Shekuj më parë, një bibliotekë prestigjioze islamike solli shifrat arabe në botë. Megjithëse biblioteka ishte zhdukur prej kohësh, revolucioni i saj matematikor ndryshoi botën tonë.
Shtëpia e Urtësisë tingëllon paksa e çuditshme: sepse nuk ka mbetur asnjë gjurmë nga kjo bibliotekë e lashtë, e shkatërruar qysh në Shekullin e 13-të, kështu që nuk mund të jemi të sigurt se ku ndodhej apo se si dukej.
Por kjo akademi prestigjioze ishte në fakt një pikë e madhe intelektuale në Bagdad gjatë Epokës së Artë Islame dhe vendlindja e koncepteve matematikore aq transformuese sa zeroja e zakonshme dhe numrat tanë modernë “arabë” dolën pikërisht prej këtu.
E themeluar si një koleksion privat për halifin Harun Al-Rashid në fund të Shekullit të 8-të, më pas u kthye në një akademi publike. Rreth 30 vjet më vonë, Shtëpia e Urtësisë duket se ka tërhequr shkencëtarë nga e gjithë bota drejt Bagdadit, të tërhequr siç ishin nga kureshtja e gjallë intelektuale e qytetit dhe liria e shprehjes (studiuesit myslimanë, hebrenj dhe të krishterë u lejuan të gjithë të studionin atje).
Një arkiv me përmasa kaq të frikshme sa Biblioteka e sotme Britanike në Londër ose Bibliothèque Nationale e Parisit, Shtëpia e Urtësisë përfundimisht u bë një qendër e pakonkurrueshme për studimin e shkencave humane dhe shkencave të tjera, duke përfshirë matematikën, astronominë, mjekësinë, kiminë, gjeografinë, filozofinë, letërsinë dhe artet – si dhe disa lëndë më të dyshimta si alkimia dhe astrologjia.
Për të sjellë në mendje këtë monument të madh kërkohet një kapërcim imagjinate (mendoni Citadel në Westeros, ose bibliotekën në Hogwarts), por një gjë është e sigurt: Kjo akademi filloi një Rilindje kulturore që do të ndryshonte tërësisht rrjedhën e matematikës.
Shtëpia e Urtësisë u shkatërrua në Rrethimin Mongol të Bagdadit në vitin 1258 (sipas transmetimeve, një numër i madh dorëshkrimesh u hodhën në lumin Tigër sa ujërat e tij u bënë të zeza nga boja), por zbulimet e bëra aty, prezantuan një gjuhë të fuqishme, abstrakte matematikore, që më vonë do të përvetësohej nga perandoria islamike, Evropa dhe së fundmi, e gjithë bota.
Burimi: https://www.bbc.com/future/article/20201204-lost-islamic-library-maths?ocid=ww.social.link.twitter
