I ulur në një manastir në Mandalay, një qytet në Mianmarin verior, Ake Xi (emër i koduar) pa se si familja e tij shpërndau lulet në varrin e tij të freskët, nëpërmjet Skype.
Në anën tjetër, motra e tij binjake e mbajti kamerën në fokus kështu që ai mund të shihte fotografinë që kishin vendosur në krye të varrit.
Ishte një nga fotografitë kur ai ishte më i ri, një fëmijë që kaloi ditët e tij duke mbledhur çaj me prindërit e tij në plantacione mbi fshatin e tyre kodrinor.
“Unë u ndjeva kaq çuditshëm. Doja të bërtisja, ‘Unë nuk kam vdekur!’”, ka rrëfyer Ake Xi, i cili është tani 18 vjeç.
Tanimë ka kaluar një vit nga funerali i tij i rremë, i cili u organizua nga prindërit e tij, shkruan AlJazeera.
Ata donin që emri i tij të “largohej” nga shtëpia, pasi ai ishte në rrezik të rekrutohej nga një grup i armatosur në Shan State, një rajon qendror-lindor.
Dhe deri më tani, një formë e tillë e “funeralit të rremë” duket të ketë funksionuar.
Ake Xi nuk është më i lidhur me vendbanimin e tij – ai është jashtë mundësive të ushtarëve të një grupi të armatosur të quajtur Shan State Army-South (SSA-S), i cili patrullon fshatin e prindërve në kërkim të rekrutëve të rinj.
Konfliktet e brendshme të armatosura të kohëpaskohshme të Mianmarit janë karakterizuar nga shkelje të rënda të të drejtave të njeriut dhe zhvendosje masive, me taktika të detyruara të rekrutimit të përdorura nga ushtria e Mianmarit dhe grupet e armatosura jo shtetërore.
Të rinjtë janë objektivi kryesor, por edhe fëmijët shpesh përfshihen në praktikat e përfshirjes.
Ushtria e Mianmar u zbulua për herë të parë se po përdorte fëmijët si ushtarë në vitin 2003, në një raport të OKB-së për fëmijët në konfliktet e armatosura.
Vendi mbetet në listë pavarësisht nga Marrëveshja Kombëtare e Armëpushimit (NCA) e arritur në vitin 2015, duke kërkuar që organizatat etnike të armatosura etnike dhe ato nënshkruese të Mianmarit të mbrojnë civilët, duke përfshirë mos përfshirjen në rekrutimin e detyruar ose rrëmbimin e fëmijëve.
Fondi i fëmijëve të Kombeve të Bashkuara (UNICEF), i cili monitoron zbatimin e një plani veprimi të vitit 2012 për t’i dhënë fund përdorimit të ushtarëve fëmijë në Mianmar, thotë se 924 të mitur janë liruar nga ushtria e Mianmarit në shtatë vitet e fundit.
Por rekrutimi i detyruar mbetet i zakonshëm në zonat e kontrolluara nga grupet e armatosura jo-shtetërore.
SSA-S është midis shtatë grupeve të armatosura etnike në Mianmar të listuara nga UNICEF si “autorë të vazhdueshëm” në rekrutimin e fëmijëve ushtarë.
Shtatorin e kaluar, Misioni i gjetjes së fakteve të OKB-së në Mianmar botoi një raport që zbulonte rekrutimin e dhunshëm të të rinjve në fshatrat e veriut të Shanit.
Me Kinën në kufi në lindje, rajoni malor ka parë luftime të ashpra që nga fundi i vitit 2015 kur SSA-S u zhvendos në fortesat e TNLA dhe të Shan-State Army-North.
Raporti i OKB-së zbuloi se “edhe nëse nuk ka politikë të rekrutimit të detyruar në vetvete, nuk ka hapësirë për të kundërshtuar bashkimin me radhët e grupeve të caktuara të armatosura” – me rrëmbime, tortura dhe zhvatje të përdorura për të detyruar familjet të dorëzojnë djemtë e tyre.
Në qershor, këto zbulime u bënë një realitet për Ake Xi.
Prindërit e tij morën një ultimatum nga ushtarët e SSA-S: ose ata të dorëzojnë djalin e tyre ose paguajnë 10 milionë kyat, ekuivalenti prej rreth 7,000 dollarë, për një tjetër që të shërbejë në emër të tij. Nëse jo, ata do të merren peng, derisa ai të kthehet.
Po sipas AlJazeera, Amnesty International dokumentoi 45 raste të rrëmbimeve nga TNLA dhe SSA-S në Shtetin Shan midis fundit të vitit 2015 dhe në fund të vitit 2016, ndërsa luftimi u intensifikua mes dy palëve ndërluftuese.
Grupi i të drejtave thotë se civilët zakonisht merren në grupe prej pesë deri në tetë vetë. Disa janë larguar me forcë nga automjetet, të tjerët janë marrë nga shtëpia dhe nuk janë parë më. Prindërit gjithashtu mbahen në robëri derisa fëmijët e tyre bien dakord për rekrutimin.
Krahët e Lay Sai Nge janë ende me shenja të litarëve që e lidhën atë për katër javë që kaloi si rob i SSA-S.
Siç bëhet e ditur, 43-vjeçari ishte më i moshuari i 10 burrave të marrë nga fshati Man Li kur luftimet shpërthyen në fshatin Hsipaw në fund të shkurtit, të rrëmbyer nga makina në rrugën për të shpëtuar fshatarët e tjerë të kapur në zjarr.
Fotot e tij, ku ai shihej i rrahur dhe i lidhur u shpërndanë nga media lokale, gjë që çoi në lirimin e tij eventual.
Organizatat humanitare thonë se që nga fundi i vitit 2016 ka ekzistuar një eksod i të rinjve ruralë dhe një vrull në zhvendosjet e lidhura me shqetësimet rreth rekrutimit të detyruar në Shan State veriore.
Matthew Maguire, një punonjës humanitar, përmendi një rritje të numrit të adoleshentëve që kaluan në Kinë ndërsa luftimet u intensifikuan.
“Të rinjtë u larguan përtej kufirit për të punuar. Zgjedhjet e tyre ishin të kufizuara: ose të shkosh në një zonë urbane apo të gjesh punë në Kinë”.
Gjithashtu, edhe Departamenti Amerikan i Shtetit në raportin e fundit të vendit për praktikat e të drejtave të njeriut në Mianmar, ka thënë se përdorimi i paligjshëm i ushtarëve fëmijë dhe puna e detyruar e të rriturve dhe fëmijëve nga grupet e armatosura jo shtetërore “rrallë rezultojnë në hetime apo ndjekje penale”. /tg
