Shumë media botërore (CNN, BBC, Guardian…) shkruajnë për “Nakba”-n çdo vit, një ngjarje që të gjithë duhet ta dinë nëse duan të dinë kontekstin e ngjarjeve në Izrael, Gaza, Palestinë…
“Nakba” filloi dekada më parë. Përkthimi i saj fjalë për fjalë është “katastrofë”.
Në vitin 1799, gjatë pushtimit francez të botës arabe, Napoleoni lëshoi një deklaratë duke ofruar Palestinën si një atdhe për hebrenjtë nën mbrojtjen franceze. Ishte gjithashtu një mënyrë për të vendosur praninë franceze në rajon. Vizioni i Napoleonit për një shtet hebre në Lindjen e Mesme nuk u realizua në atë moment, por as u zhduk. Në fund të shekullit të 19-të, ky plan u ringjall nga britanikët.
Pas rënies së Perandorisë Osmane pas Luftës së Parë Botërore dhe vendosjes së Mandatit Britanik në Palestinë, qeveria koloniale britanike filloi të zbatonte planin e saj për krijimin e një shteti sionist në tokën palestineze. Në të njëjtën kohë, lëvizja sioniste loboi te fuqitë koloniale për të mbështetur migrimin masiv të hebrenjve në Palestinë dhe për të përmbushur kërkesat sioniste për tokën.
Deklarata e Balfour-it e vitit 1917 shpalli mbështetjen britanike për një “shtëpi kombëtare për popullin hebre” në Palestinë. Deklarata, në formën e një letre, u shkrua nga ministri i Jashtëm i atëhershëm britanik, Arthur James Balfour, drejtuar Baron Rothschild, udhëheqësit të lëvizjes sioniste britanike. Letra u mbështet nga kryeministri i atëhershëm britanik, David Lloyd George, i cili u bë sionist në vitin 1914.
Në letër thuhet se britanikët “do të bëjnë gjithçka që është në fuqinë e tyre për të mundësuar arritjen e këtij objektivi“. Për sionistët, kjo ishte një fitore e qartë.
Fluksi i sionistëve në Palestinë, i cili u mbështet nga britanikët, hasi në rezistencë të ashpër nga palestinezët. Pasi hebrenjtë blenë tokë për të ndërtuar vendbanime sioniste, dhjetëra mijëra palestinezë u shpërngulën nga shtëpitë e tyre. I gjithë procesi u mundësua nga britanikët.
Dhe ndërsa udhëheqja palestineze në Jerusalem këmbënguli në vazhdimin e negociatave me britanikët për të zgjidhur tensionet tokësore, Izz al-Din al-Qassam, një udhëheqës sirian që jetonte në Haifa që nga viti 1922, filloi të bënte thirrje për një kryengritje të armatosur kundër britanikëve sionistë.
Në vitin 1935, Al-Qassam, së bashku me disa nga njerëzit e tij, u rrethua dhe u vra nga forcat britanike. Rezistenca e tij frymëzoi shumë palestinezë. Në vitin 1936, Revolta Arabe shpërtheu kundër imperializmit britanik dhe kolonializmit sionist të kolonëve.
Deri në vitin 1939, britanikët e kishin shtypur rebelimin. Palestinezët po luftonin me dy armiq: fuqinë koloniale britanike dhe milicitë sioniste.
Megjithëse britanikët mbështetën imigrimin masiv të hebrenjve në Palestinë, qeveria koloniale, në një përpjekje për të qetësuar pakënaqësinë arabe, filloi të kufizojë numrin e hebrenjve që hynin në vend.
Kufizimet e reja për imigracionin i mërzitën sionistët, të cilët filluan një sërë sulmesh terroriste kundër autoriteteve britanike në një përpjekje për t’i dëbuar ata.
Sionistët vazhduan të konsolidojnë ëndrrën e tyre për krijimin e një shteti hebre në tokën arabo-palestineze. Ndërkohë, u bë e qartë se forcat palestineze të rezistencës ishin më të shumta dhe të armatosura.
Strategjia sioniste e dëbimit të palestinezëve ishte një proces i ngadaltë dhe i qëllimshëm. Sipas historianit izraelit dr. Sipas Ilan Pappe, udhëheqësit sionistë dhe komandantët ushtarakë takoheshin rregullisht nga marsi 1947 deri në mars 1948, kur përfunduan planet për spastrimin etnik të Palestinës.
Ndërsa sulmet sioniste ndaj britanikëve dhe arabëve u përshkallëzuan, britanikët vendosën t’ia dorëzonin përgjegjësinë e tyre për Palestinën Kombeve të Bashkuara të sapoformuara.
Në nëntor 1947, Asambleja e Përgjithshme e OKB-së propozoi një plan për të ndarë Palestinën në një shtet hebre dhe arab. Hebrenjtë në Palestinë përbënin vetëm një të tretën e popullsisë, shumica e të cilëve ishin evropianë që kishin ardhur disa vite më parë dhe që kontrollonin më pak se 5.5 për qind të territorit historik të Palestinës. Sipas propozimit të OKB-së, hebrenjve do t’u ndahej 55 për qind e territorit historik të Palestinës. Palestinezët dhe aleatët e tyre arabë e hodhën poshtë këtë propozim.
Ndërsa lëvizja sioniste e pranoi atë, me shpjegimin se do të legjitimonte idenë e një shteti hebre në tokën arabe. Megjithatë, sionistët nuk u pajtuan me kufijtë e propozuar dhe zhvilluan një fushatë luftarake për të pushtuar një pjesë edhe më të madhe të territorit historik të Palestinës. Në fillim të vitit 1948, ndërsa Mandati Britanik ishte ende në fuqi në Palestinë, forcat sioniste kishin kapur dhjetëra fshatra dhe qytete dhe kishin zhvendosur mijëra palestinezë. Në shumë raste kryenin masakra të organizuara. Mesazhi sionist ishte i thjeshtë: Palestinezët duhet të largohen nga toka e tyre ose të vriten.
Britanikët caktuan datën 14 maj 1948 si datën e skadimit të mandatit të tyre. Me afrimin e asaj dite, forcat sioniste përshpejtuan përpjekjet e tyre për të kapur tokën palestineze. Në prill të vitit 1948, sionistët pushtuan Haifën, një nga qytetet më të mëdha palestineze dhe u nisën për në Jaffa. Në ditën që forcat britanike u tërhoqën zyrtarisht, David Ben-Gurion, atëherë lideri i Organizatës Sioniste, shpalli krijimin e Shtetit të Izraelit.
Kështu, palestinezët u bënë një komb pa shtet brenda natës. Brenda pak minutash, dy fuqitë e mëdha botërore, SHBA dhe Bashkimi Sovjetik, njohën Izraelin.
Ndërsa sionistët vazhduan fushatën e tyre të spastrimit etnik kundër palestinezëve, shpërtheu lufta midis vendeve fqinje arabe dhe shtetit të ri hebre. OKB-ja emëroi diplomatin suedez Folke Bernadotte si ndërmjetësues të saj në Palestinë. Ai e kuptoi situatën në të cilën u gjendën palestinezët dhe u përpoq të zgjidhte hallin e tyre. Përpjekjet e tij për të sjellë një zgjidhje paqësore dhe për të ndaluar fushatën e vazhdueshme të spastrimit etnik përfunduan me vrasjen e tij nga sionistët në shtator 1948.
Deri në vitin 1949, më shumë se 700,000 palestinezë u detyruan në mërgim, dhe më shumë se 13,000 prej tyre u vranë nga formacionet ushtarake izraelite. OKB-ja vazhdoi përpjekjet për të arritur një marrëveshje armëpushimi me ato vende arabe që ishin në luftë me Izraelin.
Bernadotte u zëvendësua nga amerikani Ralph Bunche. Ai udhëhoqi negociatat midis Izraelit dhe shteteve arabe, të cilat rezultuan në dhënien e vendeve arabe edhe më shumë toka palestineze shtetit të sapothemeluar sionist. Në maj të vitit 1949, Izraeli u pranua në OKB dhe konsolidoi kontrollin mbi 78 për qind të territorit historik të Palestinës. Pjesa e mbetur prej 22 përqind u bë ajo që ne e njohim sot si Bregu Perëndimor i pushtuar dhe Rripi i Gazës.
Ndërkohë, qindra mijëra refugjatë palestinezë mbetën në kampet e refugjatëve, në pritje të kthimit në shtëpi.
Programi sionist u përpoq të çrrënjoste palestinezët nga toka e tyre dhe gjithashtu u përpoq të fshinte trashëgiminë dhe kulturën palestineze. Qëllimi i përgjithshëm i projektit nuk ishte asgjë më pak se sa vijon – fshirja e Palestinës nga harta e botës.
Nakba palestineze nuk mbaroi në vitin 1948. Spastrimi etnik i Palestinës historike vazhdon dhe bashkë me të edhe rezistenca palestineze. /tesheshi.com/
