“Atyre qe po sulmohen ne lufte, u është dhene leje të luftojne, për shkak se u është bere e padrejte, e Allahu ka fuqi për t’u ndihmuar atyre (muslimaneve). U lejuan( të luftojne) ata të cilet vetem pse thane: “Allahu është Zoti yne” u debuan prej shtepive të tyre pa kurrfare të drejte. E sikur Allahu të mos i zbrapste disa me disa të tjere, do të rrenoheshin manastiret, kishat, havrat dhe xhamite qe ne to permendet shume emri i Allahut. E Allahu patjeter do ta ndihmoje ate qe ndihmon ne rrugen e Tij, se Allahu është shume i fuqishem dhe gjithnje triumfues”” [Kuran 22:39-40]
“Ne qofte se armiku hyn ne një toke muslimane, nuk ka dyshim qe është detyrim për ata qe jetojne aty ta mbrojne ate (token). Nese ata jane dembele apo të paafte, atehere obligimi bie mbi njerezit qe jane perreth saj, pastaj të tjereve, e të tjereve rreth gjithe botes, ne lindje e ne perendim, sepse tokat muslimane jane si një toke e vetme. Eshte e obligueshme të shkohet ne territore me kushte të tilla madje edhe pa lejen e prinderve apo të kreditoreve”. [Ibn Tejmije Majmu Al-Fatawa Vol. 28]
“Kushdo qe është i vetedijshem për dobesine e muslimaneve perballe armikut të tyre, dhe qe e di qe ai mund t’i ndihmoje ata dhe mund të bashkohet me ta, është gjithashtu obligim për të te marshoje perpara”. [Imam El-Kurtubi, Fath-ul-Bari 6/30]
Kushtet kur xhihadi behet Farz Ajn (i detyrueshem për të gjithe muslimanet)
A) Nese jobesimtaret hyjne apo pushtojne një toke të muslimaneve.
B) Nese rreshtat takohen ne lufte dhe ata fillojne t’i afrohen njeri-tjetrit.
C) Nese imami therret një person apo një popull të marshojne ne lufte atehere ata duhet ta bejne një gje të tille.
D) Nese jobesimtaret kapin apo burgosin një grup muslimanesh.
E) Nese jobesimtaret pushtojne një toke të muslimaneve.
Ne keto kushte, selefet dhe ata qe i ndjekin ata, dijetaret e kater shkollave islamike (Maliki, Hanefi, Shafi dhe Hanbeli), dijetaret e hadithit, dhe komentuesit e Tefsirit, pajtohen qe për të gjitha moshat, xhihadi ne kete situate behet Farz ajn (i detyrueshem për të gjithe) mbi të gjithe muslimanet e tokes të cilen e kane sulmuar jobesimtaret dhe mbi muslimanet perreth, ku femijet mund të marrin pjese ne të pa lejen e prinderve, gruaja pa lejen e burrit të saj dhe borxhliu pa lejen e huadhenesit.Dhe, ne qofte se muslimanet e kesaj toke nuk mund t’i perzejne jobesimtaret për shkak të mungeses se forces, për shkak të dobesimit të tyre, pra jane të plogesht apo thjesht nuk veprojne, atehere obligimi i Farzit Ajn bie ne formen e rrethit nga me i aferti tek i aferti tjeter. Nese keta të fundit po ashtu plogeshtohen apo ka perseri një mungese fuqie ushtarake, atehere është detyre për njerezit me pas dhe për të tjeret me pas të luftojne. Ky proces vazhdon deri sa behet Farz Ajn për të gjithe boten muslimane mbare.
Sheih Ibn Tejmije thote ne lidhje me kete gje ne Fatawa Al-Kubara 4/608:
” Xhihadi mbrojtes, i cili zpraps agresorin, është tipi me i detyrueshem i xhihadit. Eshte poashtu e obligueshme të mbrohet feja dhe ajo cfare është e shenjte. i pari obligim pas imanit është sprapsja e armikut agresor i cili sulmon fene dhe rendin ne toke.
Opinionet e kater medhhebeve (shkollave islamike të mendimit)
Fik’hu Hanefi
Ibn Abidin thote (Hashiah Ibn Abidin 3/238): “Xhihadi behet Farz Ajn neqofte se armiku sulmon një nga kufinjte e muslimaneve, dhe behet Farz Ajn për ata qe jane afer ketij kufiri qe sulmohet. Per ata të cilet jane larg ketij kufiri,eshte Farz Kifaje ne rast se prezenca e tyre nuk është e domosdoshme. Nese ata jane të nevojshem, për arsye se njerezit afer sulmit nuk mund t’i rezistojne armikut, apo jane të dobet dhe nuk dalin ne xhihad, atehere për personat qe jane pas tyre, xhihadi behet Farz Ajn ashtu sikurse namazi apo agjerimi. Nuk ka arsye për ta lene një gje të tille. Nese ata jane të paafte si të tjeret para tyre, atehere behet Farz Ajn për ata pas të dyteve dhe keshtu me rradhe ne të njejten menyre derisa xhihadi të behet Farz Ajn për të gjithe Ummetin islam nga lindja ne perendim.”
Dhe të njejten Fetwa kane edhe: Al Kasani (badai As-Sanai 7/72), Ibn Najim (Al Bahr Al Reik 5/191)dhe Ibn Hammam ( Fath-ul-Qadir 5/191.
Fik’hu Maliki
Ne Hashija ed Dusuk (2/174) thuhet:”Xhihadi është Farz Ajn ne rastin kur ndodhe një sulm i papritur nga armiku”.Pervec kesaj Dusuk thote: “Kudo qe të ndodhe, xhihadi ne menyre immediate behet Farz Ajn për të gjithe, madje edhe për grate, sklleverit dhe femijet, edhe ata dalin ne lufte edhe neqofte se burrat, kreditoret dhe kujdestaret ua ndalojne një gje të tille.”
Fik’hu Shafi
Ne Nihajetul Mahtaj (8/158) nga Ramli thuhet : “Nese ata mesyjne një nga tokat tona dhe distanca midis nesh dhe atyre behet me e vogel se distanca e lejueshme për shkurtimin e namazeve, atehere njerezit e atij territori duhet ta mbrojne ate dhe madje behet Farz Ajn edhe për personat qe nuk e kane të detyrueshem xhihadin ; të varferit, femijet, sklleverit, borxhlinjte dhe grate.”
Fik’hu Hanbeli
Ne El Mugni (8/354) nga El Kudame thuhet: “Xhihadi behet Farz Ajn ne tre situata:
1) Nese dy palet takohen ne lufte dhe e mesyjne njera-tjetren.
2) Nese jobesimtaret hyjne ne një toke, Xhihadi behet farz Ajn për banoret e saj.
3)Nese Imami e therret një popull ne xhihad është obligim për ta t’i pergjigjen atij”.
Edhe Ibn Tejmije (fetwa El Kubara 4/608) thekson:”
Nese armiku hyn ne një toke muslimane, nuk ka dyshim qe është obligim për njerezit me afer dhe pastaj me afer ta sprapsin ate, sepse tokat muslimane jane si një toke e vetme. Eshte e obligueshme të marshohet neper keto territore madje edhe pa lejen e prinderve apo kreditorit (personit qe i ke borxh), dhe fjalet nga imam Ahmedi jane të qarta për një gje të tille.”
Kjo situate njihet si një marshim i pergjithshem ne lufte.
Evidenca për marshimin e pergjithshem dhe justifikimi i tij.
Deshmi 1: Marshimi i pergjithshem
Allahu i lartesuar thote: “Dilni (ne lufte), le t’ju vije (lufta) e lehte ose e rende, luftoni për hir të Allahut me pasurine tuaj dhe me veten tuaj; kjo është gjeja me e dobishme për ju, nese kuptoni.” ” [Kur’an 9:41]
Ne një ajet paraardhes plotesimi i premtimit për denimin si dhe zevendesimi nga një popull qe e posedojne islamin, është permendur si një kompensim për ata qe nuk luftojne.Allahu nuk denon pervecse ata qe lene pas një obligim ose qe kryejne veprime të ndaluara. “Nese ju nuk dilni (ne lufte), Ai ju denon me një denim të rende, ju zevendeson me një popull tjeter, dhe Atij nuk i behet fare dem. Allahu është i gjithfuqishem për cdo gje. [Kur’an 9:39]
Ibn Kethir said: “Allahu i Lartesuar urdheroi qe të gjithe të marshojne ne lufte me të derguarin e Allahut ((sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem)) (marshim i pergjithshem) ne luften e Tebukut për t’i luftuar armiqte e Allahut, romaket jobesimtare të popullit të librit. Buhariu ne sahih El-Buhari ka shkruar një kapitull (Me titull kapitulli mbi obligimin e daljes ne lufte dhe cfare kerkohet nga Xhihadi si dhe qellimi për te) dhe e thekson kete ajet.”
Ishte një thirrje e pergjithshme sepse u be e njohur nder muslimanet qe Romaket ishin mbledhur ne kufinjte e gadishullit Arab dhe po pergatiteshin të pushtojne Medinen. Por cmund të thuhet për situaten nese jobesimtaret hyjne ne një vend musliman? A nuk behet prioritet themelor të dalurit ne lufte? Ebu Talha (RA) thote ne lidhje me fjalet e të Lartemadheruarit: “E rende apo E lehte.” :te vjetrit apo të riut Allahu nuk do t’ia pranoje asnjerit shfajesimin.”
Ibn Tejmije thote ne Mejmu El Fetwa 28/358 : “Nese armiku ka për synim një sulm mbi muslimanet, atehere luftimi i tij behet obligim mbi popullin qe sulmohet ashtu edhe mbi ate qe nuk sulmohet. I Lartesuari thote ne Kur’an: “.E nese ata kerkojne ndihme prej jush për ceshtjen e fese, atehere jeni të obliguar t’i ndihmoni .” [Kur’an 8:72]. Po ashtu edhe profeti ((sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem)) urdheroi ndihmen e një muslimani ne nevoje. S’ka rendesi nese një njeri është apo jo ushtar me rroge dhe s’ka poashtu rendesi cilat jane aftesite e tij, është obligim mbi gjithesecilin me jeten dhe me pasurine e tij, pak apo shume, t’i bashkohet muslimaneve hipur ne dicka apo ne kembe.”
Az Zuhri thote (El Xhamili Ahkemil Kur’an 8/150) :”Nje nga tabiinet Sejd Bin El-Musejb shkoi ne një ekspedite ushtarake dhe humbi njerin nga syte e tij.i thane: ” Je i demtuar”.Ai u pergjigj:
“Allahu ka dhene lehtesine dhe veshtiresine e të marshuarit ne lufte, keshtu qe neqofte se une nuk mund të luftoj, prezenca ime do të shtoje numrin tuaj si dhe mund t’iu ruaj gjerat tuaja”
Dëshmi 2: Te luftuarit pa dallim.
Allahu i Lartesuar thote: “.dhe luftoni të gjithe idhujtaret pa dallim sic ju luftojne ata juve pa dallim, e dinie se Allahu është me ata qe i frikesohen Atij” [Kur’an 9:36]
Ibn Arabi thote (El -Xhemili Ahkemil Kur’an 8/150): “Pa dallim nenkupton rrethimin e tyre ( idhujtareve) nga cdo ane dhe ne të gjitha rrethanat e mundshme.”
Dëshmi 3: Te luftuarit derisa Politeizmi të çrrenjoset.
Allahu i Madheruar thote ne Kur’an: “Dhe luftojini ata derisa të mos mbetet fitne (mosbesim apo besim i kote, politeizem) dhe i tere adhurimi të behet vetem për Allahun.” [Kur’an 8:39]
Fitne ka kuptimin Shirk sic thone edhe Ibn Abbas dhe es-Sidi(Tefsir El Kurtubi 2/253): “Kur jobesimtaret sulmojne dhe kontrollojne një vend, Ummeti rrezikohet ne fene e tij dhe imani i ketij ummeti vihet ne dyshim. Atehere të luftuarit behet obligim ne menyre qe të mbrojne fene,jeten, nderin dhe pasurine e tyre.”
Dëshmi 4: Ne qofte se Ummeti thirret të dale ne lufte.
Profeti ((sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem)) ka thene: “Nuk ka Hixhre (emigrim) pas marrjes se Mekkes por është xhihadi dhe qellimi për te. Keshtu qe nese ju kerkohet të dilni ne lufte atehere dilni.” Transmeton Buhariu
.Eshte obligim të dilet ne lufte nese Ummetit i kerkohet një gje e tille dhe ne situaten e ndonje sulmi armik.Ummeti thirret të dale ne lufte për të mbrojtur fene e tij. Shkalla e obligimit lidhet me nevojen e muslimaneve apo me kerkesen e Imamit.(liderit të muslimaneve)
Po ashtu edhe Ibn Haxhr e ka qartesuar shpjegimin e hadithit (Fet’hul-Bari) : El Kurtubiu thote: “Kushdo qe është i vetedijshem për dobesine e muslimaneve perballe armikut të tyre, dhe qe e di qe ai mund t’i ndihmoje ata dhe mund të bashkohet me ta, është gjithashtu obligim për te, të marshoje perpara ne lufte”.
Dëshmi 5: Mbrojtja e Jetes, Nderit dhe Pasurise.
Secila nga fete qe Allahu ka derguar ruajne pese aspekte kryesore: fene, jeten, nderin,mendjen dhe pasurine. Rrjedhimisht, duhet të merren masat për t’i ruajtur keto të pesta me cdo menyre. Prandaj, islami e urdheron zprapsjen e agresorit. Agresori ua imponon veten me dhune të tjereve, duke iu cenuar jeten, pasurine apo nderin e tyre.
A- Agresori kunder nderit. Kur një musliman cenon nderin e të tjereve, është e detyrueshme sipas mendimit të dijetareve të mbrohet ky nder madje edhe ne qofte se mbrojtja e tij do të thote vrasje e njeriut qe e cenon ate. Duke iu referuar kesaj gjeje dijetaret theksojne qe nuk është e lejueshme për një grua muslimane qe të dorezoje nderin e saj,madje duhet ta ruaje kete nder edhe ne rast se rrezikohet jeta e saj.
B- Zprapsja e agresorit qe sulmon pasurine dhe jeten është e obligueshme sipas mendimit të shumices se dijetareve, si dhe të medhhebeve Shafi dhe Maliki, madje edhe kur është nevoja të vritet një agresor musliman. Ne një hadith sahih thuhet : “Kushdo qe vritet duke mbrojtur pasurine e tij, bie shehid. Kushdo qe vritet duke mbrojtur farefisin e tij, bie shehid. Kushdo qe vritet duke mbrojtur familjen e tij, bie shehid.”
Hadith Sahih Transmeton Ahmedi, Ebu Dawud, Tirmidhi,sakteson Albani.(Sahih El xhemi Es-Sagir Nr.6321) .
El Xheza (Ahkamul Kur’an 1/2402) pasi e degjoi kete hadith, tha: “Dihet unanimisht nga të gjithe qe ne qofte se një person e drejton shpaten e tij ndaj një personi tjeter me qellim për ta vrare ate ne menyre të padrejte, i takon muslimaneve qe ta vrasin kete agresor.”
Ne kete situate ne qofte se agresori vritet, vendi i tij është xhehnemi, edhe pse ai ishte musliman. Kurse nese vritet mbrojtesi ai bie shehid. Ky është rregulli për një musliman agresor, por si mund të jete ne rastin kur jobesimtaret pushtojne një toke muslimane ku ata mund të shtypin dhe sulmojne fene, nderin, jeten dhe pasurine deri ne zhdukjen e tyre???? A nuk është obligimi kryesor për muslimanet ne kete situate për ta luftuar kete agresor jobesimtar, edhe nese ky armik mund të jete një i vetem apo një shtet i tere!???
Dëshmi 6: Muslimanet, e perdorur si mburoja njerezore.
Nese jobesimtaret perdorin rober muslimane si mburoja për vete gjate marshimit ne lufte për të pushtuar një toke muslimane, është obligim të luftohen ata, edhe ne rast se një gje e tille çon ne vrasjen e roberve muslimane.
Ibn Tejmije thote ne Mexhmua El Fetwa 28/537 : “Ne qofte se jobesimtaret kane zene rob besimtare të devotshem dhe i kane vene ata perpara vetes për t’u mbrojtur, dhe ne kete rast nuk është i mundur luftimi i tyre ( jobesimtareve) pervec se duke i vrare besimtaret, atehere duhet të vriten edhe ata (besimtaret) poashtu. Dijetaret kryesore kane rene dakort se ne qofte se jobesimtaret i perdorin roberit muslimane si mburoja për veten e tyre, dhe ka rrezik për pjesen tjeter të muslimaneve nese ata nuk luftohen, atehere është e lejuar qe të qellohen ata (besimtaret) duke pasur për qellim eleminimin e jobesimtareve. Nje thenie e dijetareve aprovon qe edhe nese ne nuk frikesohemi për rrezikun qe i kanoset muslimaneve ne pergjithesi por vetem rrezikut qe i kanoset një pjese të tyre, është e lejueshme të qellohen roberit muslimane.” Dhe ne faqen 45 ai thote: “Suneti dhe Ixhmaja bien dakort qe ne qofte se sulmi i një agresori musliman nuk mund të ndalohet pervec se duke e vrare ate, atehere ai duhet të vritet, edhe nese shkelja e tij është mbi një dinar. Sepse, ne një hadith Sahih thuhet: “Kushdo qe vritet duke mbrojtur pasurine e tij bie shehid”
Dhe një gje e tille behet me qellim për t’i mbrojtur muslimanet e tjere nga fitnet dhe Shirku, dhe mbrojtja e fese, nderit dhe pasurise jane me prioritare sesa një grup i vogel roberish muslimane ne duart e jobesimtareve.
Dëshmi 7: Te luftuarit e grupit renegat musliman.
Allahu thote ne Kur’an : “Nese dy grupe besimtaresh tentojne të luftojne ndermjet vete, ju pajtoni ata, e ne qofte se ndonjeri prej tyre e sulmon tjetrin, atehere luftonie ate grup qe versulet me pa të drejte, derisa t’i bindet udhezimit të Allahut, e nese kthehet, atehere me drejtesi beni pajtimin ndermjet tyre, mbanie drejtesine, se vertet Allahu i do të drejtet. [Kur’an 49:9]
Nese Allahu e ka bere obligim të luftohet grupi renegat, me qellim për të bashkuar muslimanet dhe për të mbrojtur fene, nderin dhe pasurine e tyre, atehere si do të jete rregulli për të luftuar një shtet agresor jobesimtar??? A nuk është prioritet një gje e tille???
Dëshmi 8: Rregulli për ate qe ben luften. Allahu i Madheruar thote ne Kur’an: “Denimi i atyre qe luftojne (kundershtojne) Allahun dhe të derguarin e Tij dhe bejne shkaterrime ne toke, nuk është tjeter vetem se të mbyten ose të gozhdohen, ose (te gjymtohen) t’u priten duart dhe kembet e tyre të kunderta, ose të debohen nga vendi, kjo (mase ndeshkuese) është poshterim për ta ne dunja, dhe ne boten tjeter ata do të kene denim të madh.” [Kuran 5:33]
Ky është rregulli qe zbatohet mbi ate qe ben lufte mes muslimaneve.Ai perhap brenga dhe prishje ne toke dhe shkel mbi pasurine dhe nderin. Ky është rregulli qe Profeti (sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem) zbatoi mbi beduinet e prishur të cilet u kthyen ne renegate, sic transmetohet edhe ne hadithet sahih (El Fetha Er-Rabani dhe Terteb Musnad El Imam Ahmed Esh-Shabani nga Ahmed Abdur-Rahman El Bena 8/128)
Atehere cili do të ishte trajtimi i një shteti jobesimtar i cili shkakton fatkeqesi mbi popujt, fene, pasurine dhe nderin e tyre? A nuk është obligim numer një i muslimaneve t’a luftojne ate?
Keto jane disa nga evidencat dhe arsyet të cilat vertetojne rregullin për marshimin e pergjithshem ne lufte ne rastin kur jobesimtaret hyjne ne një toke muslimane. Me të vertete, zprapsja e armiqve jobesimtare është obligimi me i rendesishem pas Imanit, ashtu sic thote Ibn Tejmije : “Obligimi i pare pas Imanit është zprapsja e armikut agresor i cili sulmon fene dhe rendin ne toke.”
A vazhdon një person i vetem të luftoje nese pjesa tjeter mbetet pas?
Po, ai lufton sepse Allahu i Madheruar i shpalli keto fjale të Derguarit të Tij( (sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem)) : “Dhe lufto (Ja Muhamed ((sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem))) ne rrugen e Allahut!
Nuk obligohet kush pos teje, dhe nxiti besimtaret ( për lufte), dhe Allahu do zprapse fuqine e jobesimtareve. Allahu është me Fuqiforti, me Ndeshkuesi. [Kuran 4:84]
Ky ajet urdheron profetin ((sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem)) për dy gjera:
1- Te luftoje, madje edhe nese mbetet vetem.
2- T’i nxise besimtaret.
i Madheruari tregon zgjuarsine e të luftuarit ne rruge të Tij. Kjo behet për ndalimin e se keqes se shkaktuar nga jobesimtaret sepse ata nuk e ndjejne pranine tone po të mos luftojme.: “Dhe luftoni ata derisa të mos mbetet Fitne (idhujtari, besim i kote,politeizem), e i tere adhurimi të behet vetem për Allahun.” [Kuran 8:39].
Te neglizhuarit e luftes con ne fitoren e Shirkut dhe të Kufrit.
Ibn Arabi ne Ahkamul Kur’an thote : “Mund të lind një situate e tille ne të cilen është obligim mbi cdo musliman të dale ne lufte, situate ne të cilen Xhihadi behet Farz Ajn ne rastin kur armiku pushton një nga vendet tona apo rrethon një nga territoret tona. Atehere, është obligim mbi cdo musliman të dale për Xhihad. Nese ata nuk e bejne një gje të tille, jane ne haram.(bejne gjynah).
Nese dalja ne lufte është e pergjithshme, për shkak të pushtimit nga ana e armikut të të një territori apo zenies se roberve, marshimi është obligim për gjithsecilin. Me lehtesi, veshtiresi, kalerim apo ecje, skllav apo i lire, duhet të gjithe të dalin jashte për lufte. Personi me baba pa lejen e tij(babait) dhe personi pa baba, mbrojne territorin dhe pasurine, e poshterojne armikun dhe dalin ne ndihme të roberve. Per kete nuk ka asnje kundershtim. Cfare ben ai nese mbetet pas, d.m.th nuk merr pjese ne lufte ? Ai e gjen një rob dhe e liron ate. Ai lufton vete nese është ne gjendje ta beje një gje të tille, dhe nese nuk është ai pergatit një muxhahid.”
Te luftuarit vetem e kenaq Allahun.Thuhet ne një hadith Hasen të transmetuar nga Ahmedi dhe Ebu Dawudi,se Profeti (sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem) ka thene: “Allahu habitet me një person i cili lufton ne rruge të Allahut nderkohe qe shoket e tij jane zprapsur dhe e vazhdon luften derisa gjaku i tij derdhet dhe Allahu i Lartesuar u thote melekeve të Tij: “Shikojeni Robin Tim, ai u kthye duke dashur ate qe është ne Mua dhe duke iu frikesuar asaj qe është nga Une, derisa gjaku i tij u derdh.”/AI
shejh dr.Abdullah Azzam
Përkthyer me: 24/10/2001
