A lejohet në Islam dhënia e pronës së një trashëgimtari para vdekjes?

Pyetja:

Dhënia e pronës së një trashëgimtari para vdekjes: A lejohet në Islam?

***

Përgjigjja:

Falënderimi i takon Allahut. Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi Muhamedin, të Dërguarin e Tij, ﷺ.

Nuk lejohet që asnjëri prind t’i japë dhuratë vetëm njërit prej fëmijëve të tyre, me përjashtim të vëllezërve dhe motrave të tyre, përveç nëse ka arsyetim sheriatik për këtë. Nëse e bëjnë këtë, ose duhet t’u japin të tjerëve një dhuratë të drejtë, pra të paanshme, ose t’ia marrin dhuratën këtij fëmije.

Nëse ata vdesin, fëmija që ka marrë dhuratën për të cilën nuk i takon duhet ta kthejë atë në pasuri, ose ta zbresë nga pjesa e tij/saj në pasuri.

Shejhul Islam Ibn Tejmije ka thënë:

“Pikëpamja e saktë e dijetarëve është se ai që ndau disa dhurata për vajzat e tij dhe përjashtoi foshnjën e tij të palindur, duhet t’i marrë dhuratat gjatë jetës së tij, siç ka urdhëruar Profeti ﷺ. Nëse ai vdes pa i kthyer ato, ato duhet t’i kthejnë pas vdekjes së tij, sipas dy mendimeve më të sakta të dijetarëve, në bindje ndaj Allahut dhe të Dërguarit të Tij, në kërkim të drejtësisë që ai ka urdhëruar dhe duke ndjekur shembullin e Ebu Bekrit dhe Omerit (Allahu qoftë i kënaqur me ta). Nuk i lejohet atij që është favorizuar ta pranojë këtë favor; përkundrazi, ai duhet ta ndajë të gjithë pasurinë me vëllezërit e motrat e tij në bazë të drejtësisë, siç është urdhëruar nga Allahu.” [1]

Shejh Ibn Uthejmin ka thënë:

“Pikëpamja e saktë është se nëse ai vdes – që do të thotë babai që favorizoi njërin prej fëmijëve të tij mbi të tjerët – ai që u favorizua duhet të kthejë pronën. Nëse ai nuk e bënë këtë, atëherë duhet t’i zbritet pjesa e tij, nëse ai ka një pjesë të trashëgimisë, sepse kur babai është urdhëruar që të sillet në mënyrë të barabartë me fëmijët e tij, ndërsa ai ka vdekur para se ta bëjë këtë, ai bëhet si borxhli dhe borxhi duhet shlyer. Në bazë të kësaj, ne i themi të favorizuarit: Nëse dëshiron të nderosh babanë tënd, atëherë ktheje në pasuri atë që të ka dhënë”. [2]

Në bazë të kësaj, të tre të cilët nëna i ka favorizuar duke u dhënë prona duhet t’i kthejnë këto tre prona në pasuri, pastaj e gjithë pasuria duhet të ndahet midis trashëgimtarëve.

Duke qenë se njëri prej tyre shiti pronën që i dha nëna e tij, vlera e saj duhet të zbritet nga pjesa e tij në pasuri.

Çfarë duhet të bëjë djali i cili vetëm ai e ka pronën, kurse të tjerët nuk kanë?

Lidhur me djalin që është favorizuar duke i dhënë një pronë e më pas ai e ka shitur, nëse e ka shitur për shkak se ishte i varfër dhe i duheshin paratë, kjo pasuri nuk duhet të konsiderohet si pjesë e pjesës së tij gjatë ndarjes së pasurisë, sepse prindi mund t’i japë njërit nga fëmijët e tij dhe jo të tjerëve nëse ai është i varfër dhe në nevojë.

Por nëse ky djalë është i pavarur nga mjetet, atëherë kjo pronë duhet të konsiderohet si pjesë e pjesës së tij dhe duhet të zbritet nga pjesa e tij e pasurisë.

E njëjta gjë mund të thuhet edhe për dy vëllezërit që kanë tërhequr para nga llogaria bankare e nënës. Nëse kjo ishte për shkak se ata kishin nevojë për para dhe u bë me miratimin e nënës, atëherë ato nuk duhet të zbriten nga aksionet e tyre. Por nëse ata nuk kanë pasur nevojë, ose kjo është bërë pa dijeninë ose pëlqimin e nënës, atëherë është një borxh që ata kanë ndaj nënës dhe duhet t’u hiqet nga pjesa e tyre e trashëgimisë.

Allahu e di më së miri.

islamqa.com

—————————-

[1] El-Fetava el-Kubra, 4/184