Pretendimet e Rusisë për laboratorët sekretë amerikanë të luftës biologjike në Ukrainë po zënë rrënjë edhe në Shtetet e Bashkuara, duke bashkuar teoricienët e konspiracionit të COVID-19, adhuruesit e QAnon dhe disa mbështetës të ish-Presidentit Donald Trump.
Pavarësisht përgënjeshtrimeve nga shkencëtarë të pavarur, udhëheqës ukrainas dhe zyrtarë në Shtëpinë e Bardhë dhe Pentagon, popullariteti në internet i pretendimeve sugjeron që disa amerikanë janë të gatshëm t’i besojnë propagandës së Kremlinit mbi median dhe qeverinë amerikane.
Ashtu si çdo teori efektive konspirative, pretendimi rus mbështetet në disa të vërteta: Ukraina ruan një rrjet laboratorësh biologjikë të dedikuar për kërkimin e patogjenëve dhe ata laboratorë kanë marrë financim dhe mbështetje kërkimore nga SHBA.
Por laboratorët janë në pronësi dhe operuar nga Ukraina, dhe puna nuk është sekrete. Është pjesë e një nisme të quajtur Programi i Reduktimit të Kërcënimeve Biologjike, i cili synon të zvogëlojë gjasat e shpërthimeve vdekjeprurëse, qoftë natyrore apo të shkaktuara nga njeriu.
Përpjekjet e SHBA-së datojnë në vitet 1990 për të çmontuar programin e ish-Bashkimit Sovjetik për armët e shkatërrimit në masë.
“Laboratorët nuk janë sekret,” tha Filippa Lentzos, një pedagoge e lartë në shkencë dhe siguri ndërkombëtare në King’s College në Londër. “Ato nuk po përdoren në lidhje me armët biologjike. E gjithë kjo është dezinformatë.”
Por kjo nuk e ka penguar që pretendimi të përqafohet nga disa në të djathtën ekstreme, nga ndjekësit e Fox News dhe nga grupet që shtyjnë pretendimet e mohuara se COVID-19 është një bioarmë e krijuar nga SHBA.
Ditën e pushtimit të Ukrainës nga Rusia, një version i hershëm u shfaq në Twitter – në një temë që përkrahte idenë se ofensiva e Rusisë kishte në shënjestër “biolabatet e SHBA-së në Ukrainë” – dhe u përforcua shpejt nga faqja e internetit e teorisë së konspiracionit Infowars.
Ai është përhapur në platformat sociale të zakonshme dhe të profilit më të ulët, duke përfshirë Telegram dhe Gab, që janë të njohura me amerikanët e ekstremit të djathtë, teoricienët e konspiracionit të COVID-19 dhe adhuruesit e QAnon, mashtrimi i pabazë që pedofilët që adhurojnë Satanain formojnë fshehurazi ngjarjet botërore.
Shumë prej llogarive që postojnë pretendimin citojnë burime të propagandës ruse si burime. Kur zyrtarët e Kremlinit përsëritën akuzën të enjten, duke thënë se SHBA po zhvillon bioarmë që synojnë etni të veçanta, u deshën disa minuta që citimet e tyre të shfaqeshin në mediat sociale amerikane.
Disa përdorues të Telegram që cituan komentet thanë se i besonin propagandës ruse mbi gazetarët e pavarur amerikanë, ose zyrtarët e tyre të zgjedhur në mënyrë demokratike.
“Nuk mund të besoj asgjë që thotë qeveria jonë!” shkruante një poster. Të tjerë cituan pretendimin ndërsa papagallëzuan pikat e bisedimeve të Rusisë për pushtimin. “Nuk është një “luftë”, është një pastrim shumë i nevojshëm,” shkroi një anëtar i një grupi Telegram të quajtur Patriot Voices, i cili është i popullarizuar nga mbështetësit e Trump.
“Ukraina ka një ton laboratorësh BioWeapons të financuara nga qeveria amerikane që krijuan patogjenë dhe viruse vdekjeprurëse.”
Ekspertët e televizionit dhe figurat politike të profilit të lartë kanë ndihmuar në përhapjen e pretendimit edhe më tej. Prezantuesi i Fox News, Tucker Carlson, i kushtoi segmente në emisionet e tij të mërkurën dhe të enjten promovimit të teorisë së konspiracionit.
Të mërkurën, Donald Trump Jr tha se teoritë e konspiracionit rreth laboratorëve u vërtetuan se ishin një “fakt” në një postim në Twitter drejtuar 7.3 milionë ndjekësve të tij.
Si Carlson ashtu edhe Trump keqinterpretuan dëshminë e Kongresit nga një zyrtar i Departamentit të Shtetit duke thënë se SHBA po punonte me Ukrainën për të siguruar materiale në laboratorët biologjikë, duke sugjeruar se laboratorët po përdoreshin për qëllime të paligjshme.
Megjithatë, nuk është për t’u habitur që një qendër kërkimore biologjike do të përmbajë materiale potencialisht të rrezikshme.
Organizata Botërore e Shëndetësisë tha të enjten se i ka kërkuar Ukrainës të shkatërrojë çdo mostër që mund të përbëjë kërcënim nëse lëshohet, qëllimisht ose aksidentalisht.
Ndërsa dezinformimi përbën një kërcënim më vete, Shtëpia e Bardhë paralajmëroi këtë javë teoria e fundit e konspiracionit të Kremlinit mund të jetë një prelud i një sulmi kimik ose biologjik për të cilin Rusia do të fajësonte SHBA-në ose Ukrainën.
“Sinqerisht, kjo fushatë ndikimi është plotësisht në përputhje me përpjekjet e kahershme ruse për të akuzuar Shtetet e Bashkuara për sponsorizimin e punës së armëve biologjike në ish-Bashkimin Sovjetik,” tha Drejtori i Inteligjencës Kombëtare të SHBA Avril Haines gjatë një dëshmie para Komitetit të Inteligjencës së Senatit.
“Pra, kjo është një lëvizje klasike e rusëve.”
“Asgjë që ata pretendojnë nuk është e vërtetë”
Teoria e konspiracionit është marrë gjithashtu nga media shtetërore kineze dhe u përforcua më tej këtë javë nga ministria e jashtme e Kinës, e cila përsëriti pretendimin e Rusisë dhe bëri thirrje për një hetim.
Milton Leitenberg, një ekspert i kontrollit të armëve dhe bashkëpunëtor i lartë kërkimor në Qendrën për Studime Ndërkombëtare dhe të Sigurisë në Universitetin e Maryland, vuri në dukje se Rusia ka një histori të gjatë të dezinformatave të tilla.
Në vitet 1980, inteligjenca ruse përhapi teorinë e konspiracionit se SHBA krijoi HIV-in në një laborator. Leitenberg tha se shumë shkencëtarë rusë kishin vizituar një laborator të ngjashëm të shëndetit publik në republikën e Gjeorgjisë, por se Rusia vazhdoi të përhapte pretendime të rreme për atë objekt.
“Nuk ka asgjë që ata nuk dinë për atë që po ndodh atje dhe ata e dinë se asgjë nga ato që pretendojnë nuk është e vërtetë,” tha Leitenberg. “Gjëja e rëndësishme është që ata ta dinë këtë, pa dyshim.”
Ndërsa po fiton tërheqje në SHBA, pretendimet për bioarmët ka të ngjarë të synohen për një audiencë vendase ruse, si një mënyrë për të rritur mbështetjen për pushtimin, sipas Andy Carvin, ekspert i lartë dhe redaktor menaxhues në Laboratorin e Kërkimeve Ligjore Dixhitale të Këshillit Atlantik, i cili po ndjek dezinformatat ruse.
Ai vuri në dukje se Kremlini ka përhapur gjithashtu mashtrime rreth përpjekjeve të Ukrainës për të marrë armë bërthamore.
“Është një cikël i shpëlarjes dhe i përsëritjes për t’i vendosur këto rrëfime, veçanërisht për audiencën vendase,” tha Carvin.
BURIMI: AP
Përshtati: Kujtim Kasami
