Ç’ndodh në vendin tragjik që po qeveriset sërish nga talebanët?
Kur një tërmet me magnitudë 5.9 goditi Afganistanin lindor ditët e fundit, Nakib humbi shtëpinë dhe pothuajse të gjithë familjen e tij. Prindërit dhe katër vëllezërit e motrat e tij janë varrosur tani në një kodër me pamje nga distrikti i largët i Gayan në provincën Paktika të goditur rëndë. Ky 11-vjeçar tani ka vetëm një motër, Nesab, e cila është 4 vjeçe.
Vajza e vogël është përqafuar me të dhe dëgjon në heshtje ndërsa vëllai i saj kujton fatkeqësinë që ndodhi më 22 qershor.
“Kam qenë i bllokuar nën rrënoja me Nesabin. Ne bërtitëm. Daja erdhi dhe na ndihmoi të dilnim nga shtëpia e shkatërruar. Ishte errësirë, por pashë se askush tjetër në familjen time nuk po bërtiste. Ishin të gjithë të vdekur”.
Në mëngjes, Nakib shikoi të afërmit duke larë trupat e të vdekurve para varrimit. E kujton si në mjegull dhe sytë i mbushën me lot. Ndërsa motra e tij është konfuze, pranoi ai, ndaj në një moment ajo pyeti se kur do të zgjoheshin prindërit e saj, dhe në një tjetër ajo ishte e vetëdijshme se ata kishin vdekur.
Në familjen e gjerë të këtyre fëmijëve vdiqën gjithsej 35 persona; 45 u plagosën, disa në gjendje të rëndë.
Historia e Nakibit është një nga shumë. Më shumë se 1000 njerëz u vranë dhe të paktën 2000 u plagosën në tërmetin më shkatërrues të Afganistanit në 20 vjet. Sipas Ministrisë shtetërore të Shëndetësisë Publike, 35 fshatra të tëra janë shkatërruar ose dëmtuar. Vetëm në Guajana, të paktën 250 njerëz vdiqën.
E ardhmja, e vështirë të shihet
Familjet e prekura nga fatkeqësia tani thonë se e kanë të vështirë të shohin të ardhmen në një zonë tashmë të varfër që prej kohësh është shkëputur nga pjesa tjetër e vendit, pa energji elektrike dhe me sinjal të dobët telefoni.
Kur ra tërmeti, agjencitë e ndihmës, zyrtarë talebanë dhe afganë nga i gjithë vendi nxituan për të ndihmuar. Dhjetra fluturime me helikopterë sollën ndihma dhe evakuuan të plagosurit, ndërsa kamionë plot me ushqime, batanije dhe tenda kaluan terrenin e ashpër nga kryeqyteti Kabul, rreth nëntë orë me makinë.
“Kishte shumë luftime në këtë zonë gjatë luftës, kështu që pak u vendosën këtu,” tha xhaxhai i Nakibit dhe tani i afërmi më i afërt i tij, Rahmatullah Rahmani. Ai i referohej luftimeve midis pushtimit të SHBA-së në vitin 2001 dhe tërheqjes 20 vjet më vonë, kur forcat qeveritare, të mbështetura nga SHBA-ja dhe fuqitë e tjera perëndimore, luftuan kundër talebanëve. Më 15 gusht 2021, talebanët morën kontrollin e vendit.
“Talebanët shkatërruan shumë, po ashtu edhe amerikanët. Ishte e rrezikshme dhe prandaj këtu nuk kemi rrugë, shkolla apo klinika të mira”, shtoi 42-vjeçari, i cili javën e kaluar humbi gruan dhe dy vajzat.
“Ne ia dolëm mbanë më parë, por nuk besoj se mundemi pas tërmetit. Ditët e fundit njerëzit kanë ardhur dhe kanë sjellë ushqime dhe çadra, por sa do të zgjasë? Së shpejti do të jemi vetëm dhe nuk e dimë se si do t’i rindërtojmë shtëpitë”.
Qalandar Ebad, ministri i shëndetësisë publike i talebanëve, pranoi se ata u përballën me një sfidë. “Situata është kritike. Njerëzit humbën shtëpitë e tyre, por kjo la edhe pasoja psikologjike. Shumë fëmijë panë anëtarët e familjes së tyre të vdisnin, gjë që është traumatike,” tha ai.
Ai shtoi se talebanët do të mbështesin përpjekjet për rindërtim dhe ndihmën psikologjike për viktimat, por gjithashtu shpreson që edhe populli afgan do të ndihmojë.
Afganistani, i zhytur në një krizë humanitare
Që kur talebanët morën pushtetin, Afganistani është zhytur edhe më thellë në një krizë tashmë ekzistuese humanitare që e ka kthyer ekonominë në një spirale në rënie, duke rritur nivelet e varfërisë dhe papunësisë.
Në Gayan, një terren kodrinor, malor i papërshtatshëm për bujqësi, burrat tradicionalisht kërkojnë punë në qytete të tjera afgane, duke dërguar para në shtëpi sa herë që është e mundur. Po rata thonë se tani do të qëndrojnë në shtëpi dhe do të punojë për të rindërtuar jetën e tij.
Menjëherë pas tërmetit, OKB-ja vlerësoi se do të nevojiteshin 15 milionë dollarë për t’iu përgjigjur nevojave imediate të njerëzve. Organizata botërore ka kërkuar 110 milionë dollarë për të mbuluar përgjigjen ndaj tërmetit pasi miliarda dollarë në fondet afgane mbeten të ngrira në llogaritë e SHBA-së dhe sanksionet ndërkombëtare pengojnë përpjekjet për të ndihmuar ata që janë goditur më keq.
Rahmani konfirmoi se talebanët i kishin premtuar atij dhe 100,000 afganëve 1,300 dollarë për çdo vdekje në familje, duke thënë se ishte mirënjohës, megjithëse nuk e dinte se kur do t’i merrte paratë. Ai shpreson të përdorë paratë për të rindërtuar shtëpinë e tij. Ai do të përpiqet të ndërtojë një shtëpi më të fortë se godina me baltë dhe tulla ku ka jetuar më parë.
“Nuk e di nga do të vijnë paratë, sepse një shtëpi e tillë është më e shtrenjtë. Është e vetmja mundësi nëse dua që familja ime të jetojë e sigurt”, tha Rahmani, duke shpjeguar se do të kujdeset edhe për jetimët Nakib dhe Nesab.
Guvernatori i distriktit Gayan të Malavi, Rahmatullah Darwish, i cili më parë ishte komandanti taleban i një njësie prej më shumë se 100 ushtarësh, tha se ai gjithashtu do të ndihmonte.
“Menjëherë pasi ndodhi tërmeti, unë organizova 40 anëtarë të stafit tim për të gërmuar rrënojat dhe nxjerrë njerëzit. Ne gjithashtu do të ndihmojmë në rindërtimin e këtyre shtëpive me duart tona”, tha ai.
Talibanët u japin ndihmë mbështetësve të tyre
Disa banorë janë dyshues dhe pretendojnë se talebanët tashmë kanë dhënë ndihmë për mbështetësit e tyre së pari, në vend të atyre që janë prekur më keq – dhe se njerëzit nga zonat e thella që nuk u dëmtuan nga tërmeti kanë ardhur dhe kanë marrë në mënyrë të paligjshme ndihmën ushqimore.
Rahmani thotë se shumica e njerëzve në fshatin e tij po përpiqen të bëjnë presion, edhe pse i kanë humbur shpresat.
Ai qëndron mes rrënojave të shtëpisë së tij; ndërtesë e rrethuar me mure pranë asaj ku Nakibi jetonte me prindërit e tij.
“Nëse një tërmet tjetër nuk na vret, varfëria mund. Nuk e di se çfarë ka e ardhmja, por duhet të punoj shumë për të rindërtuar jetën për familjen time.” /tesheshi.com/
