Faktorët bazë të sëmundjes e ligë, ja pse duhet t’i thoni “jo” alkoolit dhe duhanit
Numri i rasteve të reja të kancerit në nivel global do të arrijë në 35 milionë në vitin 2050, 77 për qind më shumë se shifra e regjistruar në vitin 2022, sipas parashikimeve të agjencisë së kancerit të Organizatës Botërore të Shëndetësisë.
Hulumtimet nga Agjencia Ndërkombëtare për Kërkimin e Kancerit të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (IARC) përmendin duhanin, alkoolin, obezitetin dhe ndotjen e ajrit si faktorë kyç në rritjen e parashikuar.
“Më shumë se 35 milionë raste të reja të kancerit parashikohen deri në vitin 2050,” thuhet në deklaratën e IARC, një rritje prej 77 për qind nga 20 milionë rastet e vlerësuara të diagnostikuara në 2022.
Sigurisht që vlerësimet e reja nxjerrin në pah shkallën e karcinomave sot dhe në të vërtetë barrën në rritje të kancerit të parashikuar në vitet dhe dekadat e ardhshme,” i tha Al Jazeera-s Freddie Bray, kreu i mbikëqyrjes së kancerit në IARC.
Ka pasur rreth 9.7 milionë vdekje nga kanceri në vitin 2022, tha IARC në një deklaratë që shoqëronte raportin e saj gjysmë-vjetor bazuar në të dhënat nga 185 vende dhe 36 lloje të kancerit.
Mesatarisht, një në pesë njerëz sëmuren nga kanceri gjatë jetës së tyre dhe një në nëntë burra dhe një në 12 gra vdesin nga kjo sëmundje, shtoi ai.
“Bara globale në rritje e shpejtë e kancerit reflekton si plakjen dhe rritjen numerike të popullsisë, si dhe ndryshimet në ekspozimin e njerëzve ndaj faktorëve të rrezikut, disa prej të cilëve janë të lidhur me zhvillimin socio-ekonomik. Duhani, alkooli dhe obeziteti janë faktorët kryesorë prapa numrit në rritje të pacientëve me kancer dhe ndotja e ajrit mbetet një shtytës kryesor i faktorëve të rrezikut mjedisor”, tha IARC.
Barrë për ata me të ardhura më të ulëta
IARC gjithashtu theksoi se rreziku i kancerit ndryshon në varësi të vendit ku jeton pacienti.
Vendet më të zhvilluara pritet të shohin rritjen më të madhe të numrit të rasteve, me 4.8 milionë raste të reja të parashikuara në vitin 2050 krahasuar me vlerësimet për vitin 2022, tha agjencia.
Por në përqindje, vendet në fund të Indeksit të Zhvillimit Njerëzor (HDI) – i përdorur nga Kombet e Bashkuara si tregues i zhvillimit social dhe ekonomik – do të shohin rritjen më të madhe proporcionale, deri në 142 për qind.
Ndërkohë, vendet në rangun e mesëm parashikohet të shohin një rritje prej 99 për qind, tha ai.
“Një nga sfidat më të mëdha me të cilat përballemi është një rritje proporcionale e barrës së kancerit, e cila do të jetë më e theksuar në vendet me të ardhura më të ulëta dhe zhvillim njerëzor më të ulët”, tha Bray për Al Jazeera.
“Ato vende do të përballen me një rritje të parashikuar prej më shumë se dyfishimi të barrës deri në vitin 2050.”
“Dhe këto janë kryesisht vende që aktualisht nuk janë të pajisura mirë për t’u marrë me të vërtetë me problemin e kancerit. Dhe problemi vetëm do të bëhet më i madh dhe do të ketë më shumë pacientë në spitalet e kancerit në të ardhmen.”
Bray tha se ndërsa ka më shumë se 100 lloje të ndryshme të kancerit, pesë llojet më të zakonshme përbëjnë rreth 50 për qind të rasteve.
“Kanceri i mushkërive është kanceri më i zakonshëm në botë… veçanërisht tek meshkujt, ndërsa kanceri i gjirit është sigurisht kanceri më i zakonshëm tek femrat”, tha ai.
IARC tha gjithashtu se lloje të ndryshme të kancerit tani po prekin popullatën gjithnjë e më shumë me ndryshimin e stilit të jetesës. Për shembull, kanceri i zorrës së trashë është tani kanceri i tretë më i zakonshëm dhe shkaku i dytë kryesor i vdekjeve. Kanceri i zorrës së trashë është i lidhur veçanërisht me moshën, si dhe me faktorë të stilit të jetesës si obeziteti, pirja e duhanit dhe konsumimi i alkoolit.
“Duhet investuar shumë më tepër në diagnostikimin dhe zbulimin e hershëm [të kancerit]. Duhet investuar shumë më tepër në parandalimin e sëmundjeve”, tha Bray. /tesheshi.com/
