Pyetja:
Dëshiroj të më sqaroni se çfarë ka nënkuptuar Ibn Kajimi me fjalën idhull në rreshtin e dytë të poezisë: “Pasha Allahun, ata nuk zemërohen kur kufijtë e shenjtë të caktuar nga Allahu janë shkelur, fshehurazi ose haptazi, por kur thuhet diçka për idhullin të cilin ata e thërrasin, duke e kritikuar atë, Allahu ju ruajtë nga zemërimi i tyre, nga lufta e tyre ndaj jush dhe nga fyerjet e tyre, dhe nga agresioni i tyre, dhe i Gjithëmëshirshmi ju ruajttë nga rrahja, dënimi, shpifja dhe burgimi i tyre. Pasha Allahun, nëse do të mohonit të gjitha cilësitë hyjnore, ata nuk do të reagonin ndaj jush as me një pjesë të atij agresioni.”
***
Përgjigjja:
Falënderimi i takon Allahut.
Këto vargje ndodhin në një poezi të cituar nga Ibn el-Kajimi (Allahu e mëshiroftë) kur diskutohet për mesazhin e Teuhidit (pohimi i njëshmërisë së Allahut) për të cilin u dërguan të dërguarit për ta shpjeguar, përkatësisht Teuhid el -Ubudijeh (njëshmëria në adhurim vetëm ndaj Allahut), kështu që ata nuk duhet të bëjnë asnjë lloj adhurimi – qoftë namaz, agjërim, lutje (dua), zotim, haxhi, mbështetje apo ndonjë adhurim tjetër në zemër apo me aftësitë fizike – ndaj kujtdo tjetër përveç Allahut. Ibn el-Kajjim (Allahu e mëshiroftë) theksoi se si disa nga ata që pretendojnë se janë muslimanë janë të devijuar, sepse ata kanë marrë për objekt adhurimi disa nga shehët e tyre, ose disa nga ata që ata besojnë se janë të drejtë dhe të devotshëm. Prandaj ata u kushtojnë adhurime atyre, duke shkuar në haxhillëk te varret e tyre, duke u lutur atyre, duke kërkuar furnizim, fëmijë dhe shërim, si dhe lloje të tjera adhurimi që nuk lejohet t’i kushtohen askujt tjetër përveç Allahut xh.sh. të lartësohen. Ata pretendojnë se këta banorë të varreve ndërmjetësojnë për ta tek Allahu i Lartësuar, dhe ata bëjnë të njëjtën gjë siç bëjnë adhuruesit e idhujve politeistë, sepse ata i bazojnë besimet e tyre në të njëjtat argumente të çuditshme. Allahu xh.sh., duke denoncuar njerëzit e tillë thotë: “Vërtet, Ne të zbritëm ty Librin, (o Muhamed) me të vërtetë. Pra, adhuroni Allahun, duke qenë të sinqertë ndaj Tij në fe. Pa dyshim, për Allahun është feja e pastër. E ata që marrin mbrojtës pos Tij (thonë): “Ne i adhurojmë ata vetëm që të na afrojnë me pozitë te Allahu”. Vërtet, Allahu do të gjykojë mes tyre për atë për të cilën ata kundërshtojnë. Vërtet, Allahu nuk e udhëzon atë që është gënjeshtar dhe jobesimtar.” (Zumer: 2–3)
“Pra, kush është më zullumqar se ai që trillon gënjeshtra për Allahun ose i përgënjeshtron argumentet e Tij? Në të vërtetë, kriminelët nuk do të kenë sukses. Ata adhurojnë pos Allahut atë që nuk u bën as dëm e as dobi dhe thonë: “Këta janë ndërmjetësuesit tanë te Allahu”. Thuaj: “A e informoni Allahun për diçka që Ai nuk e di as në qiej e as në tokë?” I lartë është Ai dhe i lartë nga ajo që ata i shoqërojnë Atij.” (Junus: 17–18)
Ibn Kethiri ka thënë: Pastaj Allahu xh.sh na tregon për mushrikët që adhurojnë idhujt dhe se ata thonë: “Ne i adhurojmë ata vetëm që të na afrojnë tek Allahu”. Me fjalë të tjera, e vetmja gjë që i bëri ata t’i adhurojnë është se ata bënë idhuj në formën e engjëjve që janë afër Allahut, siç pretendojnë ata, pastaj i adhuruan ato imazhe, duke besuar se kjo ishte një mënyrë e adhurimit të atyre engjëjve. se ata do të ndërmjetësojnë për ta tek Allahu për t’i përkrahur, për t’i siguruar dhe për t’i ndihmuar në çfarëdo shqetësimi të kësaj bote që ata hasnin; sa i përket ahiretit, ata e mohuan dhe nuk e besuan atë. Katade, es-Saddi dhe Maliku kanë transmetuar nga Zejd ibn Eslam dhe Ibn Zejd se “Ne i adhurojmë ata vetëm që të na afrojnë tek Allahu” do të thotë: në mënyrë që ata të ndërmjetësojnë për ne dhe të na afrojnë tek Ai. Prandaj ata thoshin në talbijet e tyre kur bënin haxhin gjatë xhahilijetit: “Ja ku jemi, Ti nuk ke shok përveç një ortak që e ke dhe Ti e kontrollon atë dhe gjithçka që ai posedon”. Ky argument i çuditshëm është ajo në të cilën u mbështetën politeistët në të kaluarën e lashtë dhe ende mbështeten në të tani. Të dërguarit (paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të gjithë) erdhën për ta përgënjeshtruar atë dhe për ta ndaluar atë, dhe për t’i thirrur njerëzit që të adhurojnë vetëm Allahun, pa shok e as shok.” [1] Adhuruesit e varreve u ngjajnë politeistëve të xhahilijjetit, sepse këto varre janë bërë si idhujt e njerëzve të xhahilijjetit, sepse idhulli është një gur që adhurohet. Ibn Faaris (Allahu e mëshiroftë) ka thënë: Wathan është njëjësi i authanit dhe i referohet një guri që adhurohej.” [2] Prandaj, kushdo që i kushton ndonjë adhurim dikujt tjetër përveç Allahut, qoftë varr apo ndonjë gjë tjetër, e ka konsideruar atë si uthan (idhull), siç është transmetuar në hadithin e Ebu Hurejres se Pejgamberi ﷺ tha: “O Allah, mos lejo që varri im të bëhet idhull. Allahu i mallkoftë njerëzit që i morën varret e profetëve të tyre si vend adhurimi.” [3]
Ibn Abdul-Berri ka thënë: Fjala wathan i referohet një sanam (idhulli), i cili është një imazh ose statujë, pavarësisht nëse është prej ari, argjendi apo ndonjë gjë tjetër. Çdo gjë që adhurohet përveç Allahut është uthen, pavarësisht nëse është imazh apo jo. Arabët u luteshin idhujve dhe i adhuronin ata, kështu që i Dërguari i Allahut ﷺ u frikësua se umeti i tij mund të vepronte njësoj si disa nga popujt e mëparshëm: kur vdiq një profet i tyre, ata mblidheshin të përkushtuar rreth varrit të tij, siç veprohet me idhujt.” [4]
Shejh Muhamed Khalil Harraas (Allahu e mëshiroftë) ka thënë duke komentuar këtë poezi: Ajo që poeti donte të thoshte kur iu referua këtij grupi ishin grupet e atyre që adhuronin varret dhe varret, të cilët pretendonin rrejshëm se ishin muslimanë. Këta adhurues të varreve i konsiderojnë banorët e këtyre varreve si partnerë të Allahut; ata i duan ata dhe përpiqen t’u afrohen duke kryer lloje të ndryshme adhurimi, si për shembull duke ofruar flijime dhe duke bërë zotime. Ata i duan njësoj me Allahun xh.sh. në fakt, ata i duan më shumë dhe janë më të lidhur me ta, siç tregohet nga qëndrimi dhe sjellja e tyre, sepse veprat e tyre flasin shumë. Njëri prej tyre kurrë nuk mërzitet apo zemërohet nëse shkelen kufijtë e shenjtë të Allahut dhe Ai nuk i bindet fshehurazi dhe haptazi. Por nëse ai dëgjon një që e kupton vërtet kuptimin e Teuhidit duke folur keq për idhullin e tij që ai e thërret dhe të cilit ia kushton adhurimin e tij, dhe duke e përshkruar atë si të pafuqishëm dhe të pavlefshëm – edhe nëse ky përshkrim është marrë nga Kurani – ai zemërohet shumë dhe krenohet me besimet e tij të pavlera.” (Sherh el-Kaseedah en-Nunijeh 2/139-140). Allahu e di më së miri.
islamqa
———————————–
[1] Tefsir Ibn Kethir 7/84-85)
[2] Mekajs el-Lugah 6/85
[3] Ahmedi, “Musned” (12/314)
[4] Temhid 5/45
