Kthesa e beftë gjeopolitike nga sulmi i 7 tetorit
Revista amerikane Foreign Affairs publikoi një artikull të gjerë të studiuesve amerikanë, në të cilin ata trajtojnë çështjen e pasojave të luftës që Izraeli po zhvillon në Rripin e Gazës që nga 7 tetori i vitit të kaluar.
Michael Robbins, Amaney A. Jamal dhe Mark Tessler, tre profesorë universiteti dhe studiues të shquar në rrjetin kërkimor Arab Barometri, besojnë se sulmi ishte një moment përcaktues jo vetëm për Izraelin, por për të gjithë botën arabe.
Autorët pretendojnë se sulmi i rezistencës palestineze ndodhi në kohën e formimit të një rendi të ri në rajon, kur katër vende arabe, Bahreini, Maroku, Sudani dhe Emiratet e Bashkuara Arabe filluan të normalizojnë marrëdhëniet e tyre diplomatike me Izraelin tre vjet më parë.
Dobësimi i momentit të normalizimit
Sulmi nga Hamasi dhe operacioni shkatërrues ushtarak izraelit që pasoi në Rripin e Gazës, sipas artikullit, çuan në një dobësim të momentit të normalizimit të marrëdhënieve.
Mbretëria e Arabisë Saudite ka thënë se nuk do të vazhdojë me një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve derisa Izraeli të ndërmarrë hapa të qartë për të lehtësuar krijimin e një shteti palestinez.
Artikulli thekson se mijëra njerëz në shumë vende arabe kanë dalë në rrugë, duke protestuar kundër luftës së Izraelit dhe krizës humanitare që pasoi. Në Jordani dhe Marok, demonstruesit kërkuan anulimin e traktateve të paqes të lidhura me Izraelin dhe shprehën zhgënjimin e tyre për qeveritë arabe që mbyllnin veshin ndaj kërkesave të popullit të tyre.
Në artikullin e tyre të përbashkët, tre studiues besojnë se 7 tetori mund të përfaqësojë një pikë kthese për Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Opinioni publik arab është kthyer ashpër kundër Izraelit, “aleatit më të vendosur amerikan” në rajon, për shkak të luftës që po bën në Rripin e Gazës.
Irani dhe Kina
Zhvillime të tilla, sipas tre autorëve, mund të pengojnë përpjekjet e SHBA-së jo vetëm për të ndihmuar në zgjidhjen e krizës në Rripin palestinez, por edhe për të frenuar Iranin dhe për t’u përballur me ndikimin në rritje të Kinës në Lindjen e Mesme.
Autorët deklarojnë se Rrjeti Arab Barometer, një organizatë kërkimore jopartiake që ata drejtojnë që nga viti 2006, kryen sondazhe të opinionit publik gjysmë-vjetor në nivel kombëtar në 16 vende arabe për të zbuluar opinionet e qytetarëve të zakonshëm në një rajon ku shumë pak bëhen sondazhe.
Ata theksuan se sondazhet e opinionit publik, të kryera pas pushtimit të SHBA-së në Irak në 2003, treguan se një numër i vogël i arabëve të zakonshëm kanë një opinion pozitiv për Shtetet e Bashkuara të Amerikës . Megjithatë, këto pikëpamje janë përmirësuar disi deri në vitin 2022, me të paktën një të tretën e të anketuarve në pothuajse të gjitha vendet e anketuara nga Barometri Arab që konfirmojnë se ata kanë një opinion “shumë pozitiv” ose “disi pozitiv” për SHBA-në.
Një ndryshim domethënës
Sondazhet e kryera nga rrjeti kërkimor në pesë vende në fund të vitit 2023 dhe në fillim të vitit 2024 tregojnë se reputacioni i SHBA-së në mesin e qytetarëve arabë ka rënë ndjeshëm. Një sondazh i kryer në Tunizi, pjesërisht para 7 tetorit dhe pjesërisht më pas, tregoi se ky ndryshim ndodhi në përgjigje të ngjarjeve në Gaza.
Sipas tre studiuesve në artikullin e tyre, ndoshta çudia më e madhe është se sondazhet kanë treguar se humbja e SHBA-së në opinionin publik arab ka qenë fitimi i Kinës.
Sipas sondazheve të fundit të kryera nga rrjeti Arab Barometer, qëndrimet e qytetarëve arabë ndaj Kinës janë përmirësuar në krahasim me një periudhë gjysmë dekade të mbështetjes së dobët për Pekinin në botën arabe. Megjithatë, kur të anketuarit u pyetën nëse Kina kishte bërë përpjekje serioze për të mbrojtur të drejtat palestineze, vetëm një numër i vogël ranë dakord.
Sipas artikullit në Foreign Affairs, një rezultat i tillë sugjeron se qëndrimet e qytetarëve arabë pasqyrojnë një pakënaqësi të thellë ndaj SHBA-së më shumë sesa mbështetje konkrete për politikat e Kinës ndaj Gazës.
Në artikullin e tyre, tre studiuesit shprehin pritshmërinë se udhëheqësit amerikanë do të kërkojnë, në muajt dhe vitet e ardhshme, t’i japin fund konfliktit në Gaza dhe të fillojnë negociatat për të arritur një zgjidhje të përhershme të konfliktit izraelito-palestinez.
Sulmet e Huthit
SHBA shpreson gjithashtu të mbrojë ekonominë ndërkombëtare duke mbrojtur Detin e Kuq nga sulmet e “agjentëve iranianë”, duke aluduar në grupin Houthi të Jemenit dhe të forcojë një aleancë rajonale që kufizon ndërhyrjen e Iranit dhe Kinës në rajon, sipas revistës.
Në mënyrë që Uashingtoni të arrijë ndonjë nga këto synime, ai ka nevojë për partneritetin e vendeve arabe, diçka që do të jetë e pamundur për të, nëse populli arab mbetet dyshues ndaj qëllimeve amerikane në Lindjen e Mesme, sipas tre autorëve. Megjithatë, shumë analistë dhe politikanë amerikanë kanë theksuar shpesh se “rruga arabe”, siç quhet nganjëherë, nuk duhet të ketë shumë rëndësi në politikën e jashtme, duke argumentuar se liderët “autoritarë” arabë nuk kujdesen shumë për opinionin publik në vendet e tyre.
Bazuar në këtë argument, këta analistë dhe politikanë theksojnë se politikëbërësit amerikanë duhet t’i japin përparësi marrëveshjeve me njerëz me ndikim sesa të fitojnë zemrat dhe mendjet e qytetarëve arabë. Megjithatë, në artikullin e tyre të përbashkët, Robbins, Amaney dhe Tessler deklarojnë se nocioni se liderët arabë nuk kufizohen nga opinioni publik është një “mit”.
Të tre studiuesit citojnë kryengritjet e Pranverës Arabe që përmbysën qeveritë në katër vende arabe dhe protestat masive të vitit 2019 që çuan në ndryshime në udhëheqje në katër vende arabe si argument për këtë.
Pasojat e drejtpërdrejta dhe të rënda
Zemërimi i qytetarëve arabë ndaj politikës së jashtme amerikane mund të ketë gjithashtu pasoja të drejtpërdrejta dhe të rrezikshme për SHBA-në, shtojnë autorët.
Ata thonë se hulumtimi i tyre i mëparshëm, bazuar në të dhënat e sondazheve të kryera nga rrjeti i tyre në Algjeri dhe Jordani, ka treguar se zemërimi ndaj politikës së jashtme të SHBA-së mund të çojë në mirëkuptim më të madh në mesin e qytetarëve arabë të akteve “terroriste” të drejtuara kundër SHBA-së, thuhet në artikull.
Sipas artikullit, arabët gjithmonë kanë ndjerë se SHBA-të po punojnë për të siguruar interesat e tyre dhe të liderëve arabë aleatë, të cilët i vendosin ata përpara interesave të qytetarëve të zakonshëm, edhe pse qytetarët arabë kërkojnë mbështetje më të madhe për demokratizimin dhe anti-korrupsionin.
Studiuesit arrijnë në përfundimin se rreziqet e dështimit për të adresuar çështjen e zbehjes së mbështetjes arabe për SHBA-në shtrihen përtej Gazës.
“Pa një ndryshim të rëndësishëm” në mbështetjen e SHBA-së për luftën e Izraelit dhe pa ndryshime të zgjuara në politikën e SHBA-së për të kufizuar rritjen afatgjatë të armiqësisë arabe ndaj Amerikës, aktorët e tjerë, përfshirë Kinën, do të vazhdojnë të përpiqen të “shtyjnë” SHBA-në nga roli kryesor në Lindjen e Mesme. /tesheshi.com/
