam pasur për të qenë president për pesë vjet, pa dyshim që kam fituar shumë përvojë në atë institucion, i cili të jep shansin edhe të prezantohesh ndërkombëtarisht dhe të fitosh eksperiencë, e të fitosh eksperiencë nëpërmjet komunikimit me shumë faktorë njëkohësisht. Pa dyshim, fitova një dimension të ri në atë detyrë, e tashmë jam i gatshëm për sfida të reja sepse siç ju e thatë dhe unë mendoj se kam qenë gjithmonë koherent, që pas përfundimit të mandatit do të pronocohesha dhe tashmë mund të them që do të qëndroj në politikë.
Sokol Balla – Është fakt që presidenca juaj ka përkuar me një 5-vjeçar të trazuar dhe me shumë ngjarje. Mund të themi që ka qenë një mandat i ndërlikuar.
Ish-presidenti Topi – E vërteta është se nuk prisja pozicion të lehtë kur pranova detyrën, sidomos duke i njohur shumë mirë personazhet e politikës, që për hir të së vërtertës nuk kanë ndryshuar në thelb, janë po të njëjtit personazhe, në mjaft raste personazhe problematikë, në krijimin e situatave konfliktuale. Është e qartë që nuk shkon në atë pozicion për ta pasur të lehtë, por për t’i shërbyer shtetit dhe popullit. Ky ka qenë motivi i futjes sime në politikë, unë nuk erdha nga rruga, erdha nga rrethet akademike dhe jo rastësisht kam thenë që politika parlamentare e vitit 1996 ka qenë shumë e kualifikuar, por në vend që gjërat të përmirësoheshin, erdhën duke u përkeëqësuar në klimën e demokracisë dhe ambientin parlamentar. Kishte më shumë njerëz të edukuar atëherë, nuk kishte dhunë verbale dhe psikologjike në këto nivele. Mendoj se Shqipëria ka bërë progrës, por nuk mund të thuhet që ky progres i dedikohet klasës politike që ushqehet me konfliktin.
Sokol Balla – Një ngjarje e ndodhur përpara disa ditësh, kur u bllokuat si pasojë e asaj avarie në traget në det. Përse refuzuat evakuimin nga forcat shqiptare apo italiane qofshin?
Ish-presidenti Topi – Në asnjë moment në fakt nuk e kam menduar si mundësi evakuimin. Pavarësisht pozicionit tim, në rast se je në një mjedis së bashku me qytertarët, kurrsesi nuk do të ishte e falshme që presidenti të braktiste tragetin, qoftë edhe me atributet e tij si president ndaj mendoj se nuk veprova në mënyrë të sforcuar, por natyrale. Besoj se kam bërë zgjedhjen e duhur.
Sokol Balla – Një tjetër çështje që ka ngjallur shumë debat ishte heqja e të drejtës së fjalës në ceremoninë e dorëzimit të detyrës tek Presidenti Nishani. Në ceremoninë protokollare, ju u përcollët me heshtje. Kjo ishte zgjedhje e juaj apo e protokollit?
Ish-presidenti Topi – Presidenti nuk është ai që bën protokollin, atë e realizon qeveria dhe ndryshimi i fundit është bërë me një vendim të Këshillit të Ministrave. Nuk dua të futem në këto komente, edhe sepse nuk e mora me kompleksitet këtë çështje të heshjes, ndonëse ndryshimi në momentin e fundit nuk ishte diçka normale. Kush e bëri këtë ndryshim? Të gjithë e dinë kush është shefi i protokollit, përderisa bëhet me VKM, por nuk dua të zgjatem më tej.
Sokol Balla – Dukeshit dashamirës ndaj Presidentit Nishani në momentin e dorëzimit të detyrës. Cili është vlerësimi juaj për të?
Ish-presidenti Topi – Mendoj se kjo është normale, pasi së pari unë e kam deklaruar edhe kohë më parë që do të bëj dorëzimin siç i ka hije atij institucioni. Transmetimi i pushtetit duhej bërë në mënyrë qytetare dhe dashamirëse, ndaj i kam uruar me zemër zotit Nishani që të ketë një presidencë të suksesshme dhe i bëra një apel që ai institucion ka nevojë të mbështetet nga aktorët e politikës. Është një institucuion shumë përfaqësues, i jep dinjitet popullit dhe shtetit shqiptar. Përsa i përket Nishanit, vlerësoj se ai është një njeri i ekuilibruar, vjen nga politika dhe unë kam përkrahur këtë model, sepse po të vinte nga rrethe të tjera, qofshin akademike, do të përballej me situata që një njeri që nuk është përballur nuk do të ndihej mire.
Sokol Balla – Duke komentuar kandidatët, mendoni se Nishani ishte një kandidat më i mirë se Zaganjori apo Hoxha?
Ish-presidenti Topi – Nuk dua të futem në emra, them vetëm që është mirë që presidenti u zgjodh nga radhët e politikës.
Sokol Balla – Në lidhje me reformën e drejtësisë, ju shpesh keni sugjeruar se ajo mund të bëhet vetëm në Parlament. Cila është përgjegjësia juaj si President në moszbatimin e kësa reforme?
Ish-presidenti Topi – Reformat politike, legjislative dhe ato që lidhen me fushën e drejtësisë realizohen eksluzivisht në Parlament. Institucionet e tjera kanë akte rregullatore. Edhe vetë KLD varet me ligj të miratuar në Parlament. Rasti i freskët, sot u miratua një ligj që ka të bëjë me zgjedhjen e nëntë anëtarëve të KLD-së.
Sokol Balla – Numri dy i Partisë Demokratike, kryetar i grupit parlamentar në pozitë dhe maxhorancë, ju patët shumë përplasje me maxhorancën, personale apo për shkak të institucionit. Shumë shpejt, Presidenti Nishani do të përballet me zgjedhjen e kryeprokurorit apo kryetarit të ri të SHISH-it. Mendoni se pikërisht këto emërime të rëndësishme që janë në fokusin e tutorëve tanë ndërkombëtare mund të sjellin përplasje mes Nishanit dhe qeverisë?
Ish-presidenti Topi – Në rastin e kryeprokurorit, sipas kushtetuës, është presidenti që i jep Parlamentit një emër që duhet të marrë pëlqimin e Parlamentit për t’u bërë kryeprokuror, ndërsa tek SHISH-i propozon kryeministri dhe dekretohet nga presidenti. Nuk është një procedurë e karakterit formal, por një procedurë e rëndësishme, për t’i dhënë kredibilitet institucioneve të shtetit ligjor dhe atyre të pavarura. Prandaj ky relacion nuk është formal, por edhe mund të bëhet i tillë. Kjo do të varet nga raporti që vetë Presidenti do të vendosë me Parlamentin dhe qeverinë.
Sokol Balla – A mendoni se mënyra se si ju u zgjodhët president në korrik 2007, me vota që u morën nga krahu tjetër, ju krijoi që në fillim një ngërc në kryerjen e detyrës suaj si president. A jeni penduar për mënyrën se si u zgjodhët në krye të shtetit?
Ish-presidenti Topi – Unë shpreha publikisht dhe falenderova njerëzit që erdhën për të votuar atëherë, disa madje nga deputetët që më votuan nuk i njihja personalisht. Pasi nisa të ushtroj detyrën, unë kam mbajtur kontakte me të gjithë personazhet e politikës, duke krijuar një model që qëndron mes palëve, duke qenë totalisht i paanshëm. Mora 85 vota, një më shumë nga sa duhej, por besoj se modeli i ngritur ishte një model barazpeshe që funksionoi.
Sokol Balla – Ju i kundërshtuat ndryshimet kushtetuese me forcë në vitin 2008. Mendoni se keni pasur të drejtë që dolët kundët tyre?
Ish-presidenti Topi – Fatkeqësisht, ka dalë parashikimi im, që ndryshimet u bënë për uzurpimin e pushteteve dhe në çdo intervistë që kam pasur, jam pyetur për këtë dhe tashmë është e qartë që kjo klimë solli anomali dhe prishi barazpeshën e pushteteve në Shqipëri.
Sokol Balla – Cili është qëndrimi juaj për ndryshimet e reja kushtetuese?
Ish-presidenti Topi – Unë kam deklaruar se jam në mbështetje të heqjes së imunitetit, por çdo ndryshim kushtetues duhet të bëhet me një thellim të madh, pasi nuk është serioze që të vendoset vazhdimisht dorë mbi ligjin themeltar të shtetit.kohaislame
