Nga Bashkim Kastrati
Procesi i privatizimi në Kosovë pati përfshirë edhe tokën bujqësore. Pas përfundimit të luftës mijëra hektarë tokë bujqësore mbetën të papunuara dhe duke marrë parasysh që ishte tokë publike, Agjencia Kosovare e Privatizimit (AKP) vendosi që ta privatizojë.
Tokat bujqësore janë privatizuar duke u bazuar në Ligjin e AKP-së. Privatizimi i tyre ka ndodhur, jo me metodën spin-off special, që parasheh kushte për blerësin, por me metodën e spin off-it të rregullt
Ky privatizim ka pasur edhe kundërshtime për faktin se Kosova nuk ka sipërfaqe të mëdha me tokë. Procesi i privatizimit, në përgjithësi, në Kosovë është shoqëruar me kundërshtime dhe dilema të shumta. Ndërsa më e keqja është se kjo tokë është privatizuar me çmime shumë të ulëta, ndërsa sot institucionet nuk kanë tokë në posedim në mënyrë që t’ia ofrojnë investuesve potencial, pasi që ka pasur kërkesa të tilla dhe nuk janë realizuar investimet për shkak të mungesës së tokës.
Një shembull i tillë pati ndodhur vitet e fundit në Komunën e Mitrovicës, me një kompani e kultivimit të kërpudhave që e kishte sjellë kryetari i kësaj komune Agim Bahtiri. Për këtë kompani nuk kishte tokë për t’ia dhënë dhe, duke parë se ky investim përfundimisht do të dështonte, kryetari Bahtiri ofroi tokën e vet private në mënyrë që të realizohet ky investim.
Pra mungesa e tokës për t’ua ofruar investitorëve në shfrytëzim është një nga shkaqet që shumë investime të huaja kapitale po dështojnë.
Por toka që do të duhej që të ishte në dispozicion të shtetit, u shit me çmime shumë të lira, ndërsa u raportua për shumë dyshime për manipulime gjatë privatizimit të këtyre tokave.
Rreth 30 mijë hektarë tokë bujqësore të kategorive të ndryshme, janë shitur gjatë procesit të privatizimit në Kosovë nga viti 2002 deri në vitin 2014. Sipas një raporti të quajtur Raporti i Gjelbër për vitin 2015, të publikuar nga Ministria e Bujqësisë, thuhet se shuma totale e inkasuar nga shitja e tokës ka arritur në rreth 99 milionë euro.
Po ashtu, në këtë raport thuhet se për një ari tokë, çmimi mesatar ka qenë 34 euro, kurse për një hektar, 3,400 euro.
Një pjesë madhe e tokave bujqërie u blen nga njerëzit e pushtetit
Lulzim Beqiri, magjistër i ekonomisë ka thënë për tesheshi.com se shitja e tokës pjellore me një çmim kaq të ultë është shqetësuese duke marrë parasysh se një pjesë të këtyre tokave është blerë nga njerëzit e politikes të afërm apo edhe agjent të tyre.
“Mendoj që tokat dhe çdo aset tjetër mund edhe të privatizohet nëse ka efekte pozitive në të ardhmen, por jo me një çmim qesharak siç e kemi parë që është shitur viteve të fundit. Tokat bujqësore do ishte më e udhës që të ishin në pronësi të shtetit dhe shteti t’i përdorte për nevojat e qytetarëve të vetë”, thotë Beqiri.
Ai thotë se toka bujqësore është e domosdoshme që të jetë në posedim të shtetit dhe të përdorët për zhvillimin e bujqësisë, por edhe tu jepet investitorëve të huaj në shfrytëzim, pra me koncesion, e jo t’iu shitet.
“Ta zëmë Kosova ka shumë pak rezerva shtetërore në miell në rast të ndonjë katastrofe natyrore besoj që më e udhës do ishte të mbilleshin ato toka me grurë misër, elb dhe kultura tjera se sa të shiteshin me një çmim qesharak”, theksoi Beqiri.
Tokës bujqësore të privatizuar iu ka ndërruar destinimi
Përveç që u privatizua me çmim shumë të ulët, këto toka nuk u përdorën për të kultivuar kultura të ndryshme bujqësore, por atyre iu ndërrua destinimi. Pra nga ky privatizim, në aspektin bujqësor Kosova nuk fitoi asgjë.
Në lidhje me këtë çështje Lulzim Beqiri thotë se kjo është tejet skandaloze dhe është përgjegjësi e Ministrisë së Bujqësisë që këtë problem ta shtron edhe në organet më të mëdha dhe të merret një vendim në dobi të lirimit të atyre tokave me destinim prodhimin.
“Nuk ka askund në botë që tokat bujqësore të shndërrohen në aktivitete afariste, depo dhe aktivitete tjera’, u shpreh Beqiri.
Ndryshe, menaxhmenti i Agjencisë Kosovare të Privatizimit, ka rekomanduar që fondi i tokave bujqësore në të ardhmen, në koordinim me Qeverinë dhe Kuvendin e Kosovës, të trajtohet ndryshe dhe të mundësohet që tokat bujqësore të përdoren për qëllime strategjike të investimeve në harmoni me programet zhvillimore të Republikës së Kosovës. /tesheshi
