Várhelyi tha se Komisioni kishte parashikuar një plan thelbësor ekonomik dhe investime për rajonin. “Ne po propozojmë për të investuar gati 30 miliardë euro në rajon në katër deri në pesë vitet e ardhshme, për të sjellë një ndryshim themelor për njerëzit dhe ekonominë”, tha ai. “Kjo është ajo që ofron Europa. Askush tjetër nuk e ofron këtë. Zbatimi i këtij plani do të fillojë këtë tremujor”, tha ai.
Presidenca e Sllovenisë në BE do të mbikëqyrë një Samit BE-Ballkan Perëndimor në fillim të tetorit dhe Sllovenia dëshiron që këto samite të mbahen rregullisht çdo vit, si një mënyrë për të përshpejtuar procesin e zgjerimit të BE-së, tha ministri i Jashtëm, Anže Logar.
Samite të tilla të rregullta do të përfaqësonin “një lloj presioni të rëndësishëm” mbi vendet e rajonit, për të arritur përparim në anëtarësim, dhe në të njëjtën kohë, do të nxisnin BE-në për të ndërmarrë hapa të rëndësishëm, tha Logar në Forumin Strategjik të mbajtur në fillim të shtatorit.
Komenti erdhi në përgjigje të pyetjes se çfarë kishte arritur Sllovenia si vendi që ka marrë këtë vit Presidencën e BE-së për të përparuar me zgjerimin e bllokut dhe për të kapërcyer pengesën e Bullgarisë ndaj Maqedonisë së Veriut për të hapur bisedimet e anëtarësimit.
Logar tha se programi i Presidencës sllovene të BE-së e kishte nënvizuar qartë se BE-ja kishte premtuar progres nëse do të përmbusheshin kushtet, që do të thotë se nëse këto kushte plotësohen, është “detyra e BE-së që të respektojë fjalët e saj”.
Ai pranoi se kishte shumë kritika në lidhje me dështimin e BE-së për të mbajtur fjalën, por vuri në dukje se këto vendime u miratuan me konsensus brenda BE-së, gjë që kërkonte shumë përpjekje diplomatike.
“Ne po bëjmë gjithçka që mundemi për të arritur përparim”, tha ai, por vuri në dukje se mungesa e një qeverie në Bullgari e përkeqësonte situatën pasi “mungon një bashkëbisedues”.
Që nga prilli, në Bullgari janë zhvilluar dy herë zgjedhje dhe ka qenë e pasuksesshme në zgjedhjen e një qeverie të rregullt. Zgjedhjet e treta do të mbahen para fundit të vitit. Sllovenia do të mbikëqyrë Samitin BE-Ballkan Perëndimor në tetor, në kuadër të presidencës së saj në BE.
Ndërsa theksuan rëndësinë dhe përfitimet e zgjerimit të BE-së në Ballkanin Perëndimor, si një çështje strategjike e rëndësishme, udhëheqësit në një panel mbi të ardhmen e Europës dhe zgjerimin e saj, ranë dakord se integrimi i rajonit në BE do të jetë vendimtar.
“Zgjerimi është një proces që ka fazat e veta. Është më shumë një proces administrativ sesa një proces politik. Megjithatë, ne duhet të diskutojmë se si Ballkani Perëndimor do të bëhet pjesë e BE-së, si do të integrohet politikisht, ekonomikisht, në aspektin e shoqërisë dhe sigurisë. Këto janë çështjet për Ballkanin Perëndimor”, tha Komisioneri Europian për Zgjerimin, Olivér Várhelyi.
Ai theksoi se vendet në Ballkanin Perëndimor duhej të motivoheshin për t’u bashkuar me BE-në. “Ne nuk kemi më kohë për të humbur.”
Várhelyi tha se Komisioni kishte parashikuar një plan thelbësor ekonomik dhe investime për rajonin. “Ne po propozojmë për të investuar gati 30 miliardë euro në rajon në katër deri në pesë vitet e ardhshme, për të sjellë një ndryshim themelor për njerëzit dhe ekonominë”, tha ai.
“Kjo është ajo që ofron Europa. Askush tjetër nuk e ofron këtë. Zbatimi i këtij plani do të fillojë këtë tremujor”, tha ai.
Kryeministri slloven Janez Janša vuri në dukje se kur u krijua BE-ja, etërit themelues nuk kishin folur për Lindjen dhe Perëndimin, por për Europën në tërësi. “Zgjerimi është një mjet për të arritur këtë qëllim”, tha ai.
Ai paralajmëroi kundër një të ardhmeje pa zgjerim. Presidencat bullgare dhe kroate donin të përparonin me zgjerimin gjatë periudhave të tyre në krye të Këshillit të BE-së, por çështje të tjera u trajtuan si përparësi në atë kohë. “Në atë kohë duhej menaxhuar kriza, tani ne duhet të përqendrohemi në çështjen strategjike të zgjerimit”, tha ai.
Sipas Janša, zgjerimi duhet të jetë në axhendën e BE-së gjatë gjithë kohës, ashtu siç ishte para se Sllovenia të bashkohej me bllokun. “Ne do të bëjmë çmos që të ndërmarrim të paktën disa hapa përpara”.
Së pari anëtarësimi në Schengen
BE-ja së pari duhet të ofrojë perspektivën e anëtarësimit në zonën Schengen për vendet e Ballkanit Perëndimor para se ata të kalojnë në procesin e pranimit në BE, i cili është më kompleks, tha kryeministri çek, Andrej Babiš në Forumin Strategjik të mërkurën.
Sipas Babiš, Serbia duhet të jetë vendi i parë i Ballkanit Perëndimor që të pranohet, sepse ndodhet në rrugën e emigracionit të jashtëligjshëm dhe po e lufton atë në mënyrë aktive.
Babiš tha gjithashtu se e konsideronte absurde që Bullgaria ka pritur 10 vjet për t’u përfshirë në Schengen, megjithëse ajo e ruan kufirin në një mënyrë më të mirë se disa vende anëtare të Schengen-it.
Ai tha se besonte se vendimmarrja në BE nuk do të ishte më e vështirë për shkak të zgjerimit, por vuri në dukje se reforma e institucioneve të BE-së do të ishte e nevojshme. Në ditën e parë të Forumit Strategjik u mbajtën protesta anti-Janša, ku protestuesit shpalosën një flamur antifashist.
“Me këtë, ne duam të dërgojmë një mesazh të qartë se nuk jemi dakord me abuzimin e pushtetit nga Janez Janša dhe qeveria e tij,” thanë protestuesit, duke u bërë thirrje udhëheqësve dhe institucioneve të BE-së që të mbrojnë sundimin e ligjit në Slloveni.
