Kompleksi bërthamor Sellafield, i vendosur vetëm pak kilometra në jug të kufirit midis Skocisë dhe Anglisë, ka regjistruar deri në 25 incidente të sigurisë vetëm në dy vitet e fundit.
Zbulimi u bë nga mediumi britanik The Sun të dielën, me edicionin e përjavshëm duke deklaruar madje se ky vend është “më i rrezikshmi në Evropë”.
Këtu, sipas mediave të huaja, në vitin 1956, u ndërtua termocentrali i parë bërthamor në botën perëndimore, Calder Hall, i cili operonte deri në vitin 2003.
Këtu gjithashtu është një objekt për përpunimin e materialeve bërthamore.
Kompleksi i Cumbria supozohet se ka një rezervë prej 140 ton të plutoniumit dhe merr mbetjet radioaktive nga reaktorët në punë në Mbretërinë e Bashkuar.
Ndërkohë që pronarët këmbëngulin se siguria bërthamore është një “prioritet mbizotërues”, hapësira prej 6 km e gjatë, me tela me rrota, është cilësuar si vendi më i rrezikshëm në Evropë.
Vendorët jetojnë në frikë të vazhdueshme për një incident serioz të mundshëm atje, ka thënë Janine Smith, nga grupi i fushatës Cumbrians në kundërshtim me një mjedis radioaktiv.
“Një shkelje e sigurisë është diçka e tepërt. Nuk duhet të ketë asnjë të tillë. Vetëm një gabim mund të jetë katastrofik. Ndërtesat në Sellafield janë kaq afër saqë nëse diçka do të ndodhte në atë vend, do të ishte një fatkeqësi. Kjo mund të jetë më keq se Çernobili”, vlerëson Smith.
Shkrimet e mediave të huaja tregojnë se një skuadër bombash u thirr në tetor 2017 pasi kimikatet potencialisht të paqëndrueshme nxitën një frikë, ndërsa vetëm një muaj më vonë u zbulua se një punonjës i ishte ekspozuar një niveli të ulët rrezatimi.
Më parë këtë vit gjithashtu, raportohet se kur një kabllo me tension të lartë u pre, duke shkaktuar një humbje të energjisë, Zyra për Rregullimin Bërthamor ishte e shpejtë për të kërkuar reagim.
Një shqetësim i tillë në këtë vend për britanikët dhe jo vetëm, nuk është diçka e re.
Në vitin 2001, Guardian shkruante se “një sulm terrorist ndaj Sellafield do të ishte më i keq se Çernobili”.
Ndryshe, për shkak të Çernobilit, siç ishte raportuar, pesë milionë njerëz u ekspozuan në të gjithë Evropën nga rrezatimi radioaktiv, dhe qindra fëmijë në Rusi dhe Ukrainë vuajtën nga kanceri.
Referencë për këtë shqetësim ishte një raport i BE-së i hartuar me rastin e sulmeve terroriste në Nju Jork dhe Pentagonin më 11 shtator të vitit 2001.
Dhe në përgjigje të shqetësimeve të sigurisë bërthamore, Sellafield shprehet se “nuk është kurrë i vetëkënaqur me sigurinë”.
“Asnjë nga ngjarjet e regjistruara në dy vitet e fundit nuk ka qenë mbi nivelin më të ulët të klasifikimit. Në përputhje me angazhimin tonë ndaj hapjes dhe transparencës, ne hetojmë të gjitha incidentet dhe detajet i raportojmë në faqen tonë të internetit”, citohet të ketë thënë një zëdhënës.
Ndryshe, në orët e para të mëngjesit të 26 prillit 1986, në Çernobil ndodhi katastrofa më e madhe bërthamore. Reaktori numër katër i centralit bërthamor në pjesën veriore të Ukrainës, shpërtheu gjatë një kontrolli të sigurisë.
Asokohe autoritetet sovjetike janë munduar të heshtin këtë ngjarje, në përputhje me një traditë që nuk duhej folur për incidente të tilla që do të mund të dëmtonin reputacionin e superfuqisë sovjetike gjatë Luftës së Ftohtë.
Por ishin suedezët ata që alarmuan botën, kur më 28 prill zbuluan rritjen e pashpjegueshme të rrezatimit mbi vendin e tyre.
Incidenti supozohet se prodhoi një shpërthim të barabartë me shpërthimin e 500 bombave bërthamore.
Kjo është një nga vetëm dy fatkeqësitë e energjisë bërthamore të vlerësuara në nivelin maksimal të ashpërsisë prej 7, ndërsa tjetri incident është fatkeqësia bërthamore e Fukushima Daiichi në Japoni. /tg
