Grupet kriminale që flasin shqip po marrin drejtimin e shpërndarjes së narkotikëve në tregjet e BE-së, duke shqetësuar dukshëm Europën. Autoritetet europiane nuk e përjashtojnë mundësinë që grupet që veprojnë në Europë të jenë të lidhur me ata në Shqipëri, madje dyshimet janë se bosët e krimit në Shqipëri janë të mbrojtur dhe nuk i gjen gjë.
Të gjitha këto aktivitete të paligjshme, si brenda dhe jashtë vendit mund të gjenerojnë potencialisht fluks parash të pista, që mund të hyjë në Shqipëri, çka mund të shtrembërojë ekonominë në Shqipëri…
Nga Lisbona, Ornela Liperi
“Shqipëria është një vend ku ka kultivim të madh kanabisi, ka njerëz që mund të importojnë 613 kilogramë kokainë, ka kriminelë që ka të ngjarë që të dërgojnë paratë e tyre atje. E gjithë Europa po thotë që Shqipëria është një vend i krimit të organizuar”. Me një gjuhë herë diplomatike, e herë të drejtpërdrejtë, të bazuar mbi shembuj konkretë, z. Laurent Laniel, analist shkencor për reduktimin e ofertës së drogës, në Qendrën Europiane të Drogave dhe Varësisë nga Drogat (EMCDDA), me seli në Lisbonë, ka dhënë nga zyra e tij një intervistë ekskluzive për “Monitor”.
Që në fillim, ai thotë se ka pak informacion për atë që ndodh brenda në Shqipëri, por është i mirinformuar për ndikimin që ka Shqipëria në tregjet europiane të narkotikëve dhe sidomos të grupeve kriminale që flasin shqip, të cilët po marrin drejtimin e shpërndarjes së narkotikëve në tregjet e BE-së, duke shqetësuar dukshëm autoritetet europiane.
Ai pohon se, pas vitit 2016, nga Shqipëria nuk raportohet më prodhim masiv i kanabisit, por kapjet e sasive të kanabisit në kufi vazhdojnë, çka të çon dy konkluzione, stok i madh ose prodhimi vazhdon në hapësira të mbyllura.
Një tjetër dukuri që po hetohet së fundmi është trafikimi i vajit të kanabisit nga Shqipëria, kryesisht në Greqi e Turqi, ku dyshohet se në Turqi, trafikantët shqiptarë e këmbejnë atë me heroinë.
Ai pranon që Europa ka qenë e butë me Shqipërinë për historinë e kanabisit, pasi ai nuk konsiderohet si drogë shumë e dëmshme dhe është në proces legalizimi në shumë vende. Por, tani kanabisi është rikthyer sërish si prioritet, pasi ai gjeneron para për kriminelët, të cilët i investojnë pastaj këto para dhe shtrembërojnë ekonominë, shtrembërojnë shoqërinë, korruptojnë zyrtarët lokalë, sektorin privat etj.
Por, më shumë sesa për kanabisin e mbjellë në Shqipëri, autoritetet europiane janë të shqetësuara për grupet kriminale që po veprojnë jashtë Shqipërisë dhe këtë fakt z. Laniel e përsërit disa herë gjatë intervistës. Trafikantët shqiptarë që veprojnë në BE janë forcuar dukshëm së fundi dhe po marrin kontrollin e tregut në Britani, Francën Lindore etj.
“Kolegët në Britani thonë se shqiptarët po marrin tashmë drejtimin e tregut të kokainës dhe shpërndarjes në nivelin e mesëm”, pohon ai. Shqiptarët jashtë po bëhen një kërcënim më i madh, pasi ata duket se janë të përfshirë në tregjet më të mëdha të drogave. Interesant është dhe fakti se si shqiptarët e marrin drejtimin e shpërndarjes së narkotikëve, pasi ata perceptohen se janë eficientë dhe që e mbajnë fjalën e dhënë, -që na kujton traditën shqiptare të besës-, dhe arrijnë të sjellin ngarkesat sipas porosive.
Autoritetet europiane nuk e përjashtojnë mundësinë që grupet që veprojnë në Europë të jenë të lidhur me ata në Shqipëri, madje dyshimet janë se bosët e krimit në Shqipëri janë të mbrojtur dhe nuk i gjen gjë. “Pyetja më e madhe është se si kriminelët shqiptarë, që veprojnë jashtë Shqipërisë, ndërveprojnë me ata që janë në Shqipëri. A janë ata, ashtu siç besojnë oficerët e policisë në disa vende europiane, të lidhur me bosët e krimit, që janë në Shqipëri dhe me sa duket janë të mbrojtur dhe asgjë nuk i gjen ata atje dhe ata organizojnë operacione dhe marrin paratë nga operacione që kryhen jashtë vendit, si trafikimi i kokainës dhe heroinës”, pohon z. Laniel.
Një tjetër fakt, që sipas tij është i sigurt, është që shqiptarët janë përfshirë në sjelljen e kokainës direkt nga Amerika e Jugut, që është një hap tjetër në tregti. Gjithsesi, sipas vlerësimeve të tij, për Europën, Shqipëria nuk është ende një qendër e madhe shpërndarjeje për kokainën, pasi aktiviteti më i madh i importimit dhe shpërndarjes së kokainës për tregjet europiane është nga portet e Belgjikës dhe Holandës.
Z. Laniel. pohon se të gjitha këto aktivitete të paligjshme, si brenda dhe jashtë vendit mund të gjenerojnë potencialisht fluks parash të pista, që mund të hyjë në Shqipëri, çka mund të shtrembërojë ekonominë në Shqipëri.
Por, në fund, ai është optimist se situata do të përmirësohet, pasi vendi është në proces integrimi drejt Bashkimit Europian. “Nëse Shqipëria do të lihej e braktisur, atëherë do të duhet të shqetësoheshit seriozisht shumë. Tani ju mund të shqetësoheni, por ndoshta më pak”.
Më poshtë intervista e plotë:
Shohim që Shqipëria po përmendet gjithnjë e më shumë në raportet tuaja si një vend prodhimi i kanabisit apo transit në trafikimin e lëndëve narkotike…
Shqipëria është, ose të paktën ishte deri përpara pak kohësh, një prodhues kyç i kanabisit siç raportohet nga partnerët italianë, të cilët fluturuan mbi vend dhe konstatuan sasi të mëdha të kanabisit të mbjellë.
Ka pasur gjithashtu dhe një sasi të madhe të kapur në kufijtë me vendet fqinjë me Shqipërinë, veçanërisht në Itali dhe Greqi. Pra është e sigurt, se të paktën deri në vitin 2016, Shqipëria ka qenë një prodhues i madh i kanabisit në bujqësi.
A keni ndonjë vlerësim të sasisë që mund të jetë mbjellë?
Jo, nuk kam ndonjë ide. Kur shkova në Shqipëri kërkova të më jepnin shifrat, por nuk m’u dhanë. Ju mund të pyesni në Universitetin e Napolit për rezultatet që mund të kenë nga vëzhgimet e bëra në terren nga Guardia di Finanza e Italisë. Unë nuk i kam të dhënat.
Në 2017, nga të njëjtat vëzhgime në të njëjtat zona me avion rezultoi se kishte pothuajse një zhdukje të kultivimit të kanabisit në Shqipëri. Pra, të paktën jashtë nuk ka pasur më mbjellje, ashtu siç ndodhi në vitin 2016, vetëm nëse mbjellja ka vijuar në hapësira të mbyllura.
Pra kështu na është thënë, që nuk ka më kultivim të kanabisit në Shqipëri. Gjithsesi kapjet e sasive të kanabisit në kufi vazhdojnë, pra ka diçka misterioze këtu, ose diçka kundërintuitive. Ndoshta kanabisi u ruajt në Shqipëri, pra sasi të mëdha u ruajtën diku dhe prodhimi ka qenë i madh, ose ai vazhdon në hapësira të mbyllura dhe avionët nuk e kapin dot. Po trafikimi vazhdon. Unë nuk kam informacion për njërën apo tjetrën. Unë them që ka dy hipoteza. Sasitë e mëdha që vazhdojnë dhe kapen na çojnë vetëm në këto dy konkluzione, stok i madh ose prodhimi vazhdon në hapësira të mbyllura.
Si e shpjegoni këtë sasi të madhe të mbjellë?
Nuk është se kam ndonjë shpjegim. Kanabisi është mbjellë edhe përpara vitit 2016. 2016-a ishte viti i parë kur u konstatua përmes avionëve kultivimi i sipërfaqeve të mëdha. Edhe më parë është mbjellë në sasi të mëdha. Lazarati p.sh., ka qenë i njohur për kultivimin e kanabisit, deri në vitin 2014, kur një aksion i ashpër i policisë e ndaloi atë.
Të paktën deri në vitin 2014, në Lazarat, por edhe në zona të tjera, sipas raportimeve që ne kemi pasur, kishte sasi të mëdha të kanabisit të mbjellë. Unë kam qenë në Shqipëri dhe kam folur me autoritetet, përfshirë ata të policisë dhe nuk e kam kuptuar ende të qartë dinamikën se si ka ndodhur kultivimi dhe nuk kam lexuar ende një studim, shkrim akademik, apo shpjegim se çfarë ka ndodhur në Shqipëri me kultivimin në male.
Sa problematike është bërë Shqipëria në Europë me kultivimin e kanabisit, pasi dhe ju përmendët që ka ende kapje në kufijtë me Shqipërinë?
Është bërë problem, sidomos për dy vendet fqinjë, Italinë dhe Greqinë. Ne kemi raportime se kanabisi i prodhuar në Shqipëri trafikohet në këto dy vende dhe shitet në rrugë.
Përveç tyre, disa vende në Europën Lindore dhe Perëndimore, p.sh., Austria, raportojnë se një pjesë e kanabisit që ata gjejnë në tregjet e tyre vjen nga Shqipëria. Pra Shqipëria është bërë një furnizues i Europës dhe për këtë e kemi përmendur në raport, pasi këtë na e kanë raportuar shumë shtete.
Megjithatë, ne mendojmë se pjesa më e madhe e kanabisit që konsumohet në Bashkimin Europian prodhohet brenda BE-së dhe Shqipëria nuk është pjesë e BE-së.
Një fakt, që njerëzit që nuk merren me kanabisin nuk e dinë ose nuk e marrin në konsideratë, është që kanabisi që prodhohet në fusha jashtë në Shqipëri ka shumë të ngjarë që të jetë shumë më pak i fuqishëm, sesa kanabisi që prodhohet në hapësira të mbyllura brenda Bashkimit Europian.
Ne mendojnë se pjesa më e madhe e shteteve furnizohen me kanabis të fortë, pasi ne çdo vit marrim informacion se cilësia dhe pastërtia e tij rritet. Ne nuk e kemi mesataren e pastërtisë për kanabisin shqiptar, por normalisht, kanabisi që kultivohet në fusha jashtë është shumë më pak i fuqishëm sesa ai që prodhohet në BE, sepse në kultivimin jashtë nuk mund të kontrollosh kushtet e prodhimit.
Pra nuk është i një cilësie të mirë?
Saktësisht nëse do ta thoshim kështu. Pra ka një mister se pse do ta blinin konsumatorët europianë kanabisin shqiptar, nëse ai nuk është i fortë. Ka një hipotezë, që konstatohet dhe nga raportet tona, që kanabisi i butë shqiptar blihet për t’u përzier me atë të fortë të prodhuar në BE dhe shitet si një kanabis i fortë me çmime të larta, duke sjellë fitime të mëdha për shpërndarësit, pasi shesin një produkt me fuqi, që thonë se është e lartë, kur realisht është më e ulët.
Një tjetër çështje me kanabisin në Shqipëri është prodhimi i vajit të kanabisit. Vaji i kanabisit nuk është kapur në Shqipëri, por ka pasur raportime për kapje të tij në Greqi dhe Turqi dhe ne mendojmë se ky vaj është nga Shqipëria, i prodhuar me kanabis shqiptar. Për të bërë një litër vaj kanabisi duhen sasi të mëdha kanabisi, 10 apo 12 kilogramë, pra vaji është një produkt shumë i koncentruar.
Kjo është dhe një mënyrë për ta eksportuar më lehtë. Mund të kesh një dhomë me kanabis dhe e shndërron në vaj dhe e transporton më lehtë. Kjo është një çështje për të cilën ne po përpiqemi të kemi më shumë informacion, pasi kemi shumë pak për momentin. Dimë që kemi raste të kapjes së tij në Greqi dhe Turqi. Grekët thonë që vjen nga Shqipëria, ndërsa turqit nuk e specifikojnë se nga vjen vaji i kanabisit, por dyshojmë që ai vjen nga Shqipëria dhe ndoshta trafikantët shqiptarë e këmbejnë atë me heroinë. Pra kriminelët shqiptarë shesin vaj kanabisi dhe e këmbejnë atë për heroinë, nuk di të them për normat e këmbimit.
Ku prodhohet ky vaj kanabisi?
Nuk mund ta them. Siç e përmenda kam pak informacion për Shqipërinë, nuk flas shqip, kam qenë në Shqipëri për herë të parë pak muaj më parë. Unë punoj këtu në Lisbonë.
Ne, në fakt, e kërkuam intervistën pasi donim të kishim një ide se si e sheh Europa Shqipërinë…
Europa e njeh Shqipërinë në përgjithësi për çështjen e kanabisit që vite më parë, që kur ai kultivohej në Lazarat. Ka pasur informacion për njerëz që flisnin shqip që trafikonin heroinë kryesisht në -Zvicër, por bëhej fjalë për shqiptarët e Kosovës. Ata ishin furnizues të mëdhenj të heroinës në Zvicër, që e blinin nga turqit pra ka pasur lidhje mes shqiptarëve dhe turqve prej kohësh.
Aktualisht ka raportime nga policia franceze se njerëz që flasin shqip, – nuk e di nëse janë nga Shqipëria, Kosova apo Maqedonia -, trafikojnë heroinë dhe janë bërë aktorë të rëndësishëm të trafikimit të heroinës me pakicë në Francën Lindore. Në njëfarë mënyre, ata ia kanë dalë të marrin vendin e atyre që shpërndanin heroinë më parë.
Ka konfuzion tek autoritetet europiane për shqiptarët, nëse janë shqiptarë nga Shqipëria, nga Kosova apo Maqedonia dhe kjo shqetëson edhe autoritetet shqiptare, pasi ata thonë që nuk kanë çfarë t’i bëjnë dikujt që nuk është me kombësi shqiptare.
Pra ka ekzistuar çështja e trafikimit të heroinës në Zvicër, nga shtetasit nga Kosova, tashmë kemi të dhëna për shpërndarje në Francë, nga njerëz që raportohen si shqiptarë.
Policia britanike është shumë e shqetësuar nga trafikimi i kokainës në Mbretërinë e Bashkuar nga shqiptarët dhe ata thonë që janë shqiptarë nga Shqipëria dhe janë pjesë e krimit të organizuar. Shqiptarët njihen dhe për trafikun dhe shfrytëzimin e prostitucionit, ky është rasti në Francë dhe ata kanë reputacion, që janë shumë të dhunshëm.
Nga ajo që më kanë thënë, shqiptarët kanë reputacion gjithashtu që janë të besueshëm. Nëse thonë se do ta bëj këtë, do ta sjell një sasi të madhe narkotike, ata e bëjnë këtë.
Në Shqipëri, ky është zakoni i besës, dhënies së fjalës…
Po dhe në Europë, trafikantët e tjerë e pëlqejnë këtë. Kolegët në Britani thonë se shqiptarët po marrin tashmë drejtimin e tregut të kokainës dhe shpërndarjes në nivelin e mesëm. Pra po ju them shembuj të saktë, të asaj që kam dëgjuar.
Por dua të theksoj se ka dy elemente, nga njëra anë ajo çfarë po ndodh në Shqipëri me prodhimin e kanabisit në vend deri para pak kohësh dhe nga ana tjetër, ajo që po bëjnë shqiptarët jashtë, që shpesh ngatërrohen nëse janë të Shqipërisë, Kosovës apo Maqedonisë dhe që shpesh cilësohen thjesht shqiptarë për europianët. Shqiptarët jashtë, janë tani për mendimin tim, një kërcënim më i madh, pasi ata duket se janë të përfshirë në tregjet më të mëdha të drogave.
Ka shqiptarë që rekrutojnë vietnamezë, të cilët janë ekspertë në prodhimin e kanabisit brenda hapësirave të mbyllura, që prodhojnë kanabis të fortë brenda një sipërfaqeje të vogël. Kjo ndodh në Holandë.
Pyetja më e madhe është, nga sa unë kam njohuri – megjithëse theksoj që nuk jam specialist në Shqipëri dhe shpresoj që kjo të jetë e qartë, – se si kriminelët shqiptarë, që veprojnë jashtë Shqipërisë, ndërveprojnë me ata që janë në Shqipëri. A janë ata, ashtu siç besojnë oficerët e policisë në disa vende europiane, të lidhur me bosët e krimit, që janë në Shqipëri dhe me sa duket janë të mbrojtur dhe asgjë nuk i gjen ata atje dhe ata organizojnë operacione dhe marrin paratë nga operacione që kryhen jashtë vendit, si trafikimi i kokainës dhe heroinës?
Ky është një faktor i rëndësishëm. Kjo është diçka për të cilët oficerët europianë të zbatimit të ligjit janë përgjithësisht më të shqetësuar sesa për kultivimin e kanabisit brenda Shqipërisë.
Kjo është në këndvështrimin e zbatimit të ligjit nga policia. Nga ana politike është ndryshe, pasi Shqipëria do të hyjë në negociata për t’u anëtarësuar në BE, pra herët a vonë do të hyjë në BE. Si rrjedhojë do të ketë më shumë konsiderata politike në lojë dhe do të ndikojnë në një mënyrë apo tjetrën.
Mund të ketë më shumë denoncime për aktivitetin kriminal të Shqipërisë nga ata që nuk duan që ajo të hyjë në BE dhe më shumë veprime nga ata që duan që Shqipëria të hyjë në BE dhe që duan të tregojnë se Shqipëria, në të vërtetë, po i zgjidh problemet e veta me kriminalitetin.
Ndoshta kapja e 613 kilogramëve kokainë që ndodhi në mënyrë të mrekullueshme në Shqipëri kohët e fundit mund të interpretohet si një gjë e tillë, ndoshta jo. Problemi, kur kapet një sasi, është se ne nuk e dimë se sa ka kaluar.
Të kapësh kokainë në portet europiane nuk është diçka e pazakontë, apo diçka e jashtëzakonshme, megjithëse ishte hera e parë që u kap një sasi kaq e madhe në Shqipëri. Por, kush e di sa nuk është kapur më parë. Sasi të mëdha janë kapur në shtetin tuaj fqinjë Greqi, sepse ata kanë gjithashtu porte të mëdha, të mos flasim për Italinë ku kapen vazhdimisht, Holandë, Francë, kudo kapet kokainë.
Lidhjet e krimit dhe mbrojtja e tyre
Pyetja më e madhe është se si kriminelët shqiptarë, që veprojnë jashtë Shqipërisë, ndërveprojnë me ata që janë në Shqipëri. A janë ata, ashtu siç besojnë oficerët e policisë në disa vende europiane, të lidhur me bosët e krimit, që janë në Shqipëri dhe me sa duket janë të mbrojtur dhe asgjë nuk i gjen ata atje dhe ata organizojnë operacione dhe marrin paratë nga operacione që kryhen jashtë vendit, si trafikimi i kokainës dhe heroinës?
Shqetësimi ishte se nga kanabisi do të kalohej tek kokaina…
Kjo është e mundur. Është gjithashtu e mundur, – diçka që nuk është komentuar shumë brenda në Shqipëri, por ngul këmbë serish – se shqetësimi i forcave të zbatimit të ligjit në Europë janë njerëzit që flasin shqip, aktivë jashtë Shqipërisë në BE, të cilët trafikojnë kokainë dhe heroinë, prostitucion dhe armë në Bashkimin Europian.
A janë të lidhur këta me Shqipërinë?
Këtë po thosha, kjo është pyetja e madhe, nuk e kam këtë informacion, megjithatë sinqerisht nuk do të habitesha në rast se do të kishin.
Sepse shqiptarët e Kosovës, që trafikonin kokainë në Zvicër, dhe ky është për mua shembulli historik prej 15 – 20 vitesh, trafikonin heroinë në Zvicër dhe ndërtonin shtëpi në Kosovë, që dukeshin sikur ishe në Zvicër, për shkak të modelit që ndërtoheshin.
Nuk do të habitesha nëse shqiptarët e Shqipërisë, që janë të përfshirë në aktivitetin e trafikimit në BE të dërgojnë gjithashtu paratë e tyre në Shqipëri, apo i dërgojnë në parajsa fiskale, apo pastrojnë paratë e tyre.
Ajo që është e sigurt është që shqiptarët, kur unë them shqiptarët nuk e di specifikisht nëse janë shqiptarët e Shqipërisë apo të Kosovës, janë përfshirë në sjelljen e kokainës direkt nga Amerika e Jugut, që është një hap tjetër në tregti. Importi me shumicë i kokainës është aty ku fitohet më shumë. Pra në rast se je në gjendje të blesh në Kolumbi me 2-3 mijë euro për kilogramë dhe e shet në Roterdam me 12 mijë euro kilogramin, norma e fitimit është shumë e lartë. Ka fitim edhe kur shitet në tregun brenda Europës, por norma e fitimit është e ulët.
Unë kam informacion për shqiptarët që trafikojnë kokainë dhe heroinë në Europë, kjo është e sigurt. Ky është një problem i madh, sepse ky është një ndryshim që po ndodh në Europë. Në Britani, më parë, shpërndarja bëhej nga vetë britanikët dhe kombësi të tjera dhe nuk ishin shqiptarët lojtarë të rëndësishëm. Tani ata janë.Monitor
