Falënderimi i takon Allahut.
Kushtet e obligimit të haxhit
Dijetarët (Allahu i mëshiroftë) kanë deklaruar kushtet e obligimit të haxhit, të cilat nëse plotësohen, e bëjnë të detyrueshme për njeriun kryerjen e haxhit dhe pa to Haxhi nuk është i detyrueshëm. Janë pesë kushte të tilla: të jesh musliman, të jesh i shëndoshë, të jesh i rritur, të jesh i lirë dhe të jesh në gjendje ta bësh atë. Të qenit musliman Kjo vlen për të gjitha ibadetet, sepse adhurimi i bërë nga jobesimtari nuk është i vlefshëm. Allahu thotë (interpretim i kuptimit): “Dhe asgjë nuk e pengon që t’u pranohet kontributi i tyre, përveç se ata nuk besuan Allahun dhe të Dërguarin e Tij.” (Tevbe: 54)
Sipas hadithit të Muadhit, kur Profeti (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) e dërgoi atë në Jemen, ai tha: “Ju po shkoni te njerëzit nga ithtarët e Librit. Thirr ata të dëshmojnë se nuk ka të adhuruar tjetër (me meritë) përveç Allahut dhe se unë jam i Dërguari i Allahut. Nëse të binden në këtë, thuaju atyre se Allahu i ka urdhëruar pesë namaze çdo ditë dhe natë. Nëse ata të binden në këtë, atëherë thuaju atyre se Allahu ka urdhëruar që t’u merret lëmosha (zekati) nga të pasurit e tyre dhe t’u jepet të varfërve të tyre.” (Rënë dakord) Pra, jobesimtari është urdhëruar së pari të hyjë në Islam. Nëse bëhet musliman, atëherë i themi të falet, të japë zekatin, të agjërojë, të kryejë haxhin dhe të gjitha detyrat e tjera të Islamit. Të jesh me mendje të shëndoshë dhe të jesh i rritur Pejgamberi ﷺ ka thënë: “Lapsi ngrihet nga tre (dhe nuk i regjistron veprat e tyre): nga ai që fle, derisa të zgjohet; nga një fëmijë derisa të arrijë pubertetin dhe nga ai që është i çmendur derisa të vijë në vete.” [1]
Pra, një fëmijë nuk është i obliguar të kryejë haxhin, por nëse prindërit e tij e marrin për haxh, haxhi i tij është i vlefshëm; fëmija do të ketë shpërblimin e haxhit dhe prindërit e tij gjithashtu do të kenë shpërblim. Kur një grua ngriti një fëmijë dhe pyeti: “A ka haxh për këtë?” Pejgamberi ﷺ tha: “Po, dhe do ta keni shpërblimin”. [2]
Të jesh i lirë
Haxhi nuk është i detyrueshëm për një rob, sepse ai është i hutuar nga detyrat e tij ndaj zotërisë së tij. Të jesh në gjendje ta bësh atë, Allahu thotë: “Për hir të Allahut, vizita e shtëpisë (Qabes) është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi te ajo, e kush nuk e beson (ai nuk e viziton); Allahu nuk është i nevojshëm për (ibadetin që e bëjnë) njerëzit.” (Ali Imran: 97) Kjo përfshin aftësinë fizike dhe financiare. Ajo që nënkuptohet me të qenit i aftë fizikisht është se njeriu është i shëndoshë në trup dhe mund të përballojë vështirësitë e udhëtimit për në Shtëpinë e Shenjtë të Allahut.
Kuptimi i aftësisë financiare në haxh
Të jesh i aftë financiarisht do të thotë që dikush ka fonde të mjaftueshme për të shkuar në Shtëpinë e Shenjtë të Allahut dhe për t’u kthyer përsëri.
Komisioni i Përhershëm për Fetva tha (11/30): “Të jesh i aftë për të kryer haxhin do të thotë që njeriu të jetë i shëndoshë në trup dhe të ketë mjete transporti për të arritur në Shtëpinë e Shenjtë të Allahut qoftë me avion, makinë apo kafshë hipur, ose duke marrë me qira mjete të tilla, sipas situatës së tij, dhe se ai ka mjaftueshëm. dispozitat për të shkuar atje dhe për t’u kthyer. Kjo duhet të jetë tepricë e asaj që ai duhet të shpenzojë për ata për të cilët është i detyruar të shpenzojë, derisa të kthehet nga haxhi. Një grua duhet gjithashtu të ketë një burrë ose mahrem me të cilin të udhëtojë në Haxh ose Umre. Paratë që ai përdor për të arritur në Shtëpinë e Shenjtë duhet të jenë të tepërta për nevojat e tij themelore, shpenzimet që i janë urdhëruar nga Sheriati dhe ato që i nevojiten për të shlyer borxhet e tij. Ajo që nënkuptohet me borxhe këtu janë gjërat që ai i ka ndaj Allahut, siç janë shlyerjet, dhe ajo që u detyrohet njerëzve të tjerë. Haxhi i atij që është në borxh Nëse një person ka borxh dhe nuk ka para të mjaftueshme për të bërë haxhin dhe për të shlyer borxhin, atëherë ai duhet të paguajë më parë borxhin dhe nuk ka pse të shkojë në haxh.
Disa mendojnë se arsyeja është se ai nuk ka kërkuar leje nga ai të cilit i ka borxh paratë dhe nëse ai i jep leje, atëherë nuk ka asgjë të keqe. Nuk ka asnjë bazë për këtë mendim, përkundrazi arsyeja është të qenit në borxh. Dihet se nëse huadhënësi i jep leje debitorit që të shkojë në haxh, kjo nuk do të thotë që borxhi hiqet dhe ai nuk do ta ketë kryer detyrën e tij për shkak të kësaj leje. Prandaj, borxhliut duhet t’i thuhet: Shlyeje borxhin tënd fillimisht, pastaj nëse të mbetet mjaft, shko në haxh; përndryshe Haxhi nuk është i detyrueshëm në rastin tuaj. Nëse vdes borxhliu i cili nuk ka shkuar në haxh për shkak të borxhit të tij, atëherë ai do ta takojë Allahun me Islamin e tij të plotë dhe jo të munguar, sepse haxhi nuk ishte i detyrueshëm për të, ashtu siç nuk janë obligim zekati dhe haxhi për atë që është i varfër. Por nëse ai bën haxhin para se ta shlyejë borxhin dhe pastaj vdes para se ta shlyejë atë, atëherë ai është në rrezik, sepse edhe shehidit i falet çdo gjë përveç borxhit, po për këdo tjetër? Kuptimi i shpenzimit të urdhëruar nga Sheriati Ajo që nënkuptohet me shpenzimet e urdhëruara për të nga sheriati është ajo që ai është obliguar nga sheriati të shpenzojë për veten dhe familjen e tij, pa qenë as ekstravagant dhe as koprrac. Nëse ai është me mjete mesatare dhe dëshiron të tregojë shenja pasurie si blerja e një makine të shtrenjtë në mënyrë që të duket i pasur, dhe ai nuk ka para të mjaftueshme për të kryer haxhin, atëherë ai duhet të shesë makinën dhe t’i përdorë ato për të kryer. Haxhi, dhe ai duhet të blejë një makinë që i përshtatet situatës së tij. Shpenzimi i tij për këtë makinë nuk është një lloj shpenzimi i miratuar në sheriat, por është ekstravagancë, e cila është e ndaluar në Islam. Ajo që nënkuptohet me i aftë financiarisht është se ai duhet të ketë mjaftueshëm për familjen e tij derisa të kthehet, dhe të ketë të ardhura pasi të kthehet për t’u kujdesur për veten dhe ata për të cilët shpenzon, si qira nga prona, rroga dhe biznesi. fitimet etj. Prandaj, ai nuk ka pse të përdorë kapitalin e biznesit të tij, fitimin e të cilit ai e shpenzon për veten dhe familjen e tij, për të bërë haxhin, nëse kjo humbje e kapitalit do të rezultojë në një humbje fitimi që nga ana tjetër do të thotë se familja e tij bën nuk kanë mjaft.
Komisioni i Përhershëm për Fetva (11/36) u pyet për një burrë që ka një shumë parash në një bankë islame dhe të ardhurat e tij vinin nga fitimet në ato para që i dhanë mjaftueshëm për të jetuar një mënyrë jetese të moderuar. A është i detyruar të bëjë haxhin duke përdorur atë kapital, duke e ditur se kjo do të ndikonte në të ardhurat e tij mujore dhe do t’i rriste financat në mënyrë të padurueshme? Ata u përgjigjën: “Nëse gjendja jote është ashtu siç e përshkruan ti, nuk je i obliguar ta kryesh haxhin sepse nuk je në gjendje ta kryesh atë në mënyrën e kërkuar nga sheriati. Allahu thotë (interpretim i kuptimit): “Për hir të Allahut, vizita e shtëpisë (Qabes) është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi te ajo, e kush nuk e beson (ai nuk e viziton); Allahu nuk është i nevojshëm për (ibadetin që e bëjnë) njerëzit.” (Ali Imran: 97)
Dhe Ai thotë: “Dhe (Allahu) nuk ju ka vënë ndonjë vështirësi në fe.” (Haxh: 78)
Kuptimi i nevojave themelore Ajo që nënkuptohet me nevojat themelore është ajo për të cilën një person ka shumë nevojë në jetën e tij dhe pa të cilat është shumë e vështirë për të, siç janë librat për kërkuesin e dijes. Pra, ne nuk i themi: Shiti librat dhe përdori paratë për të shkuar në haxh, sepse këto janë nevoja elementare për të. Në mënyrë të ngjashme, nëse një personi ka nevojë për veturën e tij, ne nuk i themi, shisni atë dhe përdorni paratë për të shkuar në haxh. Por nëse ai ka dy makina dhe nuk i duhen njëra prej tyre, atëherë ai duhet të shesë njërën prej tyre dhe t’i përdorë paratë për të shkuar në haxh. Po kështu, një mjeshtër nuk ka nevojë të shesë veglat e tij, sepse i duhen ato. Dhe nëse një njeri ka një makinë të cilën e përdor për punë dhe e shpenzon për veten dhe familjen e tij nga paratë që fiton për ta marrë me qira, ai nuk ka pse ta shesë atë për të shkuar në haxh. Një nevojë tjetër themelore është nevoja për t’u martuar. Nëse një person duhet të martohet, kjo ka përparësi ndaj haxhit, përndryshe Haxhi ka përparësi.
Ajo që nënkuptohet me të qenit i aftë financiarisht është se një person duhet të ketë fonde të tepërta që janë të mjaftueshme për të kryer haxhin pas shlyerjes së borxheve dhe kujdesit për detyrimet e sheriatit dhe nevojat themelore. Nëse një person është në gjendje fizike dhe financiare për të kryer haxhin, atëherë ai është i detyruar të ngutet në haxhin. Nëse nuk është i aftë fizikisht dhe financiarisht, ose nëse është i aftë fizikisht, por është i varfër dhe nuk ka pasuri, atëherë nuk është i obliguar të bëjë haxhin. Nëse një person është i aftë financiarisht, por ai nuk është i aftë fizikisht, atëherë ne e shikojmë çështjen më tej. Nëse problemi i tij është diçka që ai shpreson se do të zhduket, si për shembull një sëmundje nga e cila shpreson të shërohet, atëherë ai duhet të presë derisa Allahu ta shërojë atë, pastaj të bëjë haxhin. Nëse problemi i tij është ai për të cilin nuk ka shpresë se do të zhduket, si p.sh. një person me kancer ose një i moshuar që nuk mund të bëjë haxhin, atëherë ai duhet të caktojë dikë që të bëjë haxhin në emër të tij dhe detyrën për të kryer haxhin. nuk hiqet dorë për shkak të paaftësisë fizike nëse është i aftë financiarisht. Dëshmi për këtë është transmetimi sipas të cilit një grua tha: “O i Dërguar i Allahut, urdhri i Allahut për njerëzit për të kryer haxhin ka ardhur kur babai im është plak dhe nuk mund të ulet fort në shalën. A mund ta kryej haxhin në emër të tij?” Ai tha: “Po.” Profeti ﷺ u pajtua me komentin e saj se Haxhi ishte i detyrueshëm për babanë e saj edhe pse ai ishte fizikisht i paaftë për të kryer haxhin. [3]
A mund të shkojnë gratë në haxh pa mahrem? Në mënyrë që haxhi të jetë i detyrueshëm për një grua, është thelbësore që ajo të ketë një mahrem me vete dhe nuk i lejohet të udhëtojë për haxh, qoftë ky haxh i detyrueshëm apo nafl, pa mahrem. Pejgamberi ﷺ ka thënë: “Asnjë grua nuk duhet të udhëtojë përveçse me mahrem”. [4]
Mahrem është burri i saj ose ai me të cilin është e ndaluar përgjithmonë të martohet për shkak të lidhjeve të gjakut, dhënies së gjirit ose lidhjeve me martesë. Burri i motrës, hallës së nënës ose hallës së babait nuk është mahrem. Disa gra e marrin lehtë këtë çështje dhe udhëtojnë me burrin e motrës dhe motrës së tyre, ose me hallën e nënës dhe burrin e tezes, por kjo është haram, sepse burri i motrës ose burri i hallës së nënës nuk është mahrem, kështu që nuk lejohet për ajo të udhëtojë me të. Pra, ekziston frika se haxhi i saj nuk është i duhuri, sepse haxhi i duhur (Haxhi mebrur) është ai që nuk përzihet me asnjë mëkat, por kjo grua është duke mëkatuar gjatë gjithë udhëtimit të saj derisa të kthehet në shtëpi. Është gjithashtu thelbësore që mahrem të jetë një i rritur me mendje të shëndoshë, sepse qëllimi i mahremit është të mbrojë gruan dhe një fëmijë ose një i çmendur nuk mund ta bëjë këtë. Nëse gruaja nuk ka mahrem, ose e ka, por ai nuk mund të udhëtojë me të, atëherë ajo nuk është e obliguar të bëjë haxhin.
A duhet gruaja të kërkojë leje nga burri i saj për të shkuar në haxh? Leja e burrit nuk është kusht thelbësor për obligimin e gruas për të kryer haxhin, por ajo obligohet ta bëjë haxhin kur të plotësohen kushtet e detyrimit, edhe nëse burri i saj nuk jep leje. Komisioni i Përhershëm tha (11/20): “Haxhi i detyrueshëm është i detyrueshëm kur plotësohen kushtet për ta bërë atë dhe leja e burrit nuk është një prej tyre. Nuk i lejohet që ta ndalojë atë, përkundrazi është paraparë që ai të bashkëpunojë me të në përmbushjen e kësaj detyre. Fundi i citatit. Kjo ka të bëjë me haxhin e detyrueshëm. Sa i përket Ibnul-Mundhir ka transmetuar se dijetarët njëzëri janë pajtuar se burri ka të drejtë ta ndalojë gruan e tij nga kryerja e haxhit nafile (vullnetare), sepse të drejtat e burrit janë të detyrueshme për të dhe nuk zëvendësohen me diçka që nuk është e detyrueshme. për të. [5]
Shejh Ibn Uthejmin, “Sherh el-Mumti” 7/5-27
————————————-
[1] Ebu Davudi, 4403
[2] Muslimi
[3] Buhariu (1513)
[4] Buhari, 1862; Muslimi 1341
[5] El-Mughni, 5/35
