Mësoni idetë kryesore nga libri i Cal Newport.
Deep work
Rules for Focused Success in a Distracted World.
Punë e thellë
Rregulla për sukses të fokusuar në një botë të hutuar.
“Puna e thellë” – një term i sajuar nga vetë Cal Newport – është aftësia për t’u përqëndruar pa shpërqendrim në një detyrë të vështirë intelektuale.
Në ekonominë aktuale të informacionit, kjo aftësi është një superfuqi që lejon pronarin e saj të lulëzojë dhe të arrijë rezultate të shkëlqyera.
Në këtë libër, autori shpjegon pse zhvillimi dhe kultivimi i një praktike të thellë pune është një nga vendimet më të mira që mund të merrni në një botë gjithnjë e më të shpërqendruar dhe ofron shumë udhëzime praktike për ta bërë.
Shumë këshilla të dobishme për:
- Të bërë dallimin midis punës së thellë dhe punës sipërfaqësore.
- Të kuptuar rëndësinë e punës së thellë në botën e sotme të punës.
- Të trajnuar trurin në punë të përqendruar.
- Të mësuar si eliminohen shpërqendrimet teknologjike.
Autori i librit:
Cal Newport është profesor i asociuar në departamentin e shkencave kompjuterike në Universitetin Georgetown. Paralelisht me kërkimet akademike, ai shkruan për kryqëzimin midis teknologjisë dixhitale dhe kulturës.
Përveç “Deep Work” ai është autori i librave më të shitur “So good they can’t ignore you” dhe “Digital Minimalism”. Ai ka shkruar gjithashtu, tre libra këshillues kushtuar studentëve: “How to win at college”, “How to become a straight-A student” dhe “How to be a high school superstar”.
Është autori i blogut “Study hacks”, i cili ka mbi 3 milion vizita në vit dhe i podcastit “Deep Questions”. Idetë dhe kontributet e tij shpesh paraqiten në mediat kryesore amerikane dhe ndërkombëtare.
Puna e Thellë përkundrejt Punës Sipërfaqësore: Situata e Punëtorëve të Dijeve Moderne
“Puna e thellë” – një përkufizim i sajuar nga vetë Cal Newport – përfshin ato veprimtari profesionale që kryhen në një gjendje përqendrimi pa shkëputje që i shtyn aftësitë tona njohëse në kufirin e tyre më të lartë. Këto përpjekje krijojnë një vlerë të re, përmirësojnë aftësinë tonë dhe janë të vështira për t’u kopjuar.
Praktikisht, puna e thellë na lejon ta “shtrydhim” deri në pikën e fundit të vlerës, aftësinë tonë intelektuale. Nuk është rastësi që jetët e shumë figurave me ndikim në historinë e vonë dhe të kaluar bashkohen nga angazhimi për një punë të thellë: një mbi të gjithë Carl Jung, i cili kishte ndërtuar një kullë ku kaloi periudha në izolim të thellë intelektual.
Megjithatë, qasja e shumë intelektualëve të së kaluarës bie në kontrast të fortë me atë të “punëtorëve të dijeve moderne’’, karakterizuar nga një tendencë e shpërqendrimit të shtuar nga sistemet e rrjeteve të gjindshme kudo (e-mail, sms, WhatsApp dhe mesazhe të tjera të çastit, mediat sociale dhe burime dixhitale).
Përhapja në rritje e këtyre sistemeve dhe aksesi i tyre i kudo ndodhur kanë copëzuar në mënyrë drastike vëmendjen e shumicës së punonjësve dhe kjo gjendje e vëmendjes së copëzuar është në kontrast të plotë me punën e thellë, e cila kërkon periudha të gjata mendimi të pandërprerë.
Në të njëjtën kohë, nuk mund të thuhet se punëtorët e njohurive moderne, i kalojnë ditët e tyre të punës në përtaci: përkundrazi, duken dhe ndihen më të zënë se kurrë. Nga vjen atëherë kjo mospërputhje? Për ta shpjeguar duhet të prezantojmë konceptin e “punës sipërfaqësore”, domethënë ato aktivitete logjistike që nuk kërkojnë përpjekje njohëse, të zbatuara shpesh ndërsa janë në gjendje shpërqendrimi.
Këto aktivitete kanë tendencë të mos krijojnë shumë vlera të reja në botë dhe janë të lehta për t’u kopjuar. Praktikisht: e kundërta e punës së thellë. Në epokën e sistemeve të rrjeteve, punonjësit e njohurive e zëvendësojnë gjithnjë e më shumë punën e thellë me alternativën sipërfaqësore, një qëndrim që për shumë arsye nuk është i lehtë të ndryshohet.
Vlera e punës së thellë në ekonominë e informacionit dhe fuqia e “super yjeve”
Pavarësisht nga çdo debat filozofik mbi të mirat ose mangësitë e hiper-lidhjes moderne, teza e autorit është se zhvendosja e kulturës sonë drejt sipërfaqësores po krijon një mundësi masive ekonomike dhe personale për ata të paktët të cilët njohin rëndësinë e rezistencës ndaj saj dhe i japin përparësi thellësisë.
Me rritjen e teknologjive dixhitale, ndërsa hendeku midis aftësive njerëzore dhe mekanike ngushtohet, punëdhënësit kanë gjithnjë e më shumë prirjen të zëvendësojnë makineritë me njerëzit. Në kohën kur një biznes mund të realizohet vetëm nga njerëzit, përmirësimet në komunikim po e bëjnë punën në largësi më të lehtë, kompanitë motivohen të transferojnë rolet kryesore te “yjet”, kudo që janë në botë.
Ata që janë në gjendje të japin më të mirën në një shkallë globale do të shpërblehen gjithnjë e më shumë dhe të jesh më i miri në diçka kërkon aftësinë për të bërë punë të thellë. Prandaj është e qartë se kjo aftësi merr një vlerë të pamatshme për ata që duan të përparojnë në një ekonomi globale të informacionit konkurrues, aq sa përcaktohet si “superfuqia e shekullit 21”.
Ideja themeluese e librit është pra “hipoteza e punës së thellë”, sipas së cilës aftësia për të zbatuar punë të thellë po bëhet gjithnjë e më e rrallë dhe në të njëjtën kohë gjithnjë e më e vlefshme në ekonominë tonë. Si rezultat, ata pak që do të mësojnë të kultivojnë këtë aftësi do të lulëzojnë, duke e bërë atë thelbin e jetës së tyre të punës. Ky është një “Riorganizim i Madh” i punës dhe ekonomisë globale që po krijon një hendek. Disa vende pune do të jenë automatike, ndërsa të tjerat do të bëhen gjithnjë e më të vlefshme.
Në këtë situatë vetëm tre grupe njerëzish do të lulëzojnë me të vërtetë, ndërsa të gjithë të tjerët do të kenë kushte më të pasigurta:
- Punëtorët tejmase të aftë të cilët mund të punojnë me makina inteligjente dhe të zotërojnë në mënyrë krijuese arsyetime më abstrakte dhe të bazuara tek të dhënat
- Superstarët, më të mirët në fushën e tyre, si programues, konsulentë, tregtarë, dizajnerë, shkrimtarë dhe muzikantë, talentet e të cilëve janë bërë të arritshme në mënyrë universale nga puna në distancë
- Pronarët, ose ata që mbajnë kapitalin për të investuar në teknologjitë që po drejtojnë riorganizimin.
Nëse nuk jeni “pronar”, për të lulëzuar do të duhet të synoni t’i përkisni dy grupeve të para falë dy aftësive themelore. Aftësisë për të mësuar shpejt gjëra të reja (veçanërisht në lidhje me makineritë dhe teknologjinë) dhe aftësinë për të sjellë rezultate konkrete, me vlerë për të tjerët, në nivel përsosmërie, si për nga cilësia, ashtu edhe nga shpejtësia.
Të dyja këto aftësi varen nga aftësia për të bërë punë të thellë dhe “praktikë e qëllimshme”. Pra, një periudhë e gjatë e përpjekjes për të përmirësuar performancën në një fushë të caktuar, është ajo që diferencon ata që arriijnë rezultate mesatare, nga ata që arrijnë rezultate të shkëlqyeshme.
“Praktika e qëllimshme” nuk mund të ekzistojë së bashku me shkëputjet, pasi kërkon përqendrim të plotë. Puna e thellë na lejon të shmangim të ashtuquajturën “mbetje të vëmendjes”, sipas së cilës sa herë që lëvizim nga një detyrë në tjetrën lëmë një mbetje të vëmendjes sonë në detyrën e mëparshme dhe si rezultat, kryejmë më keq detyrën e dytë.
Kjo është arsyeja pse “multitasking” nuk favorizon performancën, ndërsa puna pa shpërqendrime dhe zhvendosje të vëmendjes në një detyrë të vetme të vështirë për një periudhë të gjatë kohore na lejon të arrijmë përsosmërinë, ose të paktën kufirin maksimal të aftësive tona.
Lidhja midis thellësisë dhe kënaqësisë në punë është e njohur kur bëhet fjalë për mjeshtërinë, ndërsa situata duket se është më pak e qartë për punëtorët e njohurive. Në të vërtetë, megjithatë, kjo lidhje e fortë midis vëmendjes dhe lumturisë, midis punës së thellë dhe kuptimit, është e vërtetë për të gjithë.
Në veçanti, në mbështetje të kësaj teze dhe idesë se “një jetë e thellë është një jetë e mirë” ekzistojnë tre argumente:
