Që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës më 24 shkurt, është zhvilluar një luftë e dyfishtë: në fushën e betejës dhe në rrjetet sociale. Në luftën informative përdoren mjete të ndryshme. Ekipi faktmbledhës i Deutsche Wele-s vë në dukje disa pretendime dhe propagandë të rreme – dhe çfarë fshihet në të vërtetë pas tyre.
Nuk kishte kufoma në rrugët e Bucha-s?
Pretendimi: Qeveria ruse pretendon se nuk kishte kufoma në rrugët e Bucha-s kur ushtria ruse u largua nga qyteti më 30 mars.
Kontrolli i fakteve të DW: Gabim.
Videoja nga Bucha tregon se ky pretendim është i gabuar. Siç mund të shihet në imazhet satelitore dhe raportet e dëshmitarëve okularë, trupat e të vdekurve u gjetën në rrugët e Bucha-s në muajin mars.
Po, Rusia po bombardon qytetet e Ukrainës
Pretendimi: Maria Zakharova, zëdhënëse e Ministrisë së Jashtme ruse, pretendon se Rusia nuk ka bombarduar qytete në Ukrainë dhe se videot që tregojnë janë video të manipuluara nga anëtarët e NATO-s.
Kontrolli i fakteve të DW: Gabim.
Është dokumentuar shumë herë se Rusia sulmoi qytete dhe civilë në Ukrainë. Videoja jonë tregon shembuj. Platforma kërkimore Bellingcat dokumenton sulmet ndaj civilëve. OKB-ja gjithashtu raporton vazhdimisht për viktimat civile të luftës në Ukrainë.
Jo, në Euskirchen, ukrainasit nuk vranë asnjë rus
Pretendimi: Një grua pohoi në TikTok se refugjatët ukrainas rrahën një vullnetar 16-vjeçar me origjinë ruse, i cili po ndihmonte refugjatët në stacionin e trenit Euskirchen, dhe se djali më vonë iu nënshtrua plagëve të marra.
Kontrolli i fakteve të DW: Gabim.
Siç tregon video, ky pretendim është i gabuar. Policia kompetente në Bon konfirmoi: asnjë krim i tillë nuk ka ndodhur në Euskirchen. Përveç kësaj, gruaja që e ka shpërndarë më pas ka kërkuar falje dhe në video ka thënë se është mashtruar nga një i njohur.
Jo, këto video të Putinit dhe Zelenskit nuk janë autentike
Pretendimi: Në një video, Volodymyr Zelensky njofton kapitullimin e supozuar të Ukrainës. Në një video tjetër, Vladimir Putin dyshohet se shpall një marrëveshje paqeje me Ukrainën.
Kontrolli i fakteve të DW: Gabim.
Analiza jonë e videos tregon: të dyja videot kanë të bëjnë me të ashtuquajturat falsifikim i thellë. Ato janë treguar të manipuluara më pas. Duke bërë këtë, teknologji të ndryshme dhe inteligjencë artificiale u përdorën padyshim për të mundësuar manipulimin e videove.
Jo, presidenti Zelensky nuk u largua nga Kievi
Pretendimi: Vyacheslav Volodin, një zëdhënës i Dumës ruse, tha se Zelensky u largua nga Kievi në fund të shkurtit. Që atëherë, përdoruesit e internetit kanë përsëritur këtë pretendim.
Kontrolli i fakteve të DW: Gabim.
Videoja jonë tregon se Zelensky gjithmonë shihet vazhdimisht në Kiev.
Po, ai raport i CNN ka origjinën në Lviv
Pretendimi: Një reporter i CNN raporton drejtpërdrejt përballë një depoje karburanti në Lviv që është në zjarr pasi u godit me raketa nga rusët. Disa përdorues të internetit pretendojnë se këto regjistrime janë false. Sepse, një zjarrfikës ka veshur një xhaketë me mbishkrimin “Edmonton”, kështu që ata supozojnë se këto të shtëna nuk janë me origjinë nga Ukraina.
Kontrolli i fakteve të DW: Gabim.
Në videon tonë, ne vërtetojmë se regjistrimet janë autentike. Në vitin 2017, Departamenti i Zjarrfikësve të “Edmonton”-it dhuroi 600 kostume mbrojtëse dhe pajisje të tjera për kolegët në Ukrainë. Kjo është arsyeja pse zjarrfikësit ukrainas veshin xhaketa kanadeze. Këtë e ka konfirmuar për DW Kevin Royle, kreu i projektit “Firefighter Aid Ukraine”.
Jo, ky shpërthim nuk ndodhi në Kharkiv, por në Bejrut
Pretendimi: Një përdorues i TikTok postoi një video që tregon një shpërthim shkatërrues që dyshohet se ndodhi në Kharkiv. E njëjta video u shpërnda në Facebook, duke pretenduar se tregon bombardimin e komandës kryesore të Ukrainës.
Kontrolli i fakteve të DW: Gabim.
Në videon tonë tregojmë: materiali i regjistruar e ka origjinën nga Libani dhe tregon shpërthimin shkatërrues në portin e Bejrutit në vitin 2020. Kjo duket nga një krahasim i drejtpërdrejtë i pjesëve të shkrepjeve. /tesheshi.com/
