Ngrohja globale është rrezikshëm afër të qënit jashtë kontrollit, dhe njerëzit janë “pa mëdyshje” fajtorët kryesorë, paralajmëroi paneli i Kombeve të Bashkuara për ndryshimin e klimës.
Tashmë, nivelet e gazrave serrë në atmosferë janë mjaft të larta, dhe efektet e tyre në klimë do të ndihen në dekada e shekuj, thuhet në raportin e përpiluar nga shkencëtarët e Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC).
Me fjalë të tjera, valët vdekjeprurëse të nxehtësisë, uraganët e mëdhenj dhe ekstremet e tjera të motit që tashmë po ndodhin do të bëhen vetëm më të rënda.
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së António Guterres e përshkroi raportin si një “kod të kuq për njerëzimin”.
“Këmbanat e alarmit janë shurdhuese,” tha ai në një deklaratë.
“Ky raport duhet të tingëllojë si lajmërim vdekjeje për qymyrin dhe karburantet fosile, para se të shkatërrojnë planetin tonë.”
Brenda tre muajsh, konferenca e OKB -së për klimën COP26, e cila do të mbahet në Glasgow të Skocisë, do të përpiqet të tërheqë aksione shumë më ambicioze të klimës nga shtetet e botës në shpëtim të planetit.
Duke u mbështetur në më shumë se 14 mijë studime shkencore, raporti IPCC jep pamjen më të plotë dhe të detajuar deri tani se si ndryshimi i klimës po ndryshon botën natyrore, dhe çfarë mund të na presë përpara.
Nëse nuk ndërmerren veprime të menjëhershme, të shpejta dhe në shkallë të gjerë për të zvogëluar emetimet, thotë raporti, temperatura mesatare globale ka të ngjarë të arrijë ose të kalojë pragun e ngrohjes prej 1.5 gradë Celsius (2.7 gradë Fahrenheit) brenda 20 viteve.
‘Thirrje alarmi për zgjim”
Qeveritë dhe aktivistët reaguan ndaj gjetjeve me alarm.
Kryeministri britanik Boris Johnson tha se shpresonte që raporti të ishte “një thirrje zgjimi për botën që të ndërmarrë veprime tani, para se të takohemi në Glasgow”.
Raporti thotë se emetimet “e shkaktuara pa mëdyshje nga aktivitetet njerëzore” tashmë e kanë çuar temperaturën mesatare globale deri në 1.1C nga mesatarja e saj para-industriale, dhe do ta kishte ngritur atë edhe 0.5C më tej, pa efektin zbutës të ndotjes në atmosferë.
Ngrohja 1.1C e regjistruar tashmë ka qenë e mjaftueshme e dëmshme për të shkaktuar një mot katastrofik.
Këtë vit, valët e të nxehtit vranë qindra në veriperëndim të Paqësorit dhe thyen rekorde në të gjithë botën.
Zjarret e egra të nxitur nga nxehtësia dhe thatësira po përfshijnë qytete të tëra në Perëndimin amerikan, duke lëshuar emetime rekord të dioksidit të karbonit nga pyjet e Siberisë dhe duke i shtyrë grekët të largohen nga shtëpitë e tyre me traget.
Ngrohja e mëtejshme mund të nënkuptojë që në disa vende, njerëzit mund të vdesin vetëm nga dalja jashtë shtëpisë.
Por edhe për të ngadalësuar ndryshimet klimatike, thotë raporti, botës po i mbaron koha.
Nëse emetimet zvogëlohen në dekadën e ardhshme, temperaturat mesatare ende mund të rriten 1.5 gradë Celsius deri në vitin 2040 dhe ndoshta 1.6 gradë Celsius deri në vitin 2060 para se të stabilizohen.
Dhe nëse, në vend të kësaj, bota vazhdon në trajektoren e saj aktuale, rritja mund të jetë 2.0C deri në vitin 2060 dhe 2.7C deri në fund të shekullit.
Toka nuk ka qenë kaq e ngrohtë që nga Epoka e Pliocenit afërsisht 3 milion vjet më pare, kur paraardhësit e parë të njerëzimit u shfaqën, dhe oqeanet ishin 25 metra më të lartë se sa janë sot.
Mund të bëhet edhe më keq, nëse ngrohja shkakton sythe reagimi që lëshojnë edhe më shumë emetime të karbonit për ngrohjen e klimës, të tilla si shkrirja e ngricës së Arktikut ose zhdukja e pyjeve globale.
Nën këto skenarë me emetime të larta, Toka mund të ziejë në temperatura 4.4C mbi mesataren paraindustriale në dy dekadat e fundit të këtij shekulli./Reuters
