Marrëveshja e drithërave të Detit të Zi, e cila ishte caktuar të skadonte më 18 maj, por u zgjat për dy muaj, sipas PBU-së është e rëndësishme për të mbajtur furnizimet globale të ushqimit të rrjedhshëm dhe për të stabilizuar tregjet.
Vazhdimi i Marrëveshjes së Stambollit për drithërat javën e kaluar ishte lajm i mirë për mbarë botën thonë nga Organizata e Kombeve të Bashkuara, konkretisht nga Programi Botëror i Ushqimit.
“Ne nuk shohim që çmimet të rriten përsëri dhe të godasin më së shumti njerëzit më të varfër”, tha organizata e OKB-së për Anadolun, duke nënvizuar se vazhdimi i nismës ishte një lajm i mirë për gjithë botën.
Edhe drejtori i Shoqatës Ndërkombëtare Operative Millers Eurasia, Eren Gunham Ulusoy, thekson se vazhdimi i marrëveshjes është i rëndësishëm për funksionimin e pandërprerë të zinxhirëve globalë të furnizimit me ushqim, veçanërisht për vendet në nevojë.
Për sezonin 2023-2024 në botë sipas Ulusoy-it pritet të ketë 787 milionë tonë prodhim drithi dhe 794 milionë tonë konsum. Ukraina dërgoi 30,2 milionë tonë drithë në botë përmes korridorit të drithit, shtoi ai, duke nënvizuar se rëndësia e rrugës do të rritet vetëm në gusht-shtator.
“Korridori i grurit është zgjatur tri herë deri më sot,” tha Ulusoy, duke vënë në dukje gjithashtu se në zgjatjen e fundit Rusia këmbënguli që kohëzgjatjes së tij t’i shtoheshin vetëm 60 ditë.
“Meqenëse kërkesat e Rusisë për të lehtësuar eksportin e drithit të saj nuk u plotësuan, çdo zgjerim i rëndon më tej kushtet për korridorin sepse Rusia pa prodhim të lartë gruri sezonin e kaluar dhe dëshiron të rrisë eksportet e saj në tregjet botërore”, thekson Ulusoy.
Në këtë pikë, Rusia donte të pengonte konkurrencën nga Ukraina duke mbyllur ose ngadalësuar korridorin, por vazhdimi i tij me punën dhe ndërmjetësimin e Turqisë është një lajm shumë pozitiv për gjithë botën, shtoi ai.
Kreu i Federatës Turke të Industrialistëve të Miellit (TFIF), Haluk Tezcan, tha se përpjekjet e vendit ishin të rëndësishme për pjesën tjetër të botës, veçanërisht kombet që kanë vështirësi në qasjen e produkteve ushqimore bazë.
Duke treguar për pandeminë e koronavirusit dhe luftën Rusi-Ukrainë, ai tha se këto lloj problemesh shkaktuan luhatje të çmimeve dhe inflacion në ushqime.
“Me korridorin e drithit, u fitua një avantazh serioz për sa i përket qasjes dhe çmimit të produktit – çmimi për vendet e pazhvilluara dhe të zhvilluara për të arritur bukën është ulur,” tha ai.
Tezcan theksoi se Rusia e sheh drithin si produkt strategjik dhe dëshiron të mbajë çmimet në një nivel të caktuar, siç është rasti i naftës, duke parandaluar një ulje të ndjeshme të çmimit të tij.
Ndryshe, javën e kaluar presidenti turk Recep Tayyip Erdoğan konfirmoi zgjatjen e marrëveshjes pas bisedimeve me Kievin dhe Moskën.
Turqia, OKB-ja, Rusia dhe Ukraina nënshkruan marrëveshjen fillestare në Istanbul korrikun e kaluar për të rifilluar eksportet e grurit nga tri porte ukrainase të Detit të Zi, të cilat u ndaluan pas fillimit të luftës Rusi-Ukrainë në shkurt të vitit 2022.
Një qendër e përbashkët koordinimi me zyrtarë nga të tria vendet dhe OKB-ja u krijua në Istanbul për të mbikëqyrur dërgesat.
Më shumë se 30 milionë tonë drith janë transportuar nga më shumë se 950 anije si pjesë e marrëveshjes. /trt
