A do ketë ardhëmëri BRI (Nisma e Rripit dhe Rrugëve) në Afganistan nga sundimi i talibanëve?
Talibanët do të mirëpresin elementët e vështirë të infrastrukturës të Nismës së Rripit dhe Rrugëve. Komponentët “e butë” janë një histori e ndryshme.
Kur Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre filluan të evakuohen nga Kabuli më 15 gusht, kur talebanët hynë në kryeqytetin afgan, Kina vendosi të mbajë hapur ambasadën e saj dhe pretendoi se ishte gati për marrëdhënie miqësore me talebanët. Këshilltari i Shtetit dhe Ministri i Jashtëm Wang Yi ishte takuar tashmë me përfaqësuesit e talebanëve në fund të korrikut në Tianjin për të diskutuar procesin e pajtimit dhe rindërtimit në Afganistan. Gjatë atij takimi, talebanët gjithashtu ranë dakord të mos mbështesin separatistët ujgur që mund të kërcënojnë stabilitetin në Xinjiang. Kina ka një parim të mos ndërhyrjes në punët e brendshme jashtë vendit dhe pret që palët e tjera të kenë të njëjtën politikë. Mbi këtë bazë, Kina dhe Afganistani i talebanëve mund të zhvillojnë lidhje të reja.
Talibanët dhe Nisma e “Vështirë” e Rripit dhe Rrugëve (BRI)
Memorandumi i parë i Mirëkuptimit mbi (BRI-Belt and Road Initiative) midis Afganistanit dhe Kinës u nënshkrua në vitin 2016 dhe më pas u pajtuan disa nisma midis dy vendeve. Megjithatë, për shkak të terrorizmit, pak projekte u realizuan në kuadër të BRI-së. Përveç kësaj, kushtet klimatike dhe gjeografike të Afganistanit gjithashtu e bëjnë të vështirë ndërtimin e rrugëve.
Për shkak të mungesës së rrjeteve të duhura dhe pasigurisë së përhapur, burimet minerale të pashfrytëzuara afgane vështirë se janë shfrytëzuar. Nëse talebanët arrijnë të kthejnë stabilitetin në Afganistan, Kina mund të investojë në disa sektorë, përfshirë minierat.
Por për Kinën, stabiliteti në Afganistan është gjithashtu një parakusht për zhvillimin dhe suksesin e Korridorit Ekonomik Kinë-Pakistan (CPEC), një segment i madh i BRI-së. Në Pakistan, Kina ka investuar miliarda dollarë amerikanë në ndërtimin e rrugëve, zonave të veçanta ekonomike dhe porteve. Por, për shkak të kushteve gjeografike dhe tensioneve me Indinë në Kashmir, qyteti kinez i Kashgarit ende nuk është i lidhur me korridorin dhe projektet përballen me vonesa.
Në Pakistanin jugor, Kina po zhvillon portin e Guadarit, i cili do të bëhet një qendër kryesore për energjinë. Sidoqoftë, për të qenë fitimprurës, porti i ri duhet të shërbejë si një terminal për gazin natyror nga Azia Qendrore, përmes Afganistanit. Por transporti me rrugë ose tubacione nuk mund të planifikohej në këtë vend të shkatërruar nga lufta. Me një “Pax Talibana” në Afganistan, si Kina ashtu edhe Pakistani mund të parashikojnë objekte të reja të infrastrukturës që mund të lidhin Guadarin me Azinë Qendrore. Sapo të krijohen ato rrjete, Guadari gjithashtu do të bëhet shumë më tërheqës për investitorët e huaj, veçanërisht nga rajoni i Gjirit, pasi ata, deri më tani, kanë treguar një ngurrim për të investuar në Guadar për shkak të mungesës së perspektivës.
Amir Shabani
