“Duam drejtësi për viktimat. Familjet u mbytën siç ndodhi. Ishte një ditë e tmerrshme, ishte e paharrueshme. Ata që nuk e përjetuan atë moment nuk mund ta imagjinojnë se çfarë ndodhi”, tha një nga dëshmitarët e sulmit me armë kimike
Të prekurit nga sulmet me armë kimike të kryera nga forcat e administratës së Damaskut në rajonin Ghouta Lindore të Sirisë në vitin 2013 dhe 2018 kërkojnë drejtësi për viktimat e tyre, raporton Anadolu.
Kanë kaluar 10 vite nga sulmi, në të cilin qeveria e Damaskut vrau mbi 1.400 civilë me armë kimike në rajonin e Ghouta-s Lindore në vitin 2013.
Mijëra civilë, shumica gra dhe fëmijë, u prekën nga gazi helmues në masakrën që nuk është fshirë nga kujtesa.
Civilët në rajonin Ghouta Lindore, në lindje të kryeqytetit Damask, u ekspozuan ndaj sulmit të dytë të madh me armë kimike në prill 2018, kur ushtria siriane dhe mbështetësit e saj intensifikuan sulmet e tyre dhe vranë 78 civilë.
Pasi ushtria siriane dhe mbështetësit e saj pushtuan të gjithë rajonin e Ghoutës Lindore në prill 2018, mijëra familje, përfshirë viktimat e armëve kimike, u detyruan të migrojnë në veri të vendit.
Ata që u evakuuan nga Ghouta Lindore u drejtuan për në zonën e Operacionit “Mburoja e Eufratit”.
“Kishim frikë të sillnim fëmijë tjetër në botë”
Ahmed Abu Mohammed, një nga dëshmitarët e sulmit me armë kimike në Ghouta Lindore, për Anadolu tha se fshiheshin në strehimore nëntokësore, veçanërisht për shkak të bombardimeve të rënda të administratës së Damaskut dhe mbështetësit e saj që ata kryen në vitin 2018.
Ai tha se nuk mund të fshinte nga kujtesa sulmin e vitit 2013, i cili u regjistrua si “sulmi më i madh me armë kimike” në Siri.
“Vendi ku ishim fshehur ishte afër pikës së synuar. Askush nuk mund të dilte jashtë për shkak të bombardimeve. Të gjithë u prekën nga ajo erë”, tha Abu Mohammed.
Duke thënë se evakuimet filluan pas sulmit kimik në vitin 2018, Ebu Muhammed tha: “Gruaja ime mbeti shtatzënë 4 muaj më vonë. Ne shkonim për një ekzaminim rutinë çdo muaj, por djali im Aliu lindi me dy gishta në dorën e djathtë. Ne kishim frikë të sillnim një fëmijë të ri në botë pas Aliut”.
Duke theksuar se autori i sulmeve me armë kimike dihet, por ata ende nuk janë ndjekur penalisht, Abu Mohammed tha: “Ne duam drejtësi për viktimat. Familjet u mbytën ashtu siç dihet. Ishte një ditë e tmerrshme, ishte e paharrueshme. Ata që nuk e kanë përjetuar këtë nuk mund as ta imagjinojnë”.
Abu Mohammed i bëri thirrje bashkësisë ndërkombëtare dhe kërkoi që vrasësit të mbajnë përgjegjësi.
“Drejtësi për djalin tim”
Mohammed Hariri nga Ghouta Lindore, i cili u vendos në rrethin Bab, tha se ai ishte dëshmitar i sulmeve me armë kimike në vitet 2013 dhe 2018.
Duke shpjeguar se ata panë një pamje të ngjashme të trishtuar në të dy sulmet, Hariri tha se nuk mund t’i kalonin efektet e sulmeve.
Duke u shprehur se u kap në bunkerin e nëndheshëm me gruan e tij në sulmin në Duma në vitin 2018, Hariri tha se të gjithë u prekën nga gazi atë ditë.
Ai tha se gruaja e tij mbeti shtatzënë dy muaj pasi ai u vendos në rrethin Bab. “Djali im ka lindur me një deformim në duar dhe fytyrë, ka ndërruar jetë 7 muaj më vonë”, tha Hariri.
Duke u shprehur se kishte frikë të bëhej sërish baba pas vdekjes së djalit të tij, Hariri tha: “Pritëm deri në vitin 2021 për shkak të djalit tim të ndjerë. Gjithmonë kishim frikë se fëmija tjetër do të lindte me aftësi të kufizuara. Në qershor të vitit 2021 kishim një vajzë të shëndetshme”.
“Dua drejtësi për djalin tim. Dhimbjen mund ta dijë vetëm ai që e përjeton dhe askush tjetër nuk mund ta ndjejë. Çfarëdo që të them nuk mund ta përshkruaj me fjalë dhimbjen që kam përjetuar. Dua që vrasësi mizor të mbajë përgjegjësi. Askush nuk i ka mbajtur ata përgjegjës. Vetëm Zoti mund t’i kërkojë llogari Bashar al Asadit”, tha Hariri.
Administrata e Damaskut dhe armët kimike
Sipas të dhënave të Rrjetit Sirian për të Drejtat e Njeriut (SNHR), i cili dokumenton shkeljet e të drejtave të njeriut në Siri, administrata e Damaskut përdori armë kimike 217 herë në luftën civile.
Sulmi, i cili vrau më shumë se 1.400 civilë në Ghouta-n Lindore më 21 gusht 2013, ishte në agjendën e komunitetit ndërkombëtar.
Edhe pse presidenti i atëhershëm amerikan, Barack Obama, kishte deklaruar më parë vijën e tij të kuqe në Siri si përdorimin e armëve kimike, SHBA-ja dhe Rusia ranë dakord për një zgjidhje alternative.
Në procesin që iu dorëzua Organizatës për Ndalimin e Armëve Kimike (OPCW), administratës së Damaskut iu kërkua të shkatërronte të gjithë rezervat e saj kimike.
OPCW njoftoi përfundimin e këtij procesi më 19 gusht 2014, por administrata e Damaskut përdori edhe një herë armë kimike në distriktin Khan Sheikhun të Idlibit më 4 prill 2017, duke vrarë më shumë se 100 civilë.
Më 7 prill, SHBA-ja bëri një ndërhyrje të kufizuar duke goditur me raketa bazën ajrore Shayrat, ku u ngritën avionët me bomba kimike të administratës së Damaskut.
Duke ekzaminuar mostrat e gjakut dhe urinës të marra nga viktimat e Khan Sheikhun, OPCW njoftoi se ata zbuluan se gazi sarin ishte përdorur në sulmin e 19 prillit 2017.
Më 26 tetor 2017, misioni i përbashkët hetimor i Kombeve të Bashkuara dhe OPCW (JIM) e mbajti regjimin përgjegjës për masakrën e Khan Sheikhun.
Administrata e Damaskut kreu 14 sulme të tjera me armë kimike pas Khan Sheikhun.
