Në një raport të publikuar nga Rrjeti Ballkanik i gazetarisë hulumtuese BIRN, vihet në pah se mediat në Kosovë janë subjekt i trysnisë nga politikanët dhe bizneset për mos t’i lejuar ato që të raportojnë mbi çështje të krimit të organizuar dhe korrupsionit.
Këto pohime janë pjesë e një raporti me titull “Presioni i pafund: raportimi i mediave të Kosovës për krimin e organizuar dhe korrupsionin”.
Autori i raportit Arben Qirezi numëron disa nga gjetjet kryesore të hulumtimit të rasteve të publikuara nga mediat në Kosovë.
“Mediat në Kosovë janë të nënshtruara trysnisë së përditshme nga ana e politikanëve dhe bizneseve dhe kjo trysni ka për qëllim të parandalojë raportimin e mediave apo të zbusë raportimin e mediave për rastet e krimit të organizuar apo të korrupsionit. Kjo është e gjetura kryesore. Ekzistojnë dy lloje të trysnisë, ajo çfarë flet e gjetura ka të bëjë me trysninë e jashtme dhe kjo lidhet më së shumti me trysninë financiare”, tha zoti Qirezi.
Ai tha se Kosova është treg i vogël dhe se mediat nuk mund të mbijetojnë nga shitja, por varen nga të hyrat e reklamave të cilat financohen më së shumti nga sektori publik dhe bizneset private. Trysnia financiare sipas raportit më së shumti bëhet me kushtëzimin e mënyrës së raportimit dhe kjo vështirëson punën e mediave të pavarura të cilat përballen me trysni për mungesë të fondeve.
Raporti vë në pah po ashtu se gazetarëve nuk u ofrohet siguri dhe kjo ndikon në raportimin e tyre mbi çështje të krimit të organizuar dhe korrupsionit.
“Kjo siguri ka të bëjë me sigurinë e tyre fizike por edhe me sigurinë e tyre në vendin e punës. Ekziston një klimë e përgjithshme e pasigurisë në mesin e profesionistëve të gazetarisë qoftë për shkak të trysnive të ndryshme që ndërlidhen me kërcënimet për sulme fizike ndaj tyre apo me sulme fizike të tyre të drejtpërdrejta apo edhe me pasiguri në vendin e punës dhe kjo shkakton që gazetarët të përdorin edhe vet censurën gjatë raportimit për çështjet e krimit të organizuar dhe të korrupsionit”, tha zoti Qirezi.
Në raport thuhet se institucionet e sundimit të ligjit janë pasive në komunikim me mediat dhe qasja në dokumente zyrtare nuk zbatohet në të gjitha rastet. Në raport thuhet se aktualisht ka një shkallë mos-besimi në mes të mediave dhe prokurorëve.
Prokurori i Prokurorisë së Shtetit, Besim Kelmendi tha se janë marrë veprime për të rritur bashkëpunimin me mediat për të raportuar për rastet e krimit të organizaur dhe korrupsionit.
“Kemi një rregullore që e rregullon mirë mënyrën e komunikimit dhe janë të detyruar të gjithë prokurorët që me raportu për rastet e veta ose me komuniku me mediat për rastet e veta për aq sa e lejon ligji, për aq sa nuk i dëmton hetimet”, tha zoti Kelmendi.
Raporti nxjerr në pah po ashtu se mediave në përgjithësi u mungojnë burimet, përfshirë personelin dhe kohën për t’iu përkushtuar raportimeve hulumtuese në rastet e krimit të organizuar dhe korrupsionit.
Petrit Çollaku nga Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës numëron disa nga sfidat që vështirësojnë punën e gazetarëve.
“Kur flasim për sektorin privat të mediumeve është një situatë jo e mirë dhe ka ankesa. Mungesë e kontratave të punës, paga të ulta, vonesa e pagave dhe krejt këta faktorë po krijojnë një pasiguri te gazetarët të cilët nuk kanë shumë mundësi për të kërkuar”, tha zoti Çollaku.
Përfaqësues të shoqatave të gazetarëve në Kosovë thonë se gjendja e medies vazhdon të mbetet e vështirë, ndërsa tërheqin vërejtjen se vështirësitë shtrihen nga pengesat në punën e tyre të përditshme deri tek siç thuhet, mungesa e transparencës së institucioneve qeveritare.
Vitin e kaluar, sipas policisë së Kosovës janë regjistruar të 28 raste të kërcënimeve, sulmeve e pengimit të punës së gazetarëve. Organizatat ndërkombëtare vazhdojnë të radhisin Kosovën në mesin e vende me liri të pjesshme të medies. /VOA
