Associated Press
Para atentatit të 13 korrikut ndaj ish-presidentit Donald Trump, ka pasur disa ngjarje të dhunës politike që kanë pasur për shënjestër presidentët amerikanë, ish-presidentët dhe kandidatët presidencialë.
Në këtë tekst mund të mësoni për vrasjet dhe atentatet që kanë ndodhur në shtetin e themeluar më 1776:
Abraham Lincoln, presidenti i gjashtëmbëdhjetë i SHBA-së
Lincoln ishte presidenti i parë amerikan që u vra. Ai u qëllua nga John Wilkes Booth më 14 prill 1865, teksa ai dhe gruaja e tij, Mary Todd Lincoln po merrnin pjesë në një performancë speciale të komedisë “Our American Cousin” në Teatrin Ford në Uashington.
Lincoln u dërgua në një shtëpi përballë teatrit, ku mori trajtim mjekësor pasi u qëllua pas kokës. Ai vdiq mëngjesin e ditës tjetër. Mbështetja e tij për të drejtat e personave me ngjyrë citohet të ketë qenë motivi për vrasjen e tij.
Dy vjet para vrasjes, gjatë Luftës Civile, që u zhvillua për çështjen e skllavërisë, Lincoln lëshoi Deklaratën e Emancipimit, që u jepte liri skllevërve brenda Konfederatës.
Lincoln u pasua në postin e presidentit nga nënpresidenti Andrew Johnson.
Booth u qëllua për vdekje më 26 prill 1865, pasi u gjet duke u fshehur në një hambar afër Bolling Grin, Virxhinia.
James Garfield, presidenti i njëzet i SHBA-së
Garfield ishte presidenti i dytë që u vra në SHBA. Ai u vra gjashtë muaj pasi mori detyrën. Garfield ishte duke ecur në një stacion treni në Uashington më 2 korrik të vitit 1998 kur u qëllua nga Charles Guiteau.
Alexander Graham Bell, shpikësi i telefonit, tentoi – por pa sukses – që të gjente plumbin në gjoksin e Garfield, duke përdorur një pajisje që ai e kishte dizajnuar specifikisht për presidentin. Presidenti i plagosur rëndë qëndroi i shtrirë për disa javë në Shtëpinë e Bardhë, por vdiq në shtator pasi u dërgua në Nju Xhersi.
Garfield u pasua nga nënpresidenti, Chester Arthur.
Guiteau u gjet fajtor për vrasjen e presidentit dhe u ekzekutua në qershorin e vitit 1882.
William McKinley, presidenti i njëzet e pestë i SHBA-së
McKinley u qëllua kur po mbante një fjalim në Bufallo të Nju Jorkut më 6 shtator 1901. Ai po përshëndetej me njerëzit kur një person e qëlloi dy herë në gjoks nga një distancë e afërt. Mjekët prisnin se ai do t’i mbijetonte sulmit, por në gjoks iu shfaq gangrena.
McKinley vdiq më 14 shtator të vitit 1901, gjashtë muaj pasi nisi mandatin e dytë si president.
Ai u pasua në postin e presidentit nga nënpresidenti, Theodore Roosevelt.
Leon F. Czolgosz, 28 vjeç, banor i Detroidit, pranoi se kishte kryer sulmin. Ai u gjet fajtor dhe u ekzekutua me karrige elektrike më 29 tetor të vitit 1901.
John F. Kennedy, presidenti i tridhjetë e pestë i SHBA-së
Kennedy u qëllua për vdekje nga një person i armatosur me një pushkë të kalibrit të madh, teksa presidenti amerikan po vizitonte Dallasin në nëntor të vitit 1963 së bashku me Zonjën e Parë, Jacqueline Kennedy. Të shtënat u dëgjuan teksa autokolona e presidentit po kalonte në sheshin Dealey në qendër të Dallasit.
Kennedy u dërgua në spitalin Parkland, por vdiq pak kohë më vonë.
Ai u pasua nga nënpresidenti Lyndon B. Johnson, i cili bëri betimin e presidentit në një sallë konferencash në avionin presidencial. Ai është presidenti i vetëm që ka bërë betimin në një avion.
Disa orë pas vrasjes, policia arrestoi Lee Harvey Oswald, pasi gjeti vendin ku ishte vendosur snajperi në një ndërtesë afër.
Dy ditë më vonë, Oswald u qëllua për vdekje nga Jack Ruby teksa po dërgohej nga stacioni policor në burg.
Gerald Ford, presidenti i tridhjetë e tetë i SHBA-së
Ford u përball me dy atentate, të kryera brenda javësh më 1975, por nuk ishte lënduar në asnjërin incident.
Në atentatin e parë, Ford ishte duke shkuar në Sakramento që të takonte guvernatorin e Kalifornisë kur adhuruesja e Charles Manson, Lynette “Squeaky” Fromme, ia drejtoi Fordit një pistoletë gjysmë automatike. Megjithatë, arma nuk u shkrep.
Fromme u dënua me burgim dhe u lirua më 2009.
Shtatëmbëdhjetë ditë më vonë, një tjetër grua, Sara Jane Moore, u konfrontua me Fordin jashtë një hoteli në San Francisko. Ajo qëlloi me armë, por nuk arriti të qëllonte presidentin. Një kalimtar rasti ia mori armën nga dora, teksa ajo po tentonte të shkrepte sërish armën.
Moore u dënua për atentatin dhe u lirua nga burgu më 2007.
Ronald Reagan, presidenti i dyzetë i SHBA-së
Reagan ishte duke u larguar nga Uashingtoni, pasi kishte mbajtur një fjalim, dhe duke ecur drejt veturës me të cilën do të udhëtonte, u qëllua nga John Hinckley Jr., i cili ishte në turmën e njerëzve të mbledhur.
Reagan i mbijetoi të shtënave të marsit të vitit 1981. Tre persona të tjerë po ashtu u qëlluan, përfshirë sekretari i tij për Media, James Brady, i cili mbeti i paralizuar pjesërisht si pasojë e sulmit.
Hinckley u arrestua dhe u dërgua në një spital mendor, pasi një juri e gjeti atë fajtor, por tha se ai kishte probleme mendore. Më 2022, Hinckley u lirua pasi një gjykatës tha se ai “më nuk paraqet rrezik për veten dhe të tjerët”.
George W. Bush, presidenti i dyzetë e tretë i SHBA-së
Bush ishte duke marrë pjesë në një tubim në Tbilisi më 2005 së bashku me presidentin e Gjeorgjisë, Mikhail Saakashvili, kur një granat dore u hodh drejt tij.
Të dy liderët ishin duke qëndruar para një barriere antiplumb kur granata, e mbështjellë me një pëlhurë, ra rreth 30 metra larg tyre. Granata nuk shpërtheu dhe askush nuk u lëndua.
Vladimir Arutyunian u gjet fajtor dhe u dënua me burgim të përjetshëm për këtë sulm.
Robert F. Kennedy, kandidat presidencial
Kennedy po kërkonte sigurimin e nominimit presidencial nga Partia Demokratike kur u vra në një hotel në Los Angjelos, disa minuta pasi mbajti një fjalim pasi kishte fituar zgjedhjet partiake në Kaliforni më 1968.
Kennedy ishte senator amerikan nga Nju Jorku dhe vëllai i presidentit John F. Kennedy, i cili ishte vrarë pesë vjet më parë.
Pesë persona të tjerë u plagosën gjatë të shtënave.
Sirhan Sirhan u gjet fajtor për vrasje dhe u dënua me vdekje. Më pas, dënimi iu shndërrua në burgim të përjetshëm. Ai ende gjendet në burg, teksa apeli i tij i fundit për lirim iu refuzua vitin e kaluar.
George C. Wallace, kandidat presidencial
Wallace po synonte të siguronte kandidaturën për president nga radhët e demokratëve kur u qëllua gjatë një tubimi zgjedhor në Marilend më 1972. Ky incident e la të paralizuar nga beli e poshtë.
Wallace, guvernator i Alabamës, ishte i njohur për pikëpamjet e tij ndarëse, nga të cilat hoqi dorë më vonë.
Arthur Bremer u gjet fajtor për të shtënat. Ai u lirua nga burgu më 2007.
/REL/
