Mbi 330 milionë euro llogaritet borxhi që kompanitë private dhe publike kanë ndaj Administratës Tatimore të Kosovës.
Udhëheqës të kësaj administrate, thonë se nga kjo vlerë, borxhi total i sektorit privat është mbi 245 milionë euro, kurse mbi 85 milionë euro del të jetë borxhi i sektorit publik.
Drejtori i ATK-së, Sakip Imeri, thotë se vlera e borxheve është e lartë pasi është trashëguar edhe nga vitet e kaluara. Mirëpo, ATK-ja në forma të ndryshme, thotë ai, është në proces të grumbullimit të këtyre borxheve.
Vlera e borxhit, thotë Imeri,duhet të jetë 10 për qind e gjithsej të hyrave të inkasuara.
“Për borxhet tjera që janë në proces dhe janë të mbledhshme, administrata i shfrytëzon kompetencat që i ka, prej urdhër-vjeljes në pasuri të tatimpaguesve në xhirollogaritëe tyre, pastaj procesi i vendosjes së barrëve në pasuri, procesi i embargove në importe dhe eksporte, e deri te masat më të rënda që janë konfiskimi i pasurisë së tatimpaguesve për vjeljen e borxheve”, thotë Imeri për Radion Evropa e Lirë.
Ai tregon se gjatë vitit 2016, në bazë të Ligjit për faljen e borxheve, janë falur mbi 216 milionë euro, kurse nga ky ligj janë inkasuar 24 milionë euro.
Në anën tjetër, ekspertë për çështje ekonomike, duke e konsideruar të lartë shumën e borxhit, vlerësojnë se mospërfundimi i obligimeve tatimore krijon evazion fiskal dhe ekonomi joligjore.
Profesori Naim Gashi, thotë se borxhi ndaj ATK-së, përveç humbjes që i shkakton buxhetit të shtetit, efektet negative paraqiten edhe te çrregullimi i konkurrencës së lirë të tregut.
“Unë mendoj se dëmi më i madh nuk i shkaktohet buxhetit të shtetit, por dëmi më i madh i shkaktohet konkurrencës përmes evazionit fiskal. Një pjesë e bizneseve që paguajnë tatime dhe një pjesë nuk paguajnë nuk janë të barabarta në treg. Dhe, pabarazia në treg, pikërisht vjen prej evazionit fiskal dhe ky është dëmi më i madh, pasi këto biznese që bëjnë evazion fiskal, ia shkaktojnë (dëmin)arkës së shtetit dhe ekonomisë në përgjithësi”, vlerëson Gashi.
Administrata Tatimore e Kosovës, thotë Gashi, duhet të gjejë mekanizma që ta grumbullojë borxhin te të gjitha bizneset njësoj, duke luftuar në këtë mënyrë evazionin fiskal dhe ekonominë joligjore.
“Është vërejtur një shtim i vëllimit të punës së ATK-së vitin e fundit, ka efekte edhe sa i përket grumbullimit të taksave, edhe sa i përket evazionit fiskal. Mirëpo, mendoj se në vitin 2017, kjo luftë kundër evazionit fiskal duhet të intensifikohet për arsye se lejimi i një pjese të bizneseve që mos të paguajë tatime, shkakton probleme të mëdha, për arsye se ç’ekuilibron komplet ofertën dhe kërkesën në treg”, shpjegon Gashi.
Por, Sakip Imeri thotë se ATK-ja me gjithë kapacitetet e pamjaftueshme, vazhdimisht ka qenë aktive në mbledhjen e tatimeve.
“Ne kemi rreth 300 inspektorë që merren me vlerësime tatimore, me vizita përmbushëse dhe 50 inspektorë që merren vetëm me mbledhjen e borxheve. Kapacitete nuk ka të mjaftueshme, por, këto që i kemi, sipas rriskut duhet t’i sistemojmë për administrim më të mirë të tatimeve”, shprehet Imeri.
Sipas të dhënave të Administratës Tatimore të Kosovës, me qëllim të luftimit të evazionit fiskal, gjatë vitit 2016, janë realizuar 378 aktivitete operative, rreth 200 intervistime, 5 bastisje, kurse vlera e gjobave të lëshuara është 19 mijë euro. (REL)
