Bashkimi Europian, ose Komuniteti Europian, përfaqëson një organizatë shumëkombëshe që përfshin unitetin, bashkëpunimin ekonomik dhe lidhjet shoqërore pa kufij.
Bashkimi Evropian (BE) është shteti aktual i të ashtuquajturës “Komuniteti Europian”, i cili është zhvilluar gjatë shtatë dekadave të fundit pas Luftës së Dytë Botërore, një çështje që shkatërroi kontinentin evropian. Bashkimi Europian, qoftë drejtpërdrejt nëpërmjet vetes ose nëpërmjet organeve të tij përbërëse dhe / ose të lidhur, ka për qëllim të rregullojë dhe nxisë përmirësimin ekonomik të tregjeve kombëtare dhe multilaterale përbërëse të tij, të mbrojë të drejtat e njeriut, të kryejë drejtësinë civile dhe sociale dhe të rrisë lehtësinë dhe efikasitetin në lëvizjen e kapitalit, mallrave, shërbimeve dhe njerëzve përgjatë kufijve kombëtarë të shteteve anëtare të saj. Duke filluar me “Gjashtë të Brendshëm” në vitet 1950, BE-ja është zgjeruar vazhdimisht që kur ka arritur një zenitet të 28 shteteve anëtare, e cila u zvogëlua në 27 me largimin e Mbretërisë së Bashkuar pas një referendumi kombëtar 23 qershor 2016.Kumti.com
Organet Kushtetuese të BE-së
Këshilli i Bashkimit Evropian
Përfaqëson qeveritë ekzekutive kolektive të shteteve anëtare përbërëse.
Gjykata e Drejtësisë e Bashkimit Evropian
Organi gjyqësor i BE-së.
Banka Qendrore
Çështjet e euros dhe administron politikat monetare për vendet që e përdorin atë.
Komisioni Europian
Mbështet dhe kryen traktate dhe vendime, sugjeron legjislacionin dhe administron punët e përditshme të biznesit të BE-së.
Këshilli Evropian
Kryetarët e shteteve kolektive të anëtarëve të BE, Presidenti i Këshillit Europian dhe Presidenti i Komisionit Evropian.
Gjykata Evropiane e Auditorëve
Heton dhe kontrollon buxhetin e BE.
Parlamenti Evropian
Pjesë e drejtpërdrejtë e zgjedhur e organit legjislativ të BE, duke punuar në bashkëpunim me Komisionin Evropian dhe Këshillin e Bashkimit Evropian.
Historiku Historik dhe Formimi
Viti 1945 pa fund episodin më vdekjeprurës në historinë njerëzore: Lufta e Dytë Botërore. Për shumë udhëheqës anembanë Evropës dhe botës botërore u bë e dukshme se ky shkatërrim tragjik u ngrit në shekuj me radhë nga precedentët e ksenofobisë dhe nacionalizmit militant. Në të vërtetë, si Musolini në Itali dhe Hitleri në Gjermani ishin vetëm në gjendje të shohin ngritjen e tyre përkatëse në pushtet, të realizohen duke përhapur frikë dhe mosbesim midis bashkatdhetarëve të tyre në lidhje me vendet e tjera dhe madje edhe anëtarë të kulturave minoritare që nuk dominojnë brenda tyre. Si rezultat, disa udhëheqës kombëtarë nga e gjithë kjo Evropë e re pas Luftës së Dytë Botërore filluan të punojnë së bashku për të gjetur zgjidhje që do të rrisin bashkëpunimin dhe besimin midis vendeve të tjera evropiane. Në të njëjtën kohë, megjithatë, Bashkimi Sovjetik dhe republikat e tjera socialiste në Evropë dhe më gjerë, po bëheshin gjithnjë e më shumë në kundërshtim me vendet kapitaliste në një “Luftë të Ftohtë” të re, një luftë ideologjish midis ekonomive të tregut dhe komunizmit.
Traktati i Parisit (1951)
Më 18 prill 1951, Belgjika, Franca, Italia, Luksemburgu, Hollanda dhe Gjermania Perëndimore nënshkruan Traktatin e Parisit. Këto kombe “Gjashtë të Brendshëm” ishin para së gjithash qëllimi për ndarjen e burimeve natyrore të përdorura në industrinë e rëndë dhe traktati në mënyrë efektive i dha ngritje Komunitetit Europian të Qymyrit dhe Çelikut. Implikimet, megjithatë, ishin dukshëm më të gjera, pasi kjo bashkëpunim ekonomik u dëshmua të hapë më shumë dyer se kurrë më parë për marrëdhëniet diplomatike midis disa vendeve të industrializuara të Evropës dhe botës. Ky ishte fillimi i asaj që do të bëhej BE siç e njohim tani.
Traktati i Romës (1957)
Më 25 mars 1957, të njëjtat gjashtë vende që kishin formuar Komunitetin Europian të Qymyrit dhe Çelikut u bashkuan përsëri për të forcuar lidhjet e tyre shumëpalëshe. Duke minimizuar strategjikisht detyrimet doganore që lidhen me tregtinë midis kombeve, kjo organizatë e sapo zgjeruar, tani e njohur si Komuniteti Ekonomik Evropian (EEC), mundësoi lëvizjen më të lirë të njerëzve, investimet, shërbimet e kryera dhe mallrat e importuara dhe të eksportuara midis vendeve. Traktati ishte gjithashtu një hap i madh drejt mundësisë së krijimit të politikave dhe programeve sociale shumëkombëshe për të përmirësuar jetën e njerëzve brenda dhe përgjatë kufijve kombëtarë të këtyre kombeve.
Zgjerimi i Komunitetit Ekonomik Evropian (EEC)
Pas një dekade e gjysmë të zhvillimeve përgjithësisht pozitive midis EEC dhe Six Inner Six, vendet e tjera kryesore evropiane po gjithnjë e më shumë po kërkonin të bashkoheshin me rezultatet e tyre të dobishme dhe të gjera për veten. Ndërsa bota u përshëndet në një festë të Vitit të Ri më 1 janar 1973, KEE përshëndeti anëtarësimin e tre anëtarëve të rinj: Danimarkës, Irlandës dhe Mbretërisë së Bashkuar. Në vitet 1980 u zhvilluan zgjerime të mëtejshme, ndërsa Greqia, Spanja dhe Portugalia po bashkoheshin me Komunitetin Ekonomik Evropian. E njëjta epokë gjithashtu u karakterizua nga një zgjerim i horizonteve të KEE-së, me Marrëveshjen e Shengenit 1985 që çliroi kontrollet kufitare midis shteteve anëtare dhe Akti Unik Europian i vitit 1986 që bën të njëjtën gjë për tregtinë e lirë transeuropiane. Meqë Muri i Berlinit ra përkrah rrëzimit të regjimeve komuniste në të gjithë kontinentin, dukej e mundshme dhe e provuar profetike, se shumë prej këtyre ish-republikave socialiste do të donin një ditë të bëheshin pjesë e vetë kësaj bashkësie të lirë evropiane. Kjo ndodhi më shpejt se më vonë për Gjermaninë Lindore, e cila u bë pjesë e KEE-së në prag të ribashkimit të saj gjeopolitik me homologun e saj gjermano-perëndimor më 1990.
Traktati i Mastrihtit
Nënshkruar në Holandë në vitin 1992 dhe duke u bërë efektiv vitin e ardhshëm, Traktati i Mastrihtit synonte të shkonte përpara përtej sferës së kaluar të KEE-së dhe të krijonte një treg të integruar evropian. Edhe emri i përdorur i “Komunitetit Europian” u bë zyrtar, pasi termi Komuniteti Ekonomik Europian u bë gjithnjë e më pak i saktë pasi Traktati i Mastrihtit e shtyu më tej sferën e Bashkësisë Evropiane për të arritur më tej dhe më tej përtej fushës së ekonomisë. Ndoshta një nga arritjet më të rëndësishme të Traktatit të Mastrihtit ishte krijimi i Euro, një monedhë e përbashkët e përdorur tani nga 19 shtete anëtare të Bashkimit Evropian në vend të monedhave të tyre kombëtare. Traktati gjithashtu përcaktoi më shumë detaje në lidhje me menaxhimin e borxheve dhe politikave fiskale brenda dhe ndërmjet shteteve anëtare të Komunitetit Europian.
Rritja e Shpejtë e Anëtarësimit
Pas Traktatit të Mastrihtit, gjithnjë e më shumë anëtarë, duke përfshirë edhe një numër të kombeve të ish-komunistëve, u bashkuan me Komunitetin Europian, një rezultat i lejuar nga liberalizimi i rritur i politikave dhe standardeve që rregullojnë hyrje të tilla të reja. Austria, Finlanda dhe Suedia u bashkuan në fillim të vitit 1995, me një valë të pashembullt prej 10 pjesëmarrësve shtesë që do të ndiqnin majin e vitit 2004. Kohët e fundit ende Bashkimi Europian (në thelb termi që përdoret për të përshkruar Komunitetin Evropian) rruga e Bullgarisë dhe Rumanisë më 2007, dhe Kroacia në vitin 2013.
Brexit: Mbretëria e Bashkuar e lë BE në qershor të vitit 2016
Që nga shtimi i Mbretërisë së Bashkuar në Komunitetin Europian në vitin 1973, shumë qytetarë britanikë dhe ligjvënës kanë argumentuar nëse vendi i vendit në BE ishte i garantuar apo jo. Pavarësisht nga privilegjet e shumta që Mbretëria e Bashkuar ka marrë për shkak të statusit të saj anëtar të BE-së, shumë kritikë kanë vënë në dukje se, sipas tyre, të ashtuquajturat ‘tarifa të anëtarësimit’ kanë dëmtuar ekonominë britanike dhe se kufijtë më të lirë kanë ulur sigurinë kombëtare britanike. Konflikti midis “Brexit” (që dëshiron një dalje britanike) dhe “Bremain” (që dëshironin vendin e tyre për të qëndruar) erdhi në krye me një referendum kombëtar mbi atë nëse vendi do të vazhdonte të vazhdonte si anëtar i BE. Me një votim të ngushtë, 17.4 milionë votues britanikë hodhën votat e tyre për t’u larguar nga Bashkimi Evropian, duke tejkaluar 16.1 milionë që dëshironin të qëndronin. Votimi tregoi pabarazi të qartë të rajonit në preferencat, gjithashtu, një votues anglez dhe uellshi shiheshin më shumë gjasa të largoheshin nga BE dhe irlandezët skocezë dhe të veriut kishin më shumë gjasa të dëshironin të qëndronin. Kjo ka ngjallur edhe një ringjallje në thirrjet nga disa për një ribashkim irlandez, përveç Britanisë së Madhe dhe për një referendum tjetër mbi Pavarësinë Skoceze, një masë e cila ishte votuar vetëm dy vjet më parë. Kryeministri britanik David Cameron njoftoi synimin e tij për të dhënë dorëheqjen pas rezultateve të referendumit./Kumti.com
