Pyetja:
A është thelbësore të plotësohen Ramazanet e humbura me radhë, si p.sh. të kompensohet fillimisht ai i vitit 1440, pastaj 1439? A prishet agjërimi nëse një Ramazan bëhet para tjetrit?
***
Përgjigjja:
Falënderimi i takon Allahut.
Dijetarët ndryshuan nëse është thelbësore të plotësohen Ramazanet e humbura sipas radhës apo jo. Ka dy pamje: Pikëpamja e parë është se ato duhet të përpunohen sipas renditjes. Ky është mendimi i Hanbelive. Në Keshshaf el-Kina (2/308) thuhet: “Nëse dikush e agjëron Shabanin për tre vjet rresht, dhe agjërimi i tij në Shaban për këto tre vjet ka qenë gjithsej tre muaj me qëllim që ta kompensojë atë. I kishte lënë ramazanët njëri pas tjetrit, me radhë, sikur të falte namazin e lënë, atëherë agjërimi i tij është i vlefshëm. Duke qenë se falja e namazit sipas rendit të duhur është e detyrueshme, e njëjta gjë vlen edhe për faljen e Ramazanit të humbur.”
Pikëpamja e dytë është se nuk është e detyrueshme që ato të bëhen në rregull. Ky është mendimi i favorizuar nga Hanefitë dhe është mendimi i Malikive. Thotë në Tebin el-Hakaik (6/220): “Nëse duhet të kompensojë dy ditë nga një Ramazan dhe i ka agjëruar, por nuk ka specifikuar se cilën ditë e ka kompensuar, kjo është e lejuar. E njëjta gjë vlen edhe nëse ato ishin dy ditë nga dy Ramazan të ndryshëm, sipas mendimit të saktë, madje edhe nëse ka pasur për qëllim të kompensojë atë që ka humbur pa qenë më konkret, lejohet.” (Feth el-Baari).
Në Minah el-Xhelil (2/124) thuhet: “Ai që duhet të plotësojë dy Ramazane të humbura duhet të fillojë me të parin, por nëse e bën anasjelltas, lejohet.”
Komiteti i Përhershëm nxori një fetva duke thënë se është e detyrueshme që ato të bëhen renditje. Atyre iu bë pyetja e mëposhtme: “Nëna ime ka nëntë vjet që vuan nga dështimi i veshkave dhe kur vjen Ramazani është duke bërë dializë. Ajo shkon në spital tre herë në javë, të shtunë, të hënë dhe të mërkurë. Mënyra se si bëhet është me një kateter të futur në vena; kjo është ajo që e prish agjërimin nëse pacienti është duke agjëruar. Kanë kaluar nëntë Ramazane në nëntë vitet e fundit gjatë të cilave ajo nuk ka agjëruar në ditët në të cilat ka bërë dializë. Kur mbaron Ramazani, ajo jep fidjah për ditët në të cilat nuk ka agjëruar, pa e kompensuar agjërimin, sepse shkon në spital tri herë në javë. Çfarë duhet të bëjë ajo, edhe pse kanë kaluar nëntë Ramazan? A ka ndonjë gjynah për të, sepse ka paguar fidjah për çdo ditë dhe nuk e ka falur agjërimin? Ju lutemi na këshilloni, Allahu ju shpërbleftë me të mira.”
Përgjigja: “Nëse çështja është ashtu siç është përmendur, ajo duhet t’i kompensojë ditët në të cilat nuk ka agjëruar në Ramazanët e kaluar dhe agjërimi duhet të bëhet me rend. Pra, ajo duhet të agjërojë ditët kur nuk ka agjëruar nga Ramazani i parë, pastaj i dyti e kështu me radhë, dhe duhet të ushqejë një të varfër për çdo ditë, si shlyerje për vonesën e faljes së agjërimit. Shuma që duhet t’i jepet secilit është një kilogram e gjysmë grurë, oriz, hurma ose ushqim tjetër bazë vendas, për shkak të kuptimit të përgjithshëm të ajetit në të cilin Allahu i Lartësuar thotë: “..ndërsa kush është i sëmurë ose në udhëtim, le të agjërojë aq ditë nga ditët e mëvonshme.” (Bekare, 185)
Dhe Allahu është burimi i fuqisë. Allahu dërgoftë bekime dhe paqe mbi Profetin tonë Muhamed, familjen dhe shokët e tij.
Bekr Ebu Zejd, Saalih el-Feuzan, ‘Abdullah ibn Ghadjaan, ‘Abdul-‘Aziz ibn ‘Abdillah Al esh-Shejkh (Fetaua el-Lejneh ed-Da’imah, vëll. 2 9/105).
Shlyerja e agjërimeve të humbura sipas radhës është më e duhur, kështu që plotësoni atë që keni humbur në Ramazanin e vitit 1439, pastaj atë që keni lënë në Ramazanin e vitit 1440, pastaj atë që keni humbur nga Ramazani i vitit 1441.
Por për atë që nuk e di këtë gjykim, ose e ka harruar atë, dhe e ka kompensuar atë që ka pasur nga agjërimet e viteve të kaluara, nuk ka asnjë gjynah dhe agjërimi i tij është i vlefshëm. Ai që e vonoi plotësimin e borxhit të agjërimit të Ramazanit deri në fillimin e Ramazanit pasardhës, pa arsyetim, duhet që përveç kompensimit të agjërimit të paguajë edhe fidjen, sipas shumicës së dijetarëve. Ajo që kërkohet është të ushqehet një i varfër për çdo ditë. Kjo fidje duhet të jepet një herë për çdo agjërim të lënë dhe që është vonuar plotësimi i tij, pavarësisht nga numri i viteve që personi ka vonuar agjërimin.
Dhe Allahu e di më së miri
Burimi: islamqa.com
