Qellimi i qenieve njerezore ne kete bote eshte qe te bejne aktivitete qe e pelqejne Allahun dhe jane ne perputhje me Islamin, sepse kjo jete eshte shume me e vogel se bota tjeter dhe ne duhet te pergatitemi per kete te fundit.
Por, për ta bërë më të mirë jetën tonë “me fjalë”, duhet të angazhohemi në aktivitete ekonomike për të rritur dhe stabilizuar pozicionin tonë financiarisht dhe për të ruajtur e përmirësuar standardin tonë të jetesës. Për shumë njerëz , fitimi i parave mund të jetë një rezultat i dhënies së një vlere.
Kur bëjmë diçka, kjo është vlerë për dikë, dhe kështu në këmbim të dhënies së asaj vlere ne paguhemi. Më vonë, kur kuptojmë se vlera jonë po e bën jetën e njerëzve më të mirë, atëherë ne motivohemi për të bërë edhe më shumë.
Në Islam Allahu e udhëzon në mënyrë eksplicite çdo musliman që të fitojë para në mënyrë të lejuar (Hallall) dhe të përmbahet nga mënyrat e palejueshme (Haram) të fitimit të parave.
Fitimi i lejueshëm :
1. Njihni kufijtë tuaj moralë:
Personi duhet të dijë kufijtë e tij moralë përpara se të hyjë në ndonjë biznes ose tregti. Kufijtë moralë nënkuptojnë aktivitetet që janë moralisht të drejta ose të gabuara në kontekstin e shoqërisë/fisit/komunitetit të tij.
2. Kujdes në peshore:
Mos i shkurtoni njerëzit, nëse klienti juaj po blen diçka që mund të peshohet, atëherë pak më shumë se ajo që po blen ai klient. Nëse dikush po blen 1 kilogram mall, atëherë jepini pak më shumë se 1 kilogram, në mënyrë që të dini se nuk i keni shkurtuar ato. Nëse është një shërbim që po ofroni, atëherë ecni një milje më shumë në mënyrë që njerëzit të dinë se ju jeni një individ i besueshëm që nuk do t’i godasë pas shpine dhe nuk do t’i ndryshojë ato.
3. Mos shfrytëzoni:
Allahu i udhëzoi muslimanët që të angazhohen në fitime të ndershme dhe të mos shfrytëzojnë burimet dhe nevojat e qenieve të tjera njerëzore. Duke shfrytëzuar, ne vetëm rrisim lakminë dhe imoralitetin në botë, duke bërë këtë, ne sigurojmë që të paprivilegjuarit të mbeten të varur nga ata që janë të privilegjuar.
4. Mos premtoni shumë:
Profeti Muhamed a.s. thotë: “Kurrë mos bëni betim që nuk mund t’i përmbushni”. Në të bërit biznes, kurrë mos bëni një premtim se do të bëni diçka vetëm për të nënshkruar marrëveshjen dhe nëse keni bërë një premtim, atëherë sigurohuni që ta përmbushni atë.
5. Jini të vërtetë:
Profeti Muhamed a.s thotë “Kurrë mos e fshih defektin e diçkaje që do të shisni.” Është shumë e rëndësishme të zbuloni defektin gjatë shitjes së një mall, mos e lidhni dhe merrni disa rupi shtesë thjesht sepse keni arritur të mashtroni dikë. Në të njëjtën mënyrë, këshillohet gjithashtu që të mos e teproni me lavdërimet e një malli që po shisni dhe të rrisni pritshmëritë e klientit. Në këtë mënyrë kur ata kuptojnë se produkti ose shërbimi nuk është ashtu siç prisnin të ishte pas lavdërimit. , ata do të ndihen të mashtruar.
Fitimi i palejueshëm :
1. Riba (kamata):
Riba lidhet me interesin shfrytëzues të bërë në biznes. Si muslimanë, ne duhet të përmbahemi nga burimet e të ardhurave ku nuk bëjmë përpjekjet tona dhe fitojmë para pa mundim. Interesi këtu fitohet nga shlyerja e një kredie ose shkëmbimi i njëkohshëm i produkteve/shërbimeve të pabarabarta.
2. Ryshfeti:
Ryshfeti u jepet përfaqësuesve të qeverisë për një përfitim të veçantë që nuk mund të fitohej pa ryshfet. Ryshfeti është i ndaluar në Islam sepse ha të drejtat nga njerëzit që kanë të drejtë për diçka. Për shembull, nëse ka një proces rekrutimi në një kompani dhe një kandidat zgjidhet me meritë, por një person me ndikim ecën në kompani për të marrë të afërmin e tij në punë. ai mund t’i japë ryshfet komisionit për të emëruar të afërmin e tij në vendin e ri të punës. Kjo do t’i hajë të drejtën atij kandidati që do të zgjidhej me meritë.
3. Përfitimi dhe mashtrimi:
Ka dy mëkate më të mëdha gjatë shitjes së një produkti: shitja e mallit me një çmim më të lartë vetëm sepse kërkesa është e lartë dhe oferta është e ulët. dhe shitjen e masave të shkurtra për klientët. Me fjalë të thjeshta, quhet shfrytëzimi i nevojës së klientit për përfitime personale, gjë që është qartësisht e ndaluar në Islam.
4. Droga dhe tregtia e pijeve alkoolike:
Islami shprehimisht thotë se ndjekja e aktiviteteve që dëmtojnë veten dhe të tjerët rreth jush janë haram. Në këtë mënyrë. prodhimi, shpërndarja apo edhe përdorimi i drogave, alkooleve dhe produkteve të ngjashme është i ndaluar në Islam. Me fjalë të thjeshta, nëse diçka është në kundërshtim me Sheriatin, automatikisht është e ndaluar.
5. I pahijshëm:
“Në të vërtetë, ata që e pëlqejnë atë imoralitet duhet të përhapen [ose të shpallen] në mesin e atyre që kanë besuar, do të kenë një dënim të dhembshëm në këtë botë dhe në botën tjetër. Dhe Allahu di, e ju nuk dini.” Kuran [24:19], Prandaj. Të ardhurat e fituara nga burime që përhapin imoralitet ose turp janë të ndaluara gjithashtu në Islam.
Në përfundim. Islami i këshillon të gjithë që të fitojnë një jetesë të ndershme, e cila përfshin plotësimin e nevojave publike me përpjekje 100%. Burimi i të ardhurave është hallall dhe i lejueshëm, nëse kërkon përpjekje, nuk përfshin mashtrimin, nuk lëndon të tjerët në një komunitet, është i pranuar moralisht dhe ndjek gjurmët e Sheriatit.
Megjithatë, një punë ose burim i të ardhurave është haram nëse përfshin fitim pa humbje (që quhet edhe spekulim në botën e bursës), një punë që mund të dëmtojë të tjerët, që nuk kërkon përpjekje, e cila shfrytëzon burimet e njerëzve të tjerë dhe nevojat dhe kështu me radhë.
Mënyrat e palejueshme të fitimit sjellin shumë efekte , në Kuran është shkruar se kushdo që ndjek të ardhurat nga harami, do t’i pakësohen të ardhurat e hallallit dhe do të privohen nga bekimet e Allahut (Berakeja), lutjet e tyre nuk do t’u përgjigjen, do të bëhen mizorë dhe zemërgur. Përveç kësaj konsumimi i haramit do të ketë efekte negative tek pasardhësit dhe pasardhësit e tyre.
BURIMI : Shehroz Usman , Air University School of Management
