Hulumtuesi turk kritikon Izraelin për përpjekjen për të justifikuar gjenocidin duke përmendur vetëmbrojtjen, pavarësisht provave të qarta për gjenocid nga Afrika së Jugut, si dhe raporteve nga grupet e OKB-së dhe vëzhguesit në Gaza
Izraeli është aktualisht në një gjendje paniku pasi filloi gjyqi për gjenocid i thirrur nga Afrika e Jugut kundër Izraelit në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë (GJND), i cili nuk duhet të ngatërrohet me Gjykatën Ndërkombëtare Penale (GJNP), tha studiuesi dhe avokati turk Zeki Arıtürk, duke sqaruar çdo konfuzion në lidhje me gjyqin kundër Tel Avivit, raporton Anadolu.
Arıtürk, avokat dhe hulumtues në Fakultetin e Ekonomisë, Shkencave Administrative dhe Sociale të Universitetit Rumeli të Istanbulit, tha se traktati themelues i GJNP-së, i quajtur Statuti i Romës, i cili është organi gjyqësor i OKB-së, me seli gjithashtu në Hagë të Holandës, mund të ushtrojë juridiksion në një situatë ku gjenocidi, krimet kundër njerëzimit ose krimet e luftës janë kryer më ose pas 1 korrikut 2002, dhe krimet janë kryer nga një shtetas i shtetit palë, ose në territorin e një shteti palë, ndërkohë që GJND-ja gjykon shtetet në bazë të Konventës për Parandalimin dhe Ndëshkimin e Krimit të Gjenocidit.
Arıtürk tha se një rast i tillë kundër Tel Avivit ishte iniciuar më parë pasi Izraeli filloi një sulm në Gaza më 27 dhjetor 2008, nën emrin “Operacioni Plumbi i Hedhur”, dhe provat e krimeve të kryera u paraqitën deri më 7 tetor 2022, por nuk është bërë asnjë përparim.
Edhe pse u prezantuan të gjitha provat e krimeve në Gaza, GJNP-ja nuk ishte në gjendje të eci përpara për shkak të lobimit të Izraelit, thotë ai, duke shtuar: “Deri më tani, asnjë gjykatë e së drejtës ndërkombëtare nuk ka dëshmuar gjykimin e një ushtari izraelit, e lëre më të shtetit të Izraelit”.
“Ata nuk mund të gjykoheshin askund”, u shpreh Arıtürk, ndërsa fajësoi disa lojtarë ndërkombëtarë që mbështetën Izraelin nga lobet dhe lidhjet e Tel Avivit, duke e lejuar vendin të “shpëtojë nga gjithçka” që ka bërë në të kaluarën.
“Asnjë progres nuk është bërë në situatën që po ndodh në GJNP që nga viti 2009”, tha pjesëtari i stafit akademik.
Megjithatë, këtë herë, GJND-ja ka ndërmarrë veprime të menjëhershme dhe ka caktuar një datë dëgjimore dhe “rëndësia e këtij rasti është se shteti i Izraelit po gjykohet”, tha Arıtürk.
“Po flasim për një shtet i cili është përfshirë në shumë krime ndërkombëtare, ka dhunuar dhe vrarë fëmijë, ka vrarë civilë dhe përkundër pranisë së shumë civilëve dhe zyrtarëve ushtarakë, nuk është ndërmarrë asnjë veprim dhe ky shtet aktualisht po gjykohet para ndërgjegjes së opinionit publik botëror”, tha ai, duke e përshkruar këtë si “një situatë të pabesueshme për ta”.
– Natyra e shqyrtimit paraprak
Ai nënvizoi se çështja në GJND është ende në fazat paraprake të përcaktimit nëse duhet të lëshohet një urdhër urgjent për të ndaluar veprimet e armatosura të Izraelit dhe se ende nuk është zhvilluar asnjë gjykim.
Arıtürk kritikoi përfaqësuesit izraelitë për përpjekjen për të justifikuar gjenocidin duke përmendur vetëmbrojtjen, pavarësisht nga pjesët e provave të gjenocidit të paraqitura nga Afrika e Jugut, si dhe raportet nga 15 grupe pune speciale të OKB-së dhe 21 vëzhgues të OKB-së, të paraqitura në seancën dëgjimore të enjten. Izraeli u përpoq ta portretizonte veten si palë e dëmtuar dhe madje akuzoi Afrikën e Jugut për mosveprim në solidaritet me Izraelin.
Në GJND, Izraeli ka filluar të japë llogari për mizorinë që ka kryer për më shumë se 70 vjet, njerëzit që ka masakruar dhe fëmijët e pafajshëm, tha Arıtürk, duke shtuar: “Izraeli është aktualisht në një gjendje paniku, si brenda, ashtu edhe jashtë. Nuk e priste këtë”.
Izraeli besonte se çështja nuk mund të ngrihej kundër tij sepse dukej e papranueshme, tha ai.
Në ditën e parë të seancës, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu tha në një deklaratë se Tel Avivi nuk ka ndërmend të aneksojë Gazën apo të dëmtojë civilët, shprehet hulumtuesi turk, duke shtuar: “Ai (Netanyahu) bëri deklaratë të kundërt me deklaratat e tij të mëparshme”.
“Arsyeja e vetme pse ka një ndryshim prej 180 gradësh mes kësaj deklarate të mëparshme dhe asaj të fundit të dhënë në ditën e parë të seancës, ishte se ata po gjykohen në GJND dhe nëse këtë herë marrin një dënim, do të shkatërrohet perceptimi se ata janë të pathyeshëm, të cilin e kanë krijuar prej 70 vitesh”, deklaroi më tej ai.
Arıtürk tha se është bërë e qartë për opinionin publik botëror se Izraeli është një “tigër letre, një shtet që ka humbur kuptimin e tij dhe që ka një natyrë mizore”.
– Sanksionet nga shtetet
Duke theksuar që vendimi i GJND-së është i detyrueshëm dhe se ky vendim do t’i dërgohet Këshillit të Sigurimit të OKB-së, Arıtürk tha se nëse një nga pesë anëtarët e përhershëm (SHBA, Rusia, Kina, Franca dhe Britania) vendos veton ndaj këtij vendimi, ai do të jetë i pavlefshëm. Megjithatë, kur të arrijë në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së, shteteve do t’u kërkohet të vendosin sanksione ligjore ndaj Izraelit.
Prandaj, vendimi i GJND-së është aq i rëndësishëm sa, sipas informacioneve të zbuluara nga Shtëpia e Bardhë, SHBA-ja do të abstenonte nga votimi në atë rast në vend që ta refuzonte atë, duke e çuar vendimin në një pikë të pranueshme për Washingtonin.
Ai tha se “Konventa për Parandalimin dhe Ndëshkimin e Krimit të Gjenocidit” u imponon shteteve detyrimin e mëposhtëm: “Megjithëse nuk do të ketë ndërhyrje ushtarake, shtetet mund të mbyllin portet e tyre ndaj Izraelit dhe të ndalojnë tregtinë”.
“Shtetet kanë autoritetin për të parandaluar hyrjen e qytetarëve izraelitë në vendet e tyre përkatëse. Ata kanë të drejtë të ndalojnë rrjedhën e fondeve ndërkombëtare. Ata mund të vendosin sanksione të shumta si kjo, dhe si rezultat, Izraeli do të izolohet në botë. Papritmas, ekonomia e saj me bazë bankare do të prishet, duke reduktuar shanset e mbijetesës së Izraelit”, tha Arıtürk.
– Fotografitë nga Anadolu si dëshmi e gjenocidit
Duke iu referuar historisë së jetës së profesor John Dugard, një prej avokatëve që përfaqëson palën e Afrikës së Jugut në këtë rast, Arıtürk tha se gjyshërit e tij ishin ndër ata që ishin në pushtet gjatë regjimit racist të aparteidit, kur Holanda dhe Britania eksploatuan Afrikën e Jugut.
Ai nënvizoi se Dugard, i cili është me origjinë hebreje, është një mbrojtës i të drejtave të njeriut dhe aktivist i rëndësishëm kundër krimeve të Izraelit, duke theksuar rëndësinë e raportit prej 82 faqesh që ai dhe ekipi i tij përgatitën për rastin në GJND.
Arıtürk, i cili ishte një nga themeluesit e konsulencës ligjore të Anadolus dhe ish-punonjës i institucionit, u shpreh krenar për faktin se shumë fotografi të agjencisë u prezantuan si provë në këtë çështje nga ekipi i Dugardit.
