A PO KONFRONTOHEMI NË NJË TJETËR LUFTË TË FTOHTË?!
Përfaqësuesit e lartë diplomatikë të dy shteteve të skajshme të SHBA-së dhe Republikës Popullore të Kinës, do të ulen për herë të parë ballë për ballë që nga momenti kur Joe Biden edhe zyrtarisht mori detyrën si president i SHBA-ve. Ndërmjet thellimit të tensioneve për tregti, të drejtat e njeriut dhe teknologjinë, takimi do jetë “i ftohtë”, por jo për faktin se ky takim do të realizohet në Alaska. Secila palë do të lartësojë palën tjetër, do të bëjë të qartë pozicionet e saj dhe do të largohet, ndoshta jo më shumë sa një deklaratë e përbashkët përfundimtare.
Me siguri do të dëgjoni dhe shihni shumë në ditët në vijim nëse SHBA-ja dhe Kina po rrëshqasin në një “Luftë të Ftohtë” të re. A janë ata realisht në një luftë të tillë?
Rivaliteti në rritje ka një farë vije në shekullin e 20-të. Është një konkurrencë midis dy fuqive të armatosura bërthamore me sisteme politike të papajtueshme, duke luajtur në të gjithë globin në sferën e tregtisë, teknologjisë dhe ndikimit strategjik.
Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Sovjetik nuk kishin për të biseduar pothuajse asnjë lidhje ekonomike. Por, kur shikojmë nga ana tjetër, SHBA-ja dhe Kina shkëmbejnë më shumë se gjysmë trilion dollarë mallra dhe shërbime në vit, duke bërë një nga tre marrëdhëniet kryesore dypalëshe tregtare. Për më tepër, Kina zotëron sa një trilion dollarë borxh sovran të SHBA-së dhe është tregu më i madh për shumë firma amerikane.
Nëse ekonomia shmanhet ose prolongohet, atëherë pasojat nuk janë vetëm bilaterale, por edhe globale. Këto vende janë dy ekonomitë më të mëdha në botë, që zënë 30% të Bruto Prodhimit Vendor (BPV) global. Nëse shkatërrimi i siguruar reciprokisht SHBA-Bashkimi Sovjetik ishte çështje e armëve bërthamore, versioni SHBA-Kinë është plus rreziku i katastrofës ekonomike globale.
Shikuar më gjërë, kjo nuk është e njejta konkurrencë ideologjike me shumë zero. Kina dhe SHBA-ja kanë sisteme shumë të ndryshme politike. SHBA-ja është një demokraci liberale e papërsosur, ndërsa Kina është një shtet represiv e një partie që kryen një eksperiment masiv në tekno-autoritarizëm.
Ndryshe nga Lufta e Ftohtë, asnjëra palë nuk po eksporton në mënyrë aktive – aq më pak me dhunë – një lloj specifike të modelit të qeverisjes që i detyron vendet e treta të zgjedhin anët në mënyra që nënkuptojnë zgjedhje të vështira në lidhje me sistemin ekonomik ose politik. Kina, për shembull, bën shumë biznese me vendet që janë aleate demokratike të SHBA-së dhe pranimi i tregtisë dhe investimeve nga Kina vështirë se do të thotë të heqësh dorë nga lidhjet e SHBA-së.
Shtetet e Bashkuara dhe Kina po “shkëputen” në mënyrë të vazhdueshme në sferën e teknologjisë – duke mbyllur njëri-tjetrin nga industritë e tyre të teknologjisë, duke prerë kanalet e furnizimit dhe duke miratuar standarde shumë të ndryshme për privatësinë. Gjërat këtu me të vërtetë po bëhen më shumë me zero. Pekini dhe Uashingtoni po bëjnë presion ndaj vendeve të treta për të zgjedhur nëse do të përdorin pajisje të prodhuara nga kinezët për rrjetet e tyre 5G apo jo. Ekziston rreziku që interneti dhe industria globale e teknologjisë të ndahen përfundimisht në dy sfera rivale dhe të papajtueshme.
Një akt tjetër i cili padyshim nuk është i dobishëm: Ndryshimet dhe dëmtimet klimatike.
Nuk ka asnjë përpjekje serioze për të zvogëluar emisionet nëse Pekini dhe Uashingtoni, dy ndotësit kryesorë në botë nuk transmetohen. Gjatë Luftës së Ftohtë, detyra kryesore e SHBA-së dhe BRSS-së ishte të shmangnin një konflikt që do të digjte planetin. Nga ky kontekst, SHBA-ja dhe Kina duhet të bashkëpunojnë gjerësisht për të shmangur një djegie të ndryshme, më të ngadaltë të Tokës.
Ky mund të jetë mashtrim për të dy palët në Alaskë dhe më gjerë, për të kuptuar se si të menaxhojnë mosmarrëveshjet potencialisht të pazgjidhshme për çështje si: qeverisja, të drejtat e njeriut, teknologjia dhe tregtia pa prishjen e bashkëpunimit për çështje më të gjera që prekin jo vetëm Kinën dhe SHBA-në, por gjithë planetin.
