Dikush i ka quajtur Eva dhe Adami. Dikush Ademi dhe Havaja. Por, kur i afrohesh Arafatit, gjithçka nis e të bën njësh me kohën e çdo dallim mbetet jashtë kohës në të cilën ke hyrë. Kodra nuk është aq e lartë, por nis të duket e pafund sapo mendon se po shkon drejt vendit ku janë takuar për herë të parë “Ata të dy”. Veshur thuajse njëlloj në të bardhë, ngjajnë më shumë si fëmijë të mbështjellë me veshje fëmijërie. Gjuhët e ndryshme ngjajnë thjesht mërmërima të së njëjtës gjuhë. Buzëqeshja i fshin fonemat e ndryshme, ngjyrat e ndryshme, moshën dhe gjatësitë.
Dhe ashtu, me një fytyrë që rrallëherë mund ta gjesh të përbashkët në cepat e globit, nis e bëhesh Njësh. Është veçse një kodër, që duket sikur i ka palosur kohët dhe gjuhët nën gjunjë, ashtu siç ulen shumica e të sapombërriturve.
Kohët i bashkon më pas i gjithë riti që ndjekim, që kapërcen shekuj, duke kaluar nga përfytyrimi se jemi të gjithë përpara prindërve, e më pas qëndrimi në heshtje si një fëmijë që sapo ka kuptuar gabimin deri te guximi për të goditur “Largqoftin” me shtatë gurë, si i rrituri që e di se ç’duhet të lërë larg vetes. Dhe ndodh, se fëmijët kështu kalojnë, nga e qara në të qeshur. Dhe bota i ka të gjitha brenda aty, veçse shekujt janë bërë çaste.
Kjo e bën edhe më të vështirë për të mbajtur gjithçka brenda vetes. Sapo ecën disa hapa, duket sikur dëgjon murmurimën: “Do kthehem prapë, dashtë Zoti!”. Nuk është shqip. S’ka rëndësi është në gjuhën pashtune, indiane, arabe, anglisht, frëngjisht, italisht apo uzbeke. Seç ke një ndjesi që e kupton atë që dëshiron të të flasë. Ndoshta ngaqë të duket se e ke vëlla e sapo ke dalë nga pragu i shtëpisë, ku prindërit ju kanë veshur edhe njëlloj për të shmangur xhelozitë.
Më pas, lutem të mos harroj asnjë emër që më ka porositur që ta përmend atje ku nisi të ecë njeriu. Ngjaj shumë i vogël për ta mbajtur më pas harresën e ndokujt, ndaj vras mendjen edhe një herë përpara se të nisem, duke i përsëritur nga fillimi të gjithë me radhë, emër për emër.
Vetja të duket i futur në rrugën e qumështit. Veshja e bardhë, përzier me një puhizë që valëvit ihramet, të jep ndjesinë se vija ndarëse e botëve ka pak kuptim. Nga larg të gënjen syri sikur dikush po fluturon.
Shkretëtira nuk ta kursen mirazhin, kështu që, për të qenë sërish me mendjen se po sheh gjërat siç janë, ia vlen të fërkosh pak sytë e të shohësh sa më afër teje. Ndoshta syri larg të rrëmben atë që e ke fare afër. “Si në përditshmëri, kur s’i sheh disa gjëra që i ke pranë”, i them shokut tim, Zafarit, nga Uzbekistani, me të cilin jam takuar që ditën e parë në hotelin ku jemi bashkë me shumë kolegë të tjerë të ftuar nga Ministria e Kulturës së Mbretërisë së Arabisë Saudite. Ai s’e di gjuhën time, por mua më duhet dikush që të tundë kokën. Ai ndoshta mendon se thjesht kam harruar t’i drejtohem me anglishten time të çalë e veç buzëqesh. Kjo e përmbush fotografinë që më duhet.
Hedhja e gurëve drejt asaj që e njohim si “Përzënia e Shejtanit”, që na kujton historinë kur profeti Ibrahim nuk u tut nga miklimi i “largqoftit” për të mos sakrifikuar të birin, Ismailin, siç e kish parë në ëndërr të urdhëruar nga Zoti i tij, i paraprin jo vetëm procesit të Kurbanit, por edhe kthimit me këmbë në tokë drejt gjithçkaje që na duhet tashmë ta shohim realisht.
Është goxha rrugë deri në Qabe, ku gjithçka përmbyllet me shtatë rrotullime. Askush nuk nxiton ta mbyllë e duket sikur kërkon të ngadalësojë hapat. Por që në atë çast të duket sikur të duhet të hapësh një folder brenda vetes për t’i lënë vend asaj që sapo përjetove.
Një proces që për shumë nga ata që janë me mua ndihmohet nga iFon-et, të cilat në çdo çast ngrihen për të regjistruar edhe një hap të bërë. Teksa ngre dorën, një plak bashkë me iFon-in, më duket sikur po vetëfotografohet bashkë me habinë e tij, të pamenduar se një ditë do të ishte pjesë e së njëjtës teknologji si në të gjithë globin, duke ndalur kohën për ta pasur gjithnjë me vete.
Pasi ka mbaruar gjithçka, të duket sikur duhet të rimendosh gjithë fjalët, sepse shumë gjëra kanë marrë një kuptim tjetër. Ke dëshirë ta ndalësh kohën, por vetëm buzëqesh sepse e di që nuk mundesh. E me atë veshje të bardhë, duket sikur je vetëm përpara një pyetjeje: Kush jam unë? Mund ta nisësh përgjigjen edhe si fëmijë. Por ama, edhe sikur vetëm me këtë pyetje të nisësh e të merresh, duket sikur udhëtimi drejt Arafatit dhe Qabes ia ka vlejtur. /Panorama/
