Dr Zaher Sahloul* ka punuar në Aleppo dhe ka parë nga afër pasojat e tmerrshme të sulmeve ajrore. Ai thotë se incidente të tilla si ai që la vogëlushin Omran Daqneesh të shtangur e të përgjakur janë tepër të zakonshëm në qytetin që ndodhet nën rrethim prej muajsh. Fotografia e pesëvjeçarit ka tronditur botën, por doktorët në Aleppo shohin me dhjetëra fëmijë të dëshpëruar si ai për çdo ditë, shpesh me plagë shumë më të rënda e në disa raste, edhe të pashpresa.
Ja çfarë shkruan ai pasi fotografia e Omran bëri xhiron e botës:
“Ndoshta tragjedia individuale e Omran do të ketë një kornizë të vogël të shndritshme nëse u kujton njerëzve shumë larg nga Siria tragjedinë që po shpaloset në këtë vend prej vitesh. Sa herë që punoj, unë trajtoj fëmijë, shpesh kaq tmerrshëm të plagosur dhe të traumatizuar saqë disa herë dyshoj nëse ata që mbijetuan nga sulmet janë më me fat sesa ata që vdiqën.
Mbaj me vete një fotografi të një fëmije të klasës së dytë në Aleppo, një vizatim të helikopterëve që bombardojnë qytetin, me gjak dhe shkatërrim poshtë tyre, por ajo që është më tronditëse për mua është se fëmijët e vdekur buzëqeshin ndërsa ata të gjallë qajnë.
Mbaj gjithashtu një fotografi të pacientit tim të parë në Aleppo, një vogëlushi të quajtur Hamzeh i cili ishte plagosur nga një snajper qeveritar, dhe ishte sjellë në repartin e reanimacionit me një plumb në kokë. M’u desh t’i thoja familjes se ai ishte në vdekje klinike dhe më pas të ulja ventilatorin, për shkak se është veçanërisht e vështirë sidomos në Siri që njerëzit të pranojnë se fëmija nuk ka shpresë për të jetuar, kur dëgjojnë zemrën të rrahë.
Pas tij, ishte Abdullah, që ishte 12 vjeç dhe ishte plagosur nga një pjesë e shkëputur nga bombat me mbushje. Ai më pyeti, duke bërtitur nga dhimbjet, por ende i sjellshëm, të mos ia vendosja tubin në gjoks pa anastezik.
“Të puth duart, xhaxha, ndalo të lutem”, m’u lut, por ne nuk kishin qetësues dhimbjesh dhe ai do të vdiste nëse nuk ia thithja gjakun që po mblidhej rreth mushkërive, kështu që vazhdova punën. Gjithashtu, mendoj shpesh për dy motra, të reja, që u sollën në dhomën e urgjencës duke përqafuar njëra-tjetrën, por tashmë të vdekura.
Omran mbijetoi, pa humbur asnjë gjymtyrë apo sy, por ai do të jetë i traumatizuar përgjithmonë. Ka bombardime për çdo ditë, kështu që kush e di se çfarë do të ndodhë në ditët apo javët në vazhdim, ai mund të goditet sërish.
Ne themi se ajo e tij është një fotografi e fuqishme, por a do të përkthehet në veprime të qëllimshme për të mbrojtur këta fëmijë. Ata nuk janë kukulla për të cilat mund të qash dhe më pas të ecësh përpara. Kjo është gjëja më e keqe, të gjithë i shohin këto fotografi, por kush do të bëjë diçka?
Herën e fundit që vizitova periferinë e Aleppos, me ajrin e trashur nga kutërbimi i vdekjes që vinte nga trupat e dekompozuar, nga tymi i armëve dhe shpërthimeve në distancë, shoferi ynë na paralajmëroi “thoni lutjet tuaja të fundit tani”, në rast se nuk ia dilnim mbanë.
Nuk mund ta kisha imagjinuar kurrë se do të merrja përsipër kaq rreziqe në jetën time ku hyra në shkollën e mjekësisë, kur gjëja kryesore që ti pret të kesh si shqetësim janë paditë ligjore. Dhe pas secilit mision mjekësor në Siri, njerëzit më pyesin sesi mund ta largohem nga familja ime e dashur dhe nga shtëpia e rehatshme në Çikago duke e ditur se mund edhe të mos kthehem.
Këtë pyetje ia bëj edhe unë vetes ndonjëherë, duke pirë kafenë e mëngjesit në kopshtin tim, duke parë zogjtë dhe fluturat.
Por, atëherë mbërrin një mesazh nga Siria, që kërkon ndihmë në trajtimin e një plage të tmerrshme që më dërgohen me fotografi, më informon për vdekjen e ndonjë kolegu tjetër apo që më përcjell pamjet e një tjetër sulmi shkatërrimtar, dhe e gjithë kënaqësia e jetës sime të përditshme avullon në moment.
Unë shkoj atje kështu që të mund të kthehem dhe të dëshmoj shpalosjen e tragjedisë, të tregoj solidaritet me ata pak doktorë kurajozë të mbetur dhe me infermieret në bastionet lindore që mbahen nga kryengritësit, por gjithashtu edhe për shkak se ndihma jonë është e domosdoshme në këto zona.
Pas vite bombardimesh nga avionët rusë dhe ata të regjimit, me qindra doktorë janë vrarë ose janë larguar. Vetëm 35 mbeten në qytet për t’u shërbyer më shumë se 300 mijë civilëve, dhe nuk ka asnjë mjek të vetëm urgjence – ku unë jam specilizuar – edhe pse ka me bollëk pacientë të sëmurë rëndë.
Gjatë dhjetëra misioneve të mia mjekësore në Siri, më është dashur t’u besoj trafikantëve dhe të kuturisem në rrugicat e mbushura me snajpera të Aleppos, të ec për orë të tëra në errësirë në kalimet e maleve, të pres në bodrume që të iknin avionët.
Por, kujtimi që më përndjek, që nuk mund t’i shpëtoj, nuk janë rreziqet personale. Janë ato nga spitalet ku kam punuar, nga ata që nuk i shpëtova dot për shkak të mungesës së kohës, stafit apo pajisjeve.
Çfarë do të bënit nëse keni përpara një fëmijë me plagë në kokë nga një bombë me mbushje dhe nuk ke skaner për të zbuluar nëse ka gjarrjedhje në tru apo jo? Çfarë do të kishin bërë nëse spitali yt bombardohet , por mbetet i vetmi vend në qytet që mundëson shërbim shëndetësor për një popullsi të dëshpëruar. Do largohesh apo do qëndrosh?
Këto janë dilemat e vërteta me të cilat u duhet të përballen doktorët, dhe kjo ndërsa përpiqen të shpëtojnë jetën e të tjerëve. Ka gjithnjë një rrezik të madh edhe për ata vetë.
Mendoj shpesh për doktorë si Hasan Alaraj, kardiolog nga Hama, teatri i fundit i operacioneve të të cilit ishte brenda “shpellës qendrore të spitalit”, gërrmuar në zemër të maleve për mbrojtje. Ai u vra gjithsesi, nga një sulm ajror, kur makina e tij u godit gjatë rrugës për në punë.
Ajo që po ndodh në Siri është një urgjencë mjekësore që është shpalosur me pamje të ngadalta që prej pesë vjetësh. Ne mundemi dhe ne duhet të bëjmë pjesën tonë. Nuk mund të presim që politikanët të zgjidhin krizën. Nuk mund të presim për një zonë ndalim-fluturimi që të ndalojë bombardimet.
Doktorët mund të shpëtojnë shumë jetë duke bërë atë që dinë më mirë, të përdorin stetoskopët, aftësitë dhe dhembshurinë e tyre. Grupet e ndihmës dhe njerëzit që i financojnë mund të kursejnë më shumë duke dërguar furnizime mjekësore, ambulanca dhe medikamente jetike në anën tjetër të kufirit, duke trajnuar doktorët dhe infermierët lokalë, duke ngritur klinika të lëvizshme për të arritur popullsitë e zhvendosura.
Brenda spitaleve të fortifikuara apo nëntokësore të Aleppos, që mundohen të mbrohen nga bombat, teknologjia e lëvizshme mund të fshihet apo të lëvizet pas sulmeve ajrore dhe telemjekësia që lidh doktorët e stërmunduar me ekspertët jashtë vendit, mund të shpëtojë jetë.
Të gjithë ne mund të ndihmojmë duke folur në emër të doktorëve dhe pacientëve të tyre, duke refuzuar të pranojmë se vuajtjet janë normale, madje edhe nëse bota ndonjëherë duket se preket nga dhimbja e Sirisë. Çdo jetë është e çmuar. Omran na ka kujtuar të gjithëve për vuajtjet e tmerrshme të fëmijëve të gjendur në luftë. Le të mos i harrojmë ata.
*Zaher Sahloul është mjek i reanimacionit nga Çikago. Anëtar i dhomës amerikano-siriane të bamirësisë mjekësore, SAMS dhe themelues i Koalicionit amerikan të ndihmës për Sirinë, ai ka punuar në Aleppo dhe në disa pjesë të tjera të Sirisë si vullnetar dhe ka dëshmuar për situatën atje në OKB.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
