Në vijim do t’iu përmendim disa veprime të cilat na shpiejnë te dashuria ndaj Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem].
Një: Dashuria ndaj All-llahut [subhanehu ve teala].
Dashuria ndaj All-llahut, kënaqësia me përmendjen dhe falënderimin e Tij, për dhuntitë e dukshme dhe të fshehta.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لِي وَلا تَكْفُرُونِ (152)
“Pra ju më kujtoni Mua (me adhurime), Unë ju kujtoj juve (me shprëblim). Më falënderoni e mos Më mohoni”. (El-Bekare: 152).
All-llahu [subhanehu ve teala] na ka udhëzuar, na ka bërë ummeti më i mirë që ka dalur për njerëzimin, na ka udhëzuar në ate që kanë dalluar ithtarët e Librit dhe na ka udhëzuar kah ky Pejgamber, [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], që është dhuntia më e madhe dhe mburja më fisnike.
وَمَا بِكُمْ مِنْ نِعْمَةٍ فَمِنْ اللَّهِ ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمْ الضُّرُّ فَإِلَيْهِ تَجْأَرُونَ (53)
“Dhe çdo të mirë që e keni, ajo është prej All-llahut, madje edhe kur ju godet e keqja, ju vetëm te Ai e ngreni zërin (me lutje)”. (En-Nahl: 53).
All-llahu [subhanehu ve teala] këti dhunti i ka përmendur të përmbledhura në këtë ajet:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً (41) وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلاً (42) هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنْ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيماً (43) تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلامٌ وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْراً كَرِيماً (44) يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِداً وَمُبَشِّراً وَنَذِيراً (45) وَدَاعِياً إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجاً مُنِيراً (46) وَبَشِّرْ الْمُؤْمِنِينَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنْ اللَّهِ فَضْلاً كَبِيراً (47)
“O ju që besuat, përkujtoni All-llahun sa më shpesh. Dhe madhërojeni Atë mëngjes e mbrëmje. Ai ju mëshiron juve e edhe engjëjt e Tij, e për t’ju nxjerrë juve prej errësirave në dritë dhe Ai ndaj besimtarëve është shumë mëshirues. Ditën që e takojnë Atë (Zotin), përshëndetja e tyre është Selam (paqe) dhe për ta ka përgatitur shpërblim të mirë. O ti Pejgamber, Ne të dërguam ty dëshmues, lajmëtar përgëzues e qortues. Dhe me urdhrin e All-llahut, thirrës për në rrugën e Tij dhe pishtar ndriçues. E besimtarëve jepu sihariq se prej All-llahut ata kanë dhunti të madhe”. (El-Ahzab: 41- 47).
Besimtari duhet ta lutë All-llahun me ngulm për dashuri të sinqertë dhe vazhdimësi e paluahtshmëri në pasimin e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem].
Dashuria ndaj All-llahut [subhanehu ve teala] nuk janë vetëm fjali që thuhen dhe tregime që tregohen, poashtu edhe dashuria ndaj Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], nuk mund të jetë “pretendim me gojë, ndjenjë në ndërgjegjë, edhe kaq. Por këtë domosdo duhet ta përcjell edhe pasimi i Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], ecja sipas udhëzimit të tij, zbatimi i metodologjisë së tij në jetë. Pra, dashuria nuk na qenka disa poezi që recitohen e as disa ilahijë që këndohen, por bindje ndaj All-llahut dhe Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], veprim sipas metodës së All-llahut [subhanehu ve teala] të cilën e ka sjellur Pejgamberi. Gjëja e parë që kërkohet prej besimtarit është që lojaliteti dhe dashuria e tij të jenë për All-llahun [subhanehu ve teala] dhe Pejgamberin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], saqë kjo dashuri të manifestohet në sjelljen dhe pikënisjen e tij. All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمْ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (31) قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْكَافِرِينَ (32)
“Thuaj: “Nëse e doni All-llahun, atëherë ejani pas meje që All-llahu t’ju dojë, t’ju falë mëkatet tuaja, se All-llahu është që fal shumë, mëshiron shumë. Thuaj: “Bindjuni All-llahut dhe të dërguarit, e nëse ata refuzojnë, atëherë All-llahu nuk i do pabesimtarët “!”. (Ali Imran: 31- 32). (shiko: “Dirasat Terbevije fil-Ehadith en-Nebevije”, fq. 28, 29).
Dy: Dhënia përparësi dashurisë së Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], fjalëve dhe urdhërave të tij para çdo gjëje.
Duke filluar nga dashuria e zemrës dhe shpresimi i pamjes së tij, e duke përfunduar në veprimin sipas sherijatit të tij në jetën publike dhe në jetën sekrete, në bazë të dashurisë dhe mallëngjimit. Siç ka thënë Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] :
(( لا يؤمن أحدكم حتى أكون احب إليه من ولده و والده والناس أجمعين ))
“Askush prej jush nuk është besimat derisa të mos jem më i dashur te ai se sa fëmijët, prindërit dhe mbarë njerëzit”. (Buhariu dhe Muslimi).
Ai që synon dashurinë e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] arrin nderim të madh duke e lexuar hadithin e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]:
((أشد أمتي لي حبا قوم يكونون أو يخرجون بعدي يود أحدهم أنه أعطى أهله و ماله و أنه رآني))
“Njerëzit që më shumë më duan janë ata që do të vijnë pas meje, secili prej tyre do të kishte dhënë familjen dhe pasurinë e tij vetëm që të më sheh mua”. (Buhariu dhe Muslimi).
Gjërat që sjellin dashurinë ndaj Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]:
1- Të kujtojmë gjendjen e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe kujdesin e tij për ummetin e vet, butësinë dhe mëshirën ndaj tyre. Vuajtjet që i ka përjetuar Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] nga idhujtarët në mekë dhe në Taif, dhe nga munafikët në Medinë.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ (128)
“Juve ju erdhi i dërguar nga lloji juaj, atij i vie rëndë për vuajtjet tuaja, sepse është lakmues i rrugës së drejtë për ju, është i ndijshëm dhe i mëshirshëm për besimtarët”. (Et-Teube: 128).
I kanë thënë: fallxhor, poet, i çmendur, i devijuar, i patrashëgimtar, i thehet dhëmbi, i përgjaket trupi, akuzohet në nder, akuzohet në drejtësi…mirëpo ai nuk tha më shunë se:
(ؤحم الله أخي موسى ، لقد أذية بأكثر من هذا فصبر ))
“E mëshiroftë All-llahu vëllaun tim, Musain, i cili i torturua më shumë se kjo, mirëpo duroi”. (Buhariu dhe Muslimi).
2- Përkujtimi i shpërblimit në këtë botë dh enë ahiret nga dashuria ndaj Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe nga dërgimi i salavateve mbi te. Prej tyre janë edhe:
– Jeta e këndshme dhe e mirë duke shijuar kënaqësinë e besimit.
– Arritja e plotësimit të besimit.
– Largim të brengave, përmirësim të gjendjes, falje dhe shlyerje të mëkateve.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَآمَنُوا بِمَا نُزِّلَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَهُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ كَفَّرَ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَأَصْلَحَ بَالَهُمْ (2)
“Ndërsa atyre që besuan, bënë vepra të mira dhe atë që iu shpall Muhammedit e besuan, e ajo është e vërtetë prej Zotit të tyre, Ai atyre ua shlyen mëkatet dhe ua përmirëson gjendjen”. (Muhammed: 2).
– Ai që e don, është më afërt tij.
3- Përkujto mirësinë e Islamit dhe të sherijatit të tij.
All-llahu [subhanehu ve teala] duke e përshkruar sherijatin e Muhammedit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë:
يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنْ الْمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمْ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمْ الْخَبَائِثَ وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالأَغْلالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنزِلَ مَعَهُ أُوْلَئِكَ هُمْ الْمُفْلِحُونَ (157)
“… e që i urdhëron ata për çdo të mirë dhe i ndalon nga çdo e keqe, u lejon ushqimet e këndshme dhe u ndalon ato të pakëndshmet, dhe heq nga ata barrën e rëndë të tyre dhe prangat që ishin mbi ta. Pra, ata të cilët e besojnë atë, e nderojnë dhe e ndihmojnë, veprojnë me dritën që iu zbrit me të, të tillët janë të shpëtuarit”. (El-Araf: 157).
Ose hadithin, ku Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë:
(( إنما أنا رحمة مهداة ))
“Unë jam mëshirë e dhuruar”. (Sahih, shiko: “Es-Sahiha”, nr. 490).
4- Dashuria e asaj që e do dhe urrejtja e asaj që e urren në sjellje dhe edukatë.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْراً أَنْ يَكُونَ لَهُمْ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً مُبِيناً (36)
“Kur All-llahu ka vendosur për një çështje, ose i dërguari i Tij, nuk i takon (nuk i lejohet) asnjë besimtari dhe asnjë besimtareje që në atë çështje të tyre personale të bëjnë ndonjë zgjidhje tjetërfare. E kush e kundërshton All-llahun dhe të dërguarin e Tij, ai është larguar shumë larg së vërtetës”. (El-Ahzab: 36).
Andaj njeriu duhet të kujdeset që të plotëson veprat dhe nijetet e tija, nëse dëshiron të plotësojë besimin e tij. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka thënë:
(( من أحب لله و أبغض لله و أعطى لله و منع لله فقد استكمل الإيمان ))
“Ai që do dhe urren dikend për hirë të All-llahut, ai që jep dhe i ndalon ndokujt për hirë të All-llahut, ai ka plotësuar besimin e tij”. (sahih, Ebu Davudi).
Tre: Dashuria ndaj të gjithë sahabeve, [radijall-llahu anhum exhmein].
Duhet përmendur të mirat e sahabeve dhe vlerat e tyre dhe duhet ikur gjërave dhe zënkave që kanë ndodhur mes tyre. Ne e duam ate që e ka dashur All-llahu dhe Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]. Pastaj duhet ta dimë se dashuria dhe miqësimi i tyre na afron te dashuria ndaj All-llahut dhe Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem].
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] është frikuar nga ngacmimi dhe ofendimi i shokëve të tij, andaj ka thënë:
(( لا تسبوا أصحابي فإن أحدكم لو أنفق مثل احد ذهبا ما أدرك مد أحدهم و لا نصيفه ))
“Mos shani shokët e mi, sepse nëse secili prej jush shpërndan sa Uhudi ari, nuk mund të arrijë grushtin e tyre e as gjysmën e sajë”. (Buhariu dhe Muslimi).
Kjo ka të bëjë me të gjithë shokët e tij në përgjithësi, mirëpo ja një hadith që flet për ensarët në veçanti.
Enesi [radijall-llahu anhu] tregon e thotë: Kaloi Ebu Bekri dhe Abbasi [radijall-llahu anhuma] pran një mexhlisi të ensarive dhe i gjetën duke qajtur. U thanë: pse po qani? Thanë: na u kujtuan tubimet e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] me ne. hyrën te Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe ia treguan këtë ndohdi, kurse ai me kokë të mbështjellur me leckë,, hypi në minber, dhe pas kësaj dite asnjëher nuk ka hypër më në minber, e falënderoi All-llahun dhe e lavdëroi Ate, pastaj tha:
(( أوصيكم بالأنصار فإنهم كرشي و عيبتي و قد قضوا الذي عليهم، و بقي الذي لهم، فاقبلوا من محسنهم، و تجاوزوا عن مسيئهم ))
“U porosis të kujdeseni për ensaritë, sepse ata janë njerëzit e mi të afërt dhe të veçantë, i kanë kryer obligimet, e tani presin shpërblimin. Pranoni prej të mirit të tyre dhe faljani atij që gabon prej tyre”. (Buhariu dhe Muslimi).
Aq shumë është potencuar dashuria ndaj ensarëve saqë Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] e ka bërë shenjë të besimit duke thënë:
(( لا يحبهم إلا مؤمن و لا يبغضهم إلا منافق ، من أحبهم أحبه الله و من أبغضهم أبغضع الله ))
“Vetëm besimtari i do ata, kurse vetëm munafiku i urren. Ai që i do ata, ate e do All-llahu. Kurse ai që i urren ata, ata i urren All-llahu”. (Buhariu dhe Muslimi).
Ja se çka thotë All-llahu [subhanehu ve teala] për muahxhirët:
لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنْ اللَّهِ وَرِضْوَاناً وَيَنْصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَئِكَ هُمْ الصَّادِقُونَ (8)
“(Ajo pronë) U takon muhaxhirëve të varfër, të cilët u dëbuan prej shtëpive të tyre dhe prej pasurisë së tyre, duke kërkuar mirësinë dhe kënaqësinë prej All-llahut, dhe që ndihmojnë All-llahun dhe të dërguarin e Tij, të tillët janë ata të sinqertit”. (El-Hashr: 8).
Në ajetin tjetër All-llahu e përmbledh vlerën e dy palëve duke thënë:
وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنْ الْمُهَاجِرِينَ وَالأَنصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَداً ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ (100)
“All-llahu është i kënaqur me të hershmit e parë prej muhaxhirëve (migruesve) dhe prej ensarëve (vendasve-ndihmëtarë) dhe prej atyre që i pasuan ata me punë të mira, e edhe ata janë të kënaqur ndaj Tij. Atyre u ka përgatitur xhennete, në të cilët rrjedhin lumenj, ku do të jenë përjetë të pasosur. E ky është fitim i madh”. (Et-Teube: 100).
Gjërat që na e shtojnë dashurinë ndaj tyre janë edhe këto:
– Dashuria e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] për ta dhe lavdërimi i tyre.
– Nderi që kanë pasur të takohen me njeriun më të ndershëm dhe më fisnik. Njerëz që All-llahu i ka zgjedhur që të shoqërojnë njeriun më të mirë. Njerëz që i ka lavdëruar Kur’ani. Ata janë njerëzit më të mirë dhe shekujt më të artë, me thënien e Muhammedit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem].
– Të parët që kanë hyrë në Islam dhe që kanë duruar maltretimet e shumta për hirë të kësaj feje.
– Pasurinë dhe gjakun që kanë flijuar për hirë të All-llahut [subhanehu ve teala] dhe Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem].
– Solidariteti mes tyre, sikur të kishin qenë një fortifikatë e patundur.
– Kujdesi për ta përhapur fenë, sunnetin e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], mësimin e Kur’anit dhe shpërndarja e tyre nga Medineja për këtë qëllim.
– Njerëzit që më së miri e kanë ditur fenë e All-llahut [subhanehu ve teala].
Katër: Nderimi i familjes së Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] (ehli bejti) ashtu si e meritojnë.
Nderimi, dashuria dhe miqësimi i tyre është kërkesë fetare para se të jetë shkas që e shpien njeriun deri te dashuria e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem].
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
قُلْ لا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى
“…Thuaj: “Unë nuk kërkoj prej jush ndonjë shpërblim për thirrjen time, vetëm se respektin e dashurisë për hir të farefisnisë (akraballëkut)…”. (Esh-Shura: 23).
Transmeton Imam Muslimi në Sahihun e tij hadithin e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ku mes tjerash thotë:
(( أما بعد، ألا أيها الناس، فإنما أنا بشر، يوشك أن يؤتى رسول بي، فأجيب، وأنا تارك فيكم ثقلين: أولهما كتاب الله، فيه الهدى والنور، فخذوا بكتاب الله واستمسكوا به، فحث على كتاب الله ورغب فيه، ثم قال: وأهل بيتي، أذكركم الله في أهل بيتي ثلاثا ))
“Më pas. O ju njerëz, unë jam njeri, së shpejti do t’i përgjigjem të dërguarit të Zotit tim. Ju kam lërë dy gjëra të rënda: e para është libri i All-llahut, në të cilin ka udhëzim dhe dritë, merni nga Libri i All-llahut dhe kapuni për te. Nxiti në Librin e All-llahut dhe stimuloi në te. Pastaj tha: edhe familjen time, ju kujtoj familjen time, ju kujtoj familjen time, ju kujtoj familjen time”. (Muslimi).
Duhet pasur para sysh edhe jëtë që vijon:
– Mbetja e lozës së tyre dhe nderimi i tyre dhe veçimi prej tjerëve.
– Ata janë sikur edhe tjerët, ka të mirë prej tyre edhe të këqinjë. Për ata vlen hadithi i Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]: “Cilin e vonon puna (nga xhenneti), nuk e nxiton loza (prejardhja)”. (Muslimi).
– Të lutemi për ata dhe të dërgojmë salavate mbi ta.
– T’i duam dhe miqësojmë të mirët e tyre, të mësojmë prej tyre, të kujdesemi dhe të jemi bamirës ndaj tyre.
– T’i përkrahim dhe tu ndalim në ndihmë.
– Të keqin e tyre duhet këshilluar edhe më shumë se tjerët, për shkak prejardhjes së tij.
Një tregim
Pasiqë e burgosën Imam Ahmedin për shkak të refuzimit të besimit mutezilit. E thirri Vathiku e tha: largoni prangat prej këtij hoxhe. Kur ia larguan, Imam Ahmedi dëshiroi ti mer, kurse farkatari nxitoi dhe i mori para tij. Vathiku i tha: pse dëshirove ti marrish? Imami iu përgjigj: sepse vendosa të porosis që ti vëndojnë me mua në qefin, që të jenë argument kundër këtij zullumqari ditën e Kijametit. Qau, qau edhe Vathiku, qam edhe në. pastaj Vathiku kërkoi t’ia bëjë hallall, kurse Imami i tha: ta kam bërë hallall që nga dita e parë, nderim për Pejgamberin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], pasiqë je nga familja e tij”. (Shiko: Sijer, 11/ 315).
Pesë: Madhërimi i Sunnetit dhe dashuria e tij.
Abdull-llah ibn Mesudi [radijall-llahu anhu] thotë:
(( القصد في السنة خير من الإجتهاد في البدعة ))
“Të jesh ekonomik ne sunnet është më mirë se të përpiqesh në bidat”. (Telbisu Iblis, fq. 15).
Ebu Uthman El-Hijri thotë:
(( من أمر السنة على نفسه قولا و فعلا نطق بالحكمة و من أمر الهوى على نفسه نطق بالبدعة ))
“Kush e komandon shpirtin e tij me sunnet, në fjalët dhe veprat e tija, ai flet me urtësi, kurse kush e komandon shpirtin e tij me epsh, ai flet me bidat”. (Hiljetul-Evlija, 10/ 244).
I kanë thënë Imam Malikut [rahimehull-llah]: pse nuk mer dije nga Amr ibn Dinari? Është përgjigjur duke thënë: “Kur shkova te ai, vërejta se njerëzit mernin dije prej tij në këmbë, e madhërova hadithin e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], ashtu që nuk mundesha ta mar në këmbë”. (Sijer, 8/ 67).
Sehl ibn Abdull-llahi [rahimehull-llah] thotë:
(( أصولنا ستة أشياء : التمسك بكتاب الله تعالى و الإقتداء بسنة رسول الله و أكل الحلال و كف الأذى و اجتناب الأثام و التوبة و أداء الحقوق ))
“Bazat tona janë gjashtë gjëra: të kapurit për Librin e All-llahut, pasimi i sunnetit të Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], ngrënia e ushqimit hallall, largimi i pengesave, ikja nga haramet, pendimi dhe kryerja e obligimeve”. (Hiljetul-Evlija, 10/ 190).
Gjërat që ndihmojnë në madhërimin e sunnetit janë këto që vijojnë:
1- Të thërrasish në veprim sipas tij, sepse veprimi është rezultat i dashurisë së sinqertë. All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمْ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (31)
“Thuaj: “Nëse e doni All-llahun, atëherë ejani pas meje që All-llahu t’ju dojë, t’ju falë mëkatet tuaja, se All-llahu është që fal shumë, mëshiron shumë”. (Ali Imran: 31).
Të dashuruarit ndahen në tre kategori:
– Ai që dëshiron diçka prej të dashurit;
– Ai që e dëshiron të dashurin;
– Ai që e dëshiron atë që e dëshiron i dashuri, kjo është kategoria më e lartë. (Reudetul-Muhibin, fq. 273).
2- Fakti që është sherijat obligativ, siç ka thënë Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]:
(( عليكم بسنتي و سنة الخلفاء الراشدين المهديين من بعدي عضوا عليها بالنواجذ )).
“Kapuni për sunnetin tim dhe të halifeve të drejtë e udhëzues pas meje, kapuni për te me dhëmballë”. (Sahih, Ebu Davudi dhe të tjerët).
3- Fakti se përkatësia e sunnetit është nder. Këtë e flasin shumë hadithe.
4- Është peshoja e drejtë që e dallon pasuesin e vërtetë nga të tjerët dhe bazë e besimit, moralit, sjelljes dhe sherijatit. Pastaj sunneti është sherijati mesatar, për të cilin All-llahu [subhanehu ve teala] ka thënë:
وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطاً
“Dhe ashtu (siç ju udhëzuam në fenë islame) Ne u bëmë juve një pupull të drejtë (një mes të zgjedhur) …”. (El-Bekare: 143).
5- Është e vërteta që do të mbetet deri në ditën e kijametit, siç na ka treguar Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]:
(( لا تزال طائفة من أمتي على الحق ظاهرين لا يضرهم من خذلهم حتى يأتي أمر الله و هم كذلك ))
“Do të mbetet një grup nga ummeti im, ngadhnjimtar në të vërtetë, nuk u ban dëm ai që i tradhton, derisa të vjen urdhëri i All-llahut, ata do të mbeten në këtë gjendje”. (Buhariu dhe Muslimi).
6- Është në përputhje më natyrën e pastër dhe të shëndoshë dhe vlen për çdo kohë dhe vend, siç thotë All-llahu [subhanehu ve teala]:
فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا
“…natyra (feja) e All-llahut në të cilën i krijoi njerëzit, s’ka ndryshim (mos ndryshoni) të asaj natyrshmërie të krijuar nga All-llahu, ajo është feja e drejtë por shumica e njerëzve nuk e dinë”. (Er-Rum: 30).
Gjashtë: Respektimi dhe nderimi i atyreve që e praktikojnë sunnetin.
Sidomos dijetarët e sunnetit, të cilët janë të dalluar në mesin e ummetit, janë dritë e cila ua ndriçon njerëzve rrugën, ta janë besnikët në trashëgimin e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem].
Ata duhet respketuar edhe më shumë ngase e ringjallin sunnetin e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe i ngjallin shenjat e fesë. Sepse ata janë njerëzit që më së miri e njohin dhe janë më së afërmi me Pejgamberin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]. (Shiko: “El-Fetava”, 1/157).
“Ata janë që i kanë dashur shokët e Muhammedit [alejhis-selam], i miqësojnë dhe prej tyre marin hadithin e ndershëm, si dije, vepër dhe sjellje. Ata e ngrisin parollën e Kur’anit, sunnetit dhe ixhmasë, kapen për xhematin, i grumbullojnë muslimanët, kujdesen për unitetin e tyre, rreshtohen nën flamurin e sunnetit dhe qëndrojnë larg çdo parulle të frakcioneve të humbura, pasuesve të epshit dhe përçarjes”. (Mealimu Intilaktul-Kubra, fq. 78).
Andaj Sufjan ibn ujejne [rahimehull-llah] thotë:
“Secilin dijetar të hadithit e gjen me fytyr të shndërritshme, sepse kësisoj është lutur Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] për ta”. Kurse Imam Shafiu [rahimehull-llah] thotë:
(( إذا رأيت رجلا من أصحاب الحديث فكأني رأيت أصحاب النبي صلى الله عليه و سلم ، جزاهم الله خيرا ، حفظوا فلهم علينا الفضل لأنهم حفظوا لنا ))
“Kur të shoh ndonjë dijetar të hadithit, sikurse të kam parë ndonjë shok të Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]. All-llahu i shpërbleftë, ata kanë mësuar përmendsh, andaj kanë përparësi ndaj nesh sepse na e kanë ruajtur hadithin”. (Sijer, 10/ 60).
Andaj, ne nuk duhet të ikim nga dijetarët e dalluar të Islamit e të shkojmë pas njerëzve të humbur, qofshin shkrimtar bashkëkohor, ose filozof, ose revolucionar, ose lider këtu e atje, por duhet t’i mbrojmë dijetarët e sunnetit, të grumbullohemi përreth tyre, ti duam ata dhe ti këshillojmë, të shtojmë numrin e tyre dhe marim pjesë në mexhliset e tyre, sepse te ata gjindet trashëgimia e vërtetë, trashëgimia e pejgamberëve.
Shtatë: Sa ma shumë të lexojmë jetëpërshkrimin e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem].
Muslimani sa ma shumë duhet të lexon librat që flasin për jetën e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], që të njeh gjendjen, fjalët, veprat, luftën, themelimin e shoqërisë islame. Duhet të njeh jetën e tij në Mekë, Medinë, Taif, Etiopi, Jemen, etj.
Gjatë leximit të jetëpërshkrimit të Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] është e preferuar të grumbullojmë tërë familjen, shokët e miqtë, ose nxënësit e xhematin.
Secili musliman duhet t’i dije detajet e jetës së tij, sepse leximi i jetëpërshkrimit të tijë ofron kënaqësi dhe hare.
Poashtu duhet lexuar sa ma shumë jetëpërshkrimin e shokëve të tij, [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], sepse ato jetëpershkrime tregojnë se jeta e tyre ka qenë për fe dhe për Pejgamberin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem].
Leximi i këtyre librave ia ngjall njeriut zemrën dhe e stimulon të bëhet si ata.
Shekik Belhiu [rahimehull-llah] thotë: i kanë thënë Abdull-llah ibn Mubarekut: kur të flaesh pse nuk qëndron me ne? u përgjigj: shkoj e ulem me sahabet dhe tabiinët, shikoj librat dhe gjurmët e tyre. Çka të bëj me ju? Ju i përgojoni njerëzit”. (Sijer, 8/ 398).
Ka shuëm libra që janë përpiluar mbi jetën e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], ne në gjuhën shqipe i kemi disa prej tyre. Libri më i mirë është “Nektari i Vulosur”, pastaj “Lulishte dritash”, etj…
Tetë: Mbrojtja e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem].
Ta mbrojmë Pejgamberin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] duke iu kundërvyer smirëzive, munafikave, të dështuarve, orientalistëve, të perendimizuarve, të cilët përhapin helmin e tyre në media të ndryshme, për të dëmtuar muslimanët, fenë e tyre dhe besimtarët e sinqertë. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka caktuar disa shokë që do ta ruajnë dhe do të mrbojnë nga idhujtarët duke u thonë:
(( من يردهم عنا و له الجنة ))
“Kush i kthen prej nesh, e të fitojë xhennetin”. (Muslimi).
Kurse Ebu Katades, i cili e mbajti Pejgamberin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] tre herë, që mos të rëzoheshte nga deveja, pasiqë e kishte zërë gjumi, i tha:
(( حفظك الله بما حفظت نبيه ))
“All-llahu të ruajtë, ashtu sikurse e ruajte Pejgamberin e Tij”. (Muslimi).
Kurse Hasan Thabitit, i cili ishte poet dhe konfrontohej me idhujtarët me poezi, kur e mbronte Pejgamberin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], Muhammedi [alejhis-selam] i thoshte:
(( أهجهم و جبريل معك ))
“Sulmoi me poezi, sepse Xhibrili është me ty”. (Buhariu dhe Muslimi).
Mbrojtja e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], e familjes dhe e shokëve të tij është nderë dhe gradë, andaj edhe duhet punuar në këtë drejtim.
Njeriu i ditur duhet tua tërhjek vërejtjen ummetit nga ata që e sulmojnë sunnetin dhe ithtarët e sunnetit, tua zbulojnë njerëzve këta personalitete, që mos të biejnë në ndikim të tyre dhe të dilemave të tyre.
Kurse All-llahu është Ai që ndihmon dhe e përkrah ate që e ndihmon dhe përkrah fenë e All-llahut.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
وَلَيَنصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ (40)
“…E All-llahu patjetër do ta ndihmojë atë që ndihmon rrugën e Tij, se All-llahu është shumë i fuqishëm dhe gjithnjë triumfues”. (El-Haxhxh: 40).
Dhe thotë:
إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الأَشْهَادُ (51)
“Ne patjetër do të ndihmojmë të dërguarit tanë në jetën e kësaj bote, edhe ata që besuan, e edhe në ditën e prezentimit të dëshmive”. (Gafir: 51).
Prej kërkesave të përkrahjes së fesë është edhe mbrojtja dhe përkrahja e muslimanëve në çdo kohë dhe në çdo vend, muslimanët e shtypur dhe ata që luftojnë për këtë fe, ti ndihmojmë me pasuri dhe shpirt, me laps dhe fuqi, që të plotësohen etapat e fitores dhe mëkëmbjes së muslimanëve mbi këtë ruzull tokësor, siç ka treguar All-llahu [subhanehu ve teala]:
وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِي الصَّالِحُونَ (105)
“Ne e kemi shënuar në Zebur (në librat e shenjtë) pas shënimit (në Lehvi Mahfudh), se me të vërtetë tokën do ta trashëgojnë robtë e Mi të mirë”. (El-Enbija: 105).
Prej shenjave të dashurisë dhe obligimeve ndaj tij është edhe madhërimi i tij, kur ka qenë i gjallë dhe pasiqë ka vdekur, madhërimi i urdhërit të tij, të ndiejmë fjalën dhe madhështinë e tij Pejgamberike, zbatimi i urdhërave dhe ndalesave më mposhtje dhe përkrahja e tij në zemër dhe vepra, siç thotë All-llahu [subhanehu ve teala]:
إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِداً وَمُبَشِّراً وَنَذِيراً (8) لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُعَزِّرُوهُ وَتُوَقِّرُوهُ وَتُسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلاً (9)
“Ne të dërguam ty (Muhammed) dëshmitar, përgëzues dhe qortues. Që ju (njerëz) t’i besoni All-llahut dhe të dërguarit të Tij dhe atë ta përkrahni e ta respektoni, e (All-llahun) ta madhëroni për çdo mëngjes e mbrëmje”. (El-Feth: 8- 9).
Pastaj prej shenjave të dashurisë ndaj tij është edhe xhelozia kur të nëpërkëmben ndalesat e All-llahut dhe Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem].
Duhet të kemi pakëz xhelozi që të largojmë mashtrimin e të kotës dhe manipulimet e tija, sepse:
فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاءً وَأَمَّا مَا يَنفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الأَرْضِ كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الأَمْثَالَ (17)
“…Për sa i përket shkumës (së ujit apo të metaleve), ajo hidhet si mbeturinë, ndërsa ajo që u sjell dobi njerëzve, ajo mbetet në tokë. Kësisoj All-llahu i sjell shembujt”. (Er-Ra’d: 17).
E lusim All-llahun [subhanehu ve teala] të na dhurojë dashuri të sinqertë ndaj Muhammedit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], ta madhërojmë ate, urdhërin dhe ndalesën e tij, të duam familjen dhe shokët e tij. Amin.
Përshtati: Bekir Halimi
