Historia islame ndriçohet me shembuj të muslimanëve që ishin udhëheqës të klasit botëror. Ata u ulën në krye të perandorive të lulëzuara dhe udhëhoqën në kufij të shumtë, duke filluar nga mjekësia, matematika, shkencat natyrore dhe jurisprudenca ligjore. Në fakt, shumë nga shpikjet, risitë dhe zbulimet që erdhën nga bota islame përbëjnë një pjesë të madhe të themeleve të shoqërisë sonë moderne.
Por ne nuk e shohim këtë nivel lidershipi në botën muslimane sot, përkundrazi po shohim një rënie të shpejtë të ndikimit botëror. Ne jemi dëshmitarë të një kompleksi serioz inferioriteti që po rritet në Umetin tonë; Si individë, ne ndihemi inferiorë ndaj jomuslimanëve. Si biznese dhe organizata, ne ndihemi inferiorë ndaj korporatave kryesore. Si Umet, ne ndihemi inferiorë ndaj Kombeve të tjera.
Pse po ndodh kjo dhe çfarë mund të bëjmë për këtë?
Kompleksi i inferioritetit është i vërtetë ?
Të njohësh dobësitë e tua në krahasim me të tjerët do të thotë të jesh mendjehollë dhe i përulur, por të mbash një ndjenjë të vazhdueshme inferioriteti si rezultat i kësaj ndërgjegjeje është e rrezikshme. Për shembull, të dish që kolegu yt është i shkëlqyeshëm në të folurit publik nuk është njësoj si të ndjesh se aftësitë e tua të të folurit publik janë të pavlera dhe nuk do të përmirësohen kurrë me kalimin e kohës, pavarësisht se sa shumë përpiqesh.
Në botën e sotme, ne jemi të zhytur në një kulturë ku pamja, pasuria, statusi dhe të gjitha gjërat materialiste përdoren si vegël për sukses. Thellë brenda vetes ne e dimë se vlerat tona shpirtërore na largojnë nga idhujtaria apo ndjekja e botës materiale, por në të njëjtën kohë ne jemi të ngopur nga jashtë nga njerëz që në dukje bëjnë jetë emocionuese, magjepsëse dhe të bukur. Mund të jetë shumë joshëse të krahasojmë jetët tona me fasadën e botës së sotme të hiper-ajrore dhe ky krahasim i vazhdueshëm gërryen shpejt besimin dhe ndjenjën shpirtërore tonë.
Post-kolonializmi mbolli idenë se homologët tanë perëndimorë janë disi më të mirë. Edhe pse ky mund të mos jetë një mendim i vetëdijshëm, ai mund të shfaqet në të menduarit dhe veprimin tonë në shumë mënyra. Ne mund të shikojmë jetën dhe suksesin e bashkëmoshatarëve tanë perëndimorë dhe kaq lehtë të tërhiqemi në fantazi saqë ata kanë avantazhin e sipërm në këtë botë. Mjerisht, e lënë pa mbikëqyrje kjo ndjenjë mund të zhvillohet në një kompleks inferioriteti jo vetëm në një nivel individual, por edhe në një nivel Umeti.
Abul Hasan Ali Nadwi përshkruan rënien e udhëheqjes muslimane dhe shkaqet në librin e tij Islami dhe bota (fq 173):
“Të mahnitur nga fuqia dhe përparimi i kombeve perëndimore, muslimanët filluan të imitonin institucionet sociale dhe ekonomike perëndimore, pavarësisht nga pasojat, megjithëse ato ishin shumë më inferiore ndaj të tyreve dhe përbëheshin nga pak më shumë se kërkimi i zjarrtë i suksesit material. Prestigji i fesë u zvogëlua. Mësimet e Profetit ﷺ u harruan. Të gjitha ato ideale të jetës, të cilat me vërtetësi shfaqnin brenda vetes si aspektet shpirtërore ashtu edhe ato materiale të jetës dhe nuk ia nënshtronin të parën të dytës, pushuan së impresionuari në mendjet e masës së madhe të shoqërisë muslimane. Vendin e tyre e zunë ideale shumë inferiore ndaj tyre. Jeta ishte e mbushur me dëshira dhe profesione joserioze deri në atë shkallë saqë duhej t’i shmangej dëshirave dhe aktiviteteve fetare dhe shpirtërore. Nëse dikush do të krahasonte profesionet e përditshme të muslimanëve të sotëm me ato të ekzemplarëve të lartpërmendur të qytetërimit të vjetër islam, do ta kishte të vështirë të besonte se të dy shpallnin të njëjtën ideologji ose se vetëm disa breza e ndanë njërën nga tjetra”.
Së bashku me shpërqendrimet e kësaj dunjaje që tërheqin vazhdimisht shpirtin, ne jemi gjithashtu subjekt i pëshpëritjeve të shejtaniT, i cili misioni i vetëm është të na bëjë qenie mosmirënjohëse.
[Shejtani] tha: “Për shkak se më lanë në humbje, unë do të jem në pritë për ta në Rrugën Tënde të Drejtë. Unë do t’u afrohem atyre nga e para, nga mbrapa, nga e djathta, nga e majta e tyre dhe më pas do t’i gjesh shumicën prej tyre mosmirënjohës.” (7:16-17)
Nëse nuk jemi të vetëdijshëm për ndikimin e tij dhe nuk marrim masa paraprake për të forcuar zemrën dhe mendjen tonë me vetëdijen për Zotin, ne bëhemi edhe më të prekshëm ndaj marifeteve të tij të liga. Një nga mënyrat se si ai përpiqet të hyjë në zemër është duke dobësuar mendjen.
Çfarë është një kompleks inferioriteti?
Një kompleks inferioriteti është një ndjenjë e pamjaftueshmërisë që nuk bazohet në ndonjë gjykim racional. Është një ndjenjë e udhëhequr nga emocionet që na mban robër të krahasimeve të vazhdueshme që mund të na shtyjnë të dëshirojmë të jemi dhe të veprojmë si të tjerët dhe të kemi atë që ata kanë në mënyrë që të ndihemi mjaft mirë.
Kjo ndjenjë na kthen në udhëtarë të etur në një tokë të shkretë, duke ndjekur vazhdimisht ‘mirazhin’ e asaj që kanë të tjerët, por nuk e shuajnë kurrë etjen tonë me shishen e ujit që kemi në qafë.
Ne mund të shohim shembuj në historinë tonë islame të njerëzve të cilët në vend që të respektojnë besimin e tyre, u kthyen drejt faktorëve të jashtëm për të gjetur një ndjenjë të vetëvlerësimit.
Kur Musai (as) dhe bijtë e Israilit u shpëtuan nga kontrolli tiranik i Firunit (Faronit), ata dëshmuan drejtpërdrejt ndihmën Hyjnore të Allahut SWT. Ata u çliruan nga shtypja dhe mund të jetonin në paqe nën udhëheqjen profetike të Musait (a.s). Por jo shumë kohë pas kalimit të mrekullueshëm nëpër Detin e Kuq, ata hasën në një grup njerëzish që kishin marrë adhurimin e idhujtarisë dhe injorantët në mesin e tyre iu drejtuan Musait (a.s) dhe i kërkuan atij që “të na bëjë një Zot ashtu siç kanë bërë ata. Zotat.”
Ata e harruan All-llahun dhe ranë pre e idesë tinëzare se besimi që ata zotëronin ishte i pamjaftueshëm në krahasim me atë që ata e perceptonin se kishin njerëzit që takuan përsa i përket besimit dhe furnizimit. Farat e inferioritetit kishin zënë rrënjë brenda tyre.
“Ne i sollëm Beni Israilët përtej detit dhe ata takuan një popull të përkushtuar ndaj idhujve. Ata kërkuan: “O Musa! Na bëni një zot si perënditë e tyre.” Ai u përgjigj: “Vërtet, ju jeni një popull që veproni paditur!” (7:138)
Në tefsirin e Ibn Kethirit (r.a.) ka thënë:
“Duket se Beni Israilët ndoshta i pyetën këta njerëz pse i adhuronin këta idhuj dhe ata me shumë mundësi u thanë atyre se sa herë që kërkojnë ndihmë prej tyre, ata i ndihmojnë dhe se kërkojnë furnizimin e tyre prej tyre. Injorantët në mesin e tyre mund të jenë tunduar për ta besuar atë, dhe kështu ata i kërkuan Musait (a.s) që të bënte një zot të ngjashëm edhe për ta.”
Ky është një shembull se si në mungesë të vetëdijes për Zotin mund të konkludojmë rrejshëm se lumturia dhe suksesi qëndrojnë në platformat sipërfaqësore të promovuara në një shoqëri pa Zot.
Ne mund të shohim paralele se si kompleksi i inferioritetit po luan në individë, organizata dhe në shoqërinë muslimane në përgjithësi sot. Le të hedhim një vështrim më të afërt në secilin prej këtyre niveleve./productivemuslim/
Shkrim nga: Hafsa Adham
Përktheu: EKONOMIA ISLAME
