Një letër e kryeministres së Serbisë, Ana Brnabiq, në të cilën ajo konfirmon se ka vija të kuqe kur është fjala për zbatimin e Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit të raporteve me Kosovën, paraqet herën e parë që ky shtet me shkrim deklaron se nuk do t’i zbatojë disa nene të kësaj marrëveshjeje.
Edhe më parë zyrtarët nga Serbia, përfshirë edhe presidentin Aleksandar Vuçiq, kanë deklaruar publikisht se nuk do t’i zbatojnë ato pjesë të marrëveshjes, të cilat i konsiderojnë si “shkelje të interesave kombëtare të Serbisë”. Mirëpo, zyrtarët nga Brukseli të përfshirë në dialog, i kanë injoruar ato duke konsideruar si “deklarata për konsum të brendshëm”. Ata shpreheshin se, “nuk ka rëndësi çfarë thonë publikisht, por se presidenti Vuçiq do t’i zbatojë të gjitha pikat” siç ka premtuar në takimet me ta në kuadër të dialogut.
Por, kësaj radhe edhe për ta, një shprehje e qëndrimeve me shkrim nga ana e kryeministres së Serbisë, ka qenë një befasi, shkruan REL.
Pas letrës në fjalë, zyrtarët e BE-së kanë pranuar se tash kjo paraqet “një situatë shumë më serioze në procesin e dialogut” dhe kanë pranuar se kjo gjë ka shkaktuar një dozë të madhe të shqetësimit në BE.
“Ndoshta për Serbinë kjo mund të duket si diçka e dobishme për shkak të zgjedhjeve më 17 dhjetor. Por, Serbia duhet ta dijë se vjen edhe 18 dhjetori dhe ditët në vijim, e obligimet mbeten. Kjo nuk do të kalojë aq lehtë te vendet anëtare të BE-së”, ka thënë për Radion Evropa e Lirë një diplomat i lartë evropian.
Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit të raporteve mes Kosovës dhe Serbisë e kishin arritur më 27 shkurt të këtij viti kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq. Ndërsa, më 18 mars ishin pajtuar në Ohër për aneksin e zbatimit të marrëveshjes. Por, ato marrëveshje nuk u nënshkruan pasi një gjë e tillë u refuzua nga presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq.
Mes tjerash marrëveshja kërkon respektimin e integritetit territorial mes palëve ndërsa neni 4 i saj, i cili tash është problematik për Serbinë, parasheh që Serbia të mos e kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në asnjë organizatë ndërkombëtare.
Pra, përmendet në mënyrë decidive se fjala është për të gjitha organizatat ndërkombëtare. Ndërsa, Serbia në letrën e kryeministres Bërnabiq drejtuar BE-së thotë se nuk do të pajtohet me anëtarësimin e Kosovës në OKB apo në organizatat dhe agjencitë që ekzistojnë në kuadër të OKB-së.
Është interesante se si letra nga kryeministrja e Serbisë, e që kishte për qëllim shprehjen e rezervave për deklaratën e samitit BE-Ballkani Perëndimor, nuk ishte adresuar te Charles Michel, president i Këshillit Evropian, i cili ishte organizator i samitit e 13 dhjetorit, por i ishte dërguar drejtorit menaxhues në Shërbimin e veprimit të jashtëm të BE-së.
Diplomatët në Bruksel mendojnë se në këtë mënyrë ndoshta Serbia ka dashur t’i shmangë pasojat e kësaj letre, por këtë nuk e ka arritur, sepse letra u është dhënë edhe vendeve anëtare dhe konsiderohet si qëndrim i Serbisë.
Bashkëbiseduesit e Radios Evropa e Lirë kanë thënë se “asnjëherë deri më tash në komunikim zyrtar mes Serbisë dhe BE-së nuk është përdorur një gjuhë aq e ashpër rreth obligimeve nga dialogu”.
Eksperti Toby Vogel nga Këshilli për Politikë dhe Demokraci (DPC), nuk është i befasuar me këtë qëndrim të Beogradit dhe mendon se tash, me shkrim, Serbia de facto e ka sjellë dialogun para dështimit.
“Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës në mënyrë dëshpëruese duan të besojnë se Marrëveshja nga Ohri është e vërtetë, se Serbia dhe Kosova janë obliguar për t’i normalizuar raportet, edhe pse ekzistojnë shumë fakte për të dëshmuar se nuk është ashtu”, thotë Vogel për Radion Evropa e Lirë.
“Për një kohë të gjatë është e qartë se dialogu de facto ka dështuar dhe se ai po përdoret vetëm për menaxhimin e krizave. Me këtë letër, Serbia de facto e ka zyrtarizuar dështimin e dialogut”, shton Vogel.
