“Qymyri, makinat, paratë dhe pemët”, përmblodhi kryeministri britanik Boris Johnson temat kryesore të Konferencës së Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike të organizuar në Glasgow.
COP26 filloi të dielën në qytetin më të madh të Skocisë, por pjesa më e rëndësishme e konferencës dy-javore do të jetë të hënën dhe të martën kur më shumë se 120 liderë botërorë mbërrijnë në Glasgow për të rënë dakord për bashkëpunimin në luftën kundër ndryshimeve klimatike.
“Njerëzit shpesh janë mendjemadh për historinë dhe qytetërimin tonë. Mendojmë se po ecim pa pushim përpara, ku në fakt po marrim pjesë në rënien dhe kolapsin tonë”, tha Johnson.
Politikani konservator foli me një gazetar të BBC-së në Koloseun Romak, një nga simbolet e Perandorisë Romake më të fuqishme, më pas të shembur
Një pikë pa kthim
COP, i cili qëndron për Konventën e Palëve, është mbajtur çdo vit që nga viti 1995, përveç vitit të kaluar për shkak të pandemisë COVID 19.
Këtë vit, takimi i 26-të në Glasgow, konsiderohet më i rëndësishmi që nga Parisi në vitin 2015.
Vendet e botës në kryeqytetin francez, në tubimin që ishte mbledhja më e madhe e shtetarëve në histori, u angazhuan nominalisht për të kufizuar rritjen e temperaturës deri në vitin 2050 në 2 gradë në minimum dhe 1.5 gradë në skenarin e preferuar, si dhe për të reduktuar emetimet me 45 për qind deri në vitin 2030 në krahasim me vitin 2010.
Sipas shifrave të OKB-së, në vend që t’i reduktojë ato, bota aktualisht është me 16 për qind më shumë emetime se 11 vjet më parë, duke e çuar atë në një ngrohje me 3 gradë.
“Kambanat e alarmit janë shurdhuese,” tha Sekretari i Përgjithshëm Antonio Guterres në gusht pas raporteve se njerëzimi ishte afër një pike pa kthim për ngrohjen globale.
I dërguari i SHBA për klimën, John Kerry, e deklaroi takimin në Glasgow si një “mundësi të fundit të mire” për të bërë diçka për Tokën.
Qymyri, po apo jo?
Edhe pse ndërkohë janë mbajtur katër COP, takimi në Skoci konsiderohet më i rëndësishmi që nga viti 2015, sepse sipas Marrëveshjes së Parisit, shtetet nënshkruese duhet të përditësojnë dhe përmirësojnë të ashtuquajturat “kontribute të përcaktuara kombëtare” (NDC) çdo here në pesë vite.
NDC-të aktuale nuk janë të mjaftueshme për të përmbushur objektivat e Parisit dhe duke qenë se ato nuk janë ligjërisht të detyrueshme, pyetja është se sa shtete i zbatojnë ato, paralajmërojnë kritikët.
Rëndësia e samitit të Glasgow-t është ndikuar edhe nga katastrofat klimatike që kanë goditur botën ndërkohë, si zjarret e mëdha në Australi, SHBA dhe Amazonën braziliane, përmbytjet në Gjermani, tornadot në Republikën Çeke e të ngjashme.
Një nga temat kryesore të takimit do të jetë nisma për braktisjen e qymyrit, një burim energjie që tregon qartë se sa i vështirë është bashkëpunimi mes vendeve të botës me interesa të ndryshme në luftën kundër ndryshimeve klimatike.
“Ky COP duhet të jetë fundi i industrisë së qymyrit,” tha Alok Sharma, president i COP të këtij viti, një politikan britanik nga konservatorët e Johnson.
Qymyri sot përbën 45 për qind të emetimeve të dëmshme në sektorin e energjisë, por asgjësimi i tij nuk do të jetë një detyrë e lehtë sepse një pjesë e vendit është e varur nga ai burim energjie.
Kina, aktualisht në një krizë energjetike që rezulton me ndërprerje të energjisë, prodhon dhe konsumon më shumë qymyr se pjesa tjetër e botës së bashku dhe këtë vit do të jetë 6 për qind më shumë se vitin e kaluar, shkruan New York Times.
Në të njëjtën kohë, ministri australian për Burimet dhe Ujërat, Keith Pitt, njofton se “industria e qymyrit ka një të ardhme të madhe në Australi” dhe se do të vazhdojë të japë një kontribut të rëndësishëm në ekonominë australiane pas vitit 2030. Qymyri është aktualisht produkti i dytë më i madh i eksportit të Australisë, përpara vetëm Indisë, Indonezisë dhe Kinës.
Në Evropë, Polonia është një shembull që merr pothuajse 80 për qind të nevojave të saj për energji nga qymyri. Kryeministri i saj njofton se shteti do të arrijë zero emisione “me ritmin e tij”.
Njëqind miliardë dollarë
Një nga qëllimet e COP në Glasgow do të jetë përshpejtimi i ristrukturimit të industrisë drejt makinave që nuk prodhojnë gazra të dëmshëm. Sipas Marrëveshjes së Parisit, deri në vitin 2040, të gjitha makinat në botë duhet të kenë zero emisione. Trafiku është përgjegjës për 14 për qind të emetimeve të dëmshme, sipas të dhënave të OKB-së.
Shtetet do të diskutojnë gjithashtu mënyrat për të ndaluar shpyllëzimin dhe mbrojtjen e pyjeve, ku Johnson bëri thirrje për mbjelljen e një “miliardë pemësh” përpara takimit.
Një nga temat kryesore të COP do të jenë financat. Në një takim në Kopenhagë në vitin 2009, vendet e zhvilluara u zotuan të japin së bashku 100 miliardë dollarë ndihmë për vendet në zhvillim deri në vitin 2020, të cilat nuk janë aq fajtore për emetimet sesa vendet e pasura, por që janë viktima të ndryshimeve klimatike. /tesheshi.com/
