Parime reale apo teatër parimesh, si duhet lexuar rasti?
Në janar 2022, ushtarët e Batalionit Netzah Yehuda, pjesë e ushtrisë okupatore izraelite, arrestuan 78-vjeçarin Omar al-Assad, i cili kishte nënshtetësi palestineze dhe amerikane, në një pikë kontrolli në Bregun Perëndimor të pushtuar.
Jo shumë kohë pasi ushtarët e batalionit e lidhën, Omar al-Assad vdiq. Uashingtoni u shpreh i zemëruar në atë kohë, por nuk ndërmori asnjë veprim kundër ushtarëve dhe oficerëve të batalionit, veçanërisht pasi ushtria izraelite tha se ky rezultat ishte për shkak të mungesës së bashkëpunimit të Omarit në hetim.
Pas më shumë se dy vjetësh, Sekretari amerikan i Shtetit Anthony Blinken pritet të vendosë sanksione ndaj Batalionit Netzah Yehuda për shkelje të të drejtave të njeriut në Bregun Perëndimor të pushtuar. Ky hap do të ndërmerret në përputhje me ligjin “Leahy”, i cili u miratua në vitin 1999 dhe kërkon sanksionimin e njësive të shteteve që marrin mbështetjen e SHBA-së dhe që shkelin të drejtat e njeriut.
Ministria e Punëve të Jashtme izraelite dhe ambasada izraelite në Uashington paralajmëruan ushtrinë izraelite dhe zyrën e kryeministrit disa muaj më parë se një skenar i tillë (futja e sanksioneve) është e mundur. Ata rekomanduan që të ndërmerren hapa të menjëhershëm për të parandaluar këtë, por përpjekjet izraelite nuk duket se kanë qenë të suksesshme.
Izraeli beson, siç deklaroi ministri i Mbrojtjes i vendit, se “çdo sanksion i këtij lloji do të ishte gabim sepse do të dëmtonte legjitimitetin e Izraelit në kohë lufte dhe se ato janë të pajustifikuara sepse Izraeli ka një sistem të pavarur gjyqësor dhe një ushtri që respekton ligjin ndërkombëtar”.
Uashingtoni ka vendosur më parë një sërë sanksionesh ndaj kolonëve izraelitë në Bregun Perëndimor për shkak të sulmeve të përsëritura ndaj banorëve palestinezë.
Futja e sanksioneve
Duke folur për Al Jazeera-n, eksperti amerikan i politikës së jashtme Assal Rad iu referua raporteve të publikuara nga portali ProPublica për përpjekjen e Sekretarit të Shtetit Blinken për të mbuluar praktikat e batalionit duke hedhur poshtë “rekomandimet e shumë zyrtarëve të Departamentit të Shtetit për vendosjen e sanksioneve ndaj këtij batalioni” për disa muaj. .
Nga ana tjetër, Diana Greenwald, një profesore në City College në New York, beson se këto sanksione janë të vonuara prej kohësh dhe se zbatimi i Aktit Leahy është shumë i vonuar.
Duke folur për Al Jazeera-n, Greenwald vuri në dukje se “ligji mbulon vetëm një grup specifik të shkeljeve të rënda të të drejtave të njeriut dhe duket se Shtetet e Bashkuara me shumë gjasa do ta zbatojnë atë vetëm për një numër të vogël njësish dhe batalionesh”.
“Vendimi i vonuar i Shteteve të Bashkuara të Amerikës për të zbatuar ligjet e saj nuk do të rikthejë jetën e zotit Omar al-Assad apo palestinezëve të tjerë të ekzekutuar jashtëgjyqësisht nga forcat pushtuese. Megjithatë, do të jetë një hap i rëndësishëm, sepse tregon se presidenti Joe Biden nuk ndjen më se mund të injorojë shumicën e votuesve të partisë së tij, të cilët besojnë se mbështetje ushtarake e pakushtëzuar nuk duhet t’i jepet Izraelit”, shtoi Greenwald.
Sanksionet simbolike
Reagimet e politikanëve izraelitë tregojnë shqetësimin e dukshëm të institucioneve shtetërore izraelite kur bëhet fjalë për vendosjen e sanksioneve amerikane ndaj një prej njësive ushtarake aktive, që në fakt është një precedent. Gjithashtu, në të ardhmen mund të lidhet edhe me gjyqet për krimet që po kryen aktualisht ushtria pushtuese brenda Rripit të Gazës.
Diana beson se “nuk është për t’u habitur që liderët izraelitë nga të gjitha sferat e jetës, duke përfshirë kryeministrin Netanyahu dhe centristët si Benny Gantz dhe Yair Lapid, janë të shqetësuar për humbjen e çekut që Izraeli merr nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës”.
Nga ana tjetër, ambasadori David Mack, ish-ndihmës Sekretari i Shtetit për Çështjet e Lindjes së Mesme, beson se ky hap përfaqëson “një arsye tjetër shtesë që administrata Biden të mbështesë idenë e zgjedhjeve të parakohshme në Izrael”. Ekziston mundësia që Netanyahu të përpiqet të aktivizojë mbështetësit e tij në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, por Biden ka zgjedhur rastin më të mirë për të treguar gatishmërinë e tij për të përdorur si “shkopin” ashtu edhe “karotën” në marrëdhëniet me Izraelin.
“Sanksionet kryesisht do të kenë një efekt simbolik, por ato përfaqësojnë një siklet për ushtrinë izraelite. Netanyahu duhet të kundërshtojë sanksionet ose të rrezikojë të humbasë mbështetjen e brendshme politike. Megjithatë, nuk do të habitesha nëse Brigada Netzah Yehuda do të shpërbëhej përfundimisht”, tha Michael Beck, një ekspert për çështjet ushtarake.
Sipas Seth Binder, një ekspert në Qendrën për Demokracinë e Lindjes së Mesme në Uashington, “ndonëse zbatimi i Aktit Leahy kundër kësaj njësie është një hap i shumëpritur dhe i mirëpritur, ai është larg nga ajo që është e nevojshme dhe ajo që kërkon ligji.”
“Kjo njësi nuk është i vetmi rast i tillë në forcat izraelite dhe administrata amerikane duhet menjëherë ta zbatojë ligjin në tërësi. Natyrisht, Netanyahu kundërshtoi raportet se njësisë mund t’i ndalohet marrja e ndihmës ushtarake amerikane. Megjithatë, si në situata të tjera ku Biden ka ndërmarrë disa hapa modest drejt përgjegjësisë, Netanyahu nuk ka zgjidhje tjetër veçse ta pranojë atë, pasi qeveria e tij mbetet e varur nga ndihma ushtarake nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës”.
Tensionet qetësuese
Lëvizja e pritshme amerikane vjen në një kohë të aktiviteteve të shumta protestuese në dhjetëra universitete amerikane si pjesë e një fushate që kundërshton qëndrimin e Administratës Biden ndaj agresionit izraelit në Rripin e Gazës. Në të njëjtën kohë, sondazhet tregojnë se popullariteti i Bidenit në mesin e popullatës së re është në rënie, ndërsa ndjeshmëria e tyre për çështjen palestineze po rritet.
Eksperti Assal Rad beson se “këto masa janë përpjekje të administratës Biden për të bërë diçka në fushën e marrëdhënieve me publikun për të qetësuar zemërimin në rritje brenda vendit për shkak të politikës që po zhvillohet ndaj Gazës dhe Izraelit”.
“Universitetet amerikane janë kthyer në një qendër tjetër demonstratash dhe vëmendja kombëtare është e përqendruar në shtypjen e demonstratave, gjë që krijon një imazh të keq për Bidenin dhe jemi disa muaj larg zgjedhjeve”, tha Rad.
Administrata Biden po ofron mbështetje të pakushtëzuar për Izraelin – qoftë ushtarake, politike, diplomatike apo financiare – pasi të dyja dhomat e Kongresit (Dhoma e Përfaqësuesve dhe Senati) miratuan një paketë ndihme për Izraelin me vlerë më shumë se 20 miliardë dollarë gjatë dy ditëve të fundit.
Rad thekson se “i ashtuquajturi mosmarrëveshje mes Bidenit dhe Netanyahut nuk do të thotë shumë në realitet”.
“Izraeli ka përsëritur vazhdimisht se do të bëjë atë që e sheh të përshtatshme pavarësisht nga pikëpamjet e SHBA-së, e cila, nga ana e saj, vazhdon të japë mbështetje të pandërprerë për Izraelin”, përfundoi Rad. /tesheshi.com/
