Sipas sëmundjes karotide përfshihen ndryshime në muret e arterieve karotide në drejtim të yndyrshëm, trashje e shtresës së brendshme dhe formimi i yndyrshëm “…… pllakë e cila mundë ti ngushtojë enët e gjakut. Arteriet karotide-e majta dhe e djathta – janë arterie të mëdha që kalojnë në të dy anët qafës dhe dërgojnë gjak kah koka dhe truri. Procesi përfshin dy arteriet dhe degët e tyre (arteriet e brendshme dhe të jashtme) po gjithmonë të drejtuar nga njëra anë.
Sëmundja e arterieve karotide është pjesë e procesit aterosklerosis e enëve të gjakut që ndodhen përgjithësi në trup. Për shkak të saj shqyrtimi dhe vlerësimi i gjendjes së arterieve karotide me ultratinguj është një mënyrë e thjeshtë dhe e mirë për të gjykuar gjendjen e enëve të gjakut të mëdha përgjithësi në trup. Matja e trashjes së brendshme të murit arterial (IMT-Intima-Media Thickness) sot përfaqëson një factor të pavarur rrezik për vlerësimin e rrezikut kardiovaskular tek një pacient.
Faktorët e rrezikut për dukuritë e sëmundjeve karotide
Faktorët e rrezikut të cilat mundë të çojnë në shfaqjen e sëmundjes karotide që janë të mirë- njohur faktorët e rrezikut që i ndjekin njeriun modern sot.
Simptomet dhe shenjat e sëmundjeve karotide
Simptomet e sëmundjeve karotide manifestohen pasi ato ndodhin në ngushtimin të konsiderueshëm të arterieve karotide ( e majta dhe e djathta). Njëra prej simptomave të para mundë të jetë marramendja ose të fikur, për shkak të fluksit të reduktuar kritike të gjakut në tru. Por jo gjithmonë ndodhin këto “ shenja paralajmëruese”…
Për fat të keq, shpesh shenja e parë e sëmundjes është t.n goditje e vogël në tru ( ose …..)
Domethënë , plakat e arterieve karotide zhvillohen në një proces që të çon në shkatërrim në pllakatë dhe pastaj aktivizimin e mekanizmit të koagulimit të gjakut. Kjo do të çojë në formimin e trombi të vogla që do të shkaktojnë bllokimin e një arterie të vogël të gjakut në tru. Ajo do të shfaqet nga disa të caktuara një apo më shumë të cilat janë të tërhequr mbi 24 orë. Këto simptome përfshijnë: dobësi e papritur e krahut, këmbës ose një anë të trupit, probleme të papritura me fjalim, trazirat e papritur në vizionin, dhembje koke të rënda, paraqitja e papritur e marramendjes etj.
Simptomet të tilla duhet të merren më seriozisht dhe të kërkojnë ndihmë mjekësore.
Diagnoza e sëmundjeve karotide
Procedura e parë e diagnozës, që është i shpejtë , i thjeshtë dhe i sigurt për pacientinështë e quajtur ultratinguj t.n. Dopler karotide. Shqyrtimi është pa dhembje, nuk ka rrezatim dhe nuk kërkojnë përgatitje të veçantë të pacientit. Me këtë shqyrtim vizuelizohet vetë arteria, përtërij pllaka, nëse ka është i matur me shpejtësinë e rrjedhjes së gjakut,dhe në bazë të këtyre parametrave kanë vlerësuar shkallën e ngushtimit e arteries karotide. Në qoftë se kjo është paraqitur në mënyrë kritike të ngushtuar, hetimet e mëtejshme shtesë emërohen për vizualizimin e plotë të arterieve-aniografisë kompjuterike.
Shërimi
Të gjithë pacientët të cilët kanë faktorët e rrezikut (rritjen e yndyrës në gjak, ngritja e tensioni në gjak, diabeti, pirja e duhanit) duhet ta bëjnë në mënyrë proaktive këtë shqyrtim edhe pse nuk kanë simptome. Në këtë mënyrë me shqyrtimin e duhur së shpejti do të zbuloni ndryshimet e para të sëmundjes karotide. Në këtë trajtim të fazës së hershme që është kryer kundër yndyrës në gjak,dhe kontrollin e rreptë të faktorëve të rrezikut. Në fazat e më vonshme, kur ka një ngushtim kritik të arterieve të zbatojnë ndërhyrje të këtilla si stenting ose kirurgji i arterieve karotide .
Dr . Biljana Petreska –Zoviq
Specialiste-internist/zhurnal/kohaislame
