Edhe pse kanë kaluar dhjetë vjet nga luftë civile në Siri ende nuk është gjetur një zgjidhje. Kjo tragjedi, në të cilën qindra mijëra sirianë kanë humbën jetën dhe rreth 7 milionë njerëzve u është dashur të largohen nga vendi i tyre, vazhdon ende në sytë e të gjithë botës. Regjimi i Esadit, i cili priti me dhunë ndëshkuese protestat që filluan në mars të vitit 2011, është ende në këmbë. Organizatat ndërkombëtare, veçanërisht Kombet e Bashkuara, dhe aktorët si SHBA dhe BE, askush nuk ka mundur të prodhojnë një zgjidhje gjithëpërfshirëse. Edhe aktorë të tillë si Rusia dhe Irani bënë që problemi të thellohet edhe më tej.
Padyshim që vendi i cili bën më shumë për të mirën e sirianëve është Turqia. Presidenti Erdogan shkroi një artikull në ditët kur “demokracia, liria dhe të drejtat e njeriut erdhën përsëri në modë” duke i bërë thirrje Perëndimit që të mbështesë përpjekjet e Turqisë për t’i dhënë fund luftës civile në Siri. Ai rikujtoi se Turqia ka pritur miliona refugjatë, se është vendi i vetëm që përdor forcat luftarake kundër organizatave terroriste, veçanërisht kundër DAESH-it dhe në bashkëpunim me elementët lokalë ka krijuar zona të sigurta në rajonet e spastruara nga terrori në Siri.
Nga ana tjetër, Uashingtoni, në dekadën e kaluar, nuk ka qenë në gjendje të prodhojë ndonjë zgjidhje. Në ditët e sotme, kuptohet se po kërkon një politikë të re në lidhje me krizën siriane. Për administratën e demokratit Biden, Siria ka dalë në plan të parë si një fushë ku do të testohet ligjërimi për “demokracinë dhe të drejtat e njeriut”. Mesazhi i Presidentit të Turqisë, Recep Tayyip Erdogan për administratën e re amerikane është shumë i qartë: “Administrata e Biden, duke mbajtur premtimet e saj gjatë periudhës së fushatës, duhet të punojë me ne për t’i dhënë fund tragjedisë në Siri dhe për të mbrojtur demokracinë.” Nëse administrata e Biden shpërfill dosjen e Sirisë duke u përqendruar pak tek ndihmat humanitare dhe duke mbështetur YPG-në, krahun e organizatës terroriste PKK, do të përsërisë gabimet e Obamës.
Thirrja e Presidentit Erdogan nuk ishte e kufizuar vetëm me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Në këtë drejtim, ishte shumë e rëndësishme që artikulli përkoi me periudhën përpara samitit të udhëheqësve të BE-së. Çështja se si do t’i qaset BE problemit sirian është plot me paqartësi. Po të mos kishte qenë politika e Turqisë për Sirinë e bazuar në baza humanitare, në pothuajse të gjitha kryeqytetet e BE do të ishin në pushtet partitë e ekstremit të djathtë.
Udhëheqësit perëndimorë duhet të dalin kundër sulmeve të YPG-së dhe me raketa ruse në zonat e sigurta në veri të Sirisë. YPG ka ndërmarrë gjithsej 224 sulme në zonat e sigurta. 64 prej tyre ishin sulme me autobombë, 64 prej tyre sulme me bomba të improvizuara, 51 prej tyre sulme të armatosura, 19 me mortaja dhe 9 sulme me raketa.
Në zonat e sigurta nën kontrollin e Ankarasë dhe në Idlib jetojnë 4-5 milionë sirianë. Kur shtoni edhe 4 milionë refugjatë që mirëpriten në Turqi, do të thotë se gjysma e popullsisë së Sirisë është nën ombrellën e sigurisë dhe strehimit të Turqisë. Edhe ky realitet tregon se SHBA dhe BE duhet të mbështesin zhvillimin e zonave të sigurta. Është në favor të kryeqyteteve perëndimore që Ankaraja të bëhet më efektive në ekuacionin sirian. Në fund të fundit ata nuk mund të mbrojnë interesat e tyre me YPG-në që do të eliminohet në Siri.
Në fund të dhjetë vjeçarit, ende nuk ka një hartë të qartë për zgjidhjen e krizës siriane. Nëse kriza siriane, e cila është tragjedia më e madhe e shekullit 21, nuk zgjidhet, nuk duket i mundur stabiliteti i rajonit.
Vlerësim i Doç. Dr. Murat Yeşiltaş, Drejtori i studimeve të sigurisë pranë Fondacionit për Kërkime Politike, Ekonomike dhe Sociale (SETA) në Ankara në lidhje me krizën në Siri
/trt/
